اعتقادی به سرکوب نرخ ارز ندارم/ پیچ اصلی فشار حداکثری را رد کردیم

به گزارش ایلنا از پژوهشکده پولی و بانکی؛ عبدالناصر همتی در یک برنامه گفتگوی آزاد با جمعی از اقتصاددانان پیرامون عملکرد بانک مرکزی با بیان اینکه همه ما نیاز به نقد داریم و کارهامان کامل نیست، گفت: محدودییت هایی وجود دارد با شرایط خاص کشورمان و با روش هایی که ما کشور را اداره می کنیم که می تواند باعث شود شرایط به نحوی که مدنظر است تحقق پیدا نکند.

رییس کل بانک مرکزی اظهارداشت: دوستان حق دارند انتقاد کنند و من تا جایی که بتوانم پاسخ می دهم تا حداقل قانع شوند. درباره سفارت چین من رفتم و ۱۰ روز در آنجا بودم و برگشتم برای اجلاس سفرا در تهران و همان روز دوم بود که آقای رییس جمهور بنده را خواستند و مشورت کردند و نکاتی را خدمتشان عرض کردم و موضوع همان جا مطرح شد که بنده مسئولیت را بپذیرم.

وی افززود: احساس کردم که نیاز است این سکان را به دست بگیرم و می دانستم که چه سختی دارم ولی خوشحال هستم که سختی ۳۲ ماه را تحمل کردم و برای مردم تا حدی که توان دارم خدمت کردم و می دانم مردم سختی می کشند و تحریم بسیار سخت است و به خاطر اینکه دشمن نتواند اطلاعات بگیرید نمی توانم خیلی توضیج بدهم.

همتی خاطرنشان کرد: در این دوره با پشتیبانی مقام معظم رهبری و کل مجموعه دولت توانستیم این پیچ اصلی فشار حداکثری را رد کنیم. در پایان سال ۹۸ و در سال ۹۹ مشکلاتی پیش آمد که مدیریت بازار ارز را با دشواری همراه کرد. یکی بحث گران شدن نرخ بنزین و دیگری رفتن اسم ایران به لیست سیاه FATF بود.

وی گفت: یک میلیارد یورو برای کرونا تخصیص یافت، ولی این ارز در داخل نیست و در خارج از کشور مسدود است. وقتی بخواهید آن را تبدیل کنید در نتیجه باید ریال بدهید. این در حالی است که موضوع کمک یک میلیارد یورویی تایید مقامات عالی را دارد و قانونی از سوی ستاد کرونا ابلاغ شده است. شما دیدید که دوستان وزارت بهداشت انتقاد کردند که پایه پولی مهم است یا سلامت مردم. من در این شرایط چه کار می‌توانم بکنم، من رئیس کل بانک مرکزی هستم و باید کشور اداره شود.

رییس کل بانک مرکزی ادامه داد: در دنیا میلیاردها دلار پول برای حل معضل کرونا هزینه شد. بنابراین بخشی از آن اجتناب ناپذیر بود ولی شما اطلاع ندارید که حداقل از ۱۰ مورد درخواست، ۹ مورد آن را مقاومت کردم و انجام ندادم؛ به عنوان نمونه رشد پایه پولی نسبت به میانگین سال های گذشته آنها تفاوت ندارد.

وی در بخش دیگر صحبت های خود اظهار داشت: اقتصاد ما بر روی ارزآوری صادرات غیر نفتی متکی است. سال گذشته ۳۷ میلیارد دلار تامین ارز داشتیم که از طریق صادرات غیرنفتی تامین شد. صادرکنندگان عزیزی در این شرایط به کمک این کشور آمدند و هرگز صادرات را سرکوب نکردیم و فکر می‌کنم یک مقداری خلط مبحث در این زمینه شده است.

همتی افزود: ما ۲۵۰ نفر داشتیم که صادر کننده واقعی نبودند، قانون هم به ما گفته کسانی که ارز را به چرخه اقتصاد نمی‌آورند بررسی و به قوه قضاییه گزارش دهیم. ۲۵۰ نفر بودند که هیچکدام تولیدکننده نبودند و این تعداد، ۶ و نیم میلیارد دلار ارز به چرخه اقتصاد باز نگردانند. این افراد آدرس درستی نداشتند و صادر کننده واقعی نبودند، بعداً فهمیدیم کارت بازرگانی آنها یکبار مصرف بوده و اعتبار نداشته، حالا چگونه آنها را گرفتند را نمی‌دانم و مسئولیت بانک مرکزی نیست ولی ما اینها را معرفی کردیم.

رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد: از این ۲۵۰ نفر ۷۰ نفر را خود قوه قضاییه بررسی کرده و مشخص شد از افراد تهیدست و فقیر هستند، کسانی که مشکل مالی دارند و کم درآمد هستند در حاشیه کشور بودند و کارت‌های بازرگانی به اسم اینها صادر کرده بودند و تعدادی از آنها در حال حاضر بازداشت هستند. من افتخار می‌کنم که در شرایطی رییس کل بانک مرکزی هستم که صادرکنندگان خیلی خوبی در کشور هستند و جلسات خوبی با آنها داشتم، به نظر من در حق بنده و بانک مرکزی یک مقدار جفا شده است.

وی ادامه داد: در خصوص دارایی‌های ارزی، اینگونه نیست که بانک مرکزی به محض دریافت دسترسی به ارزها شروع به ارزپاشی کند، حتماً این گونه نیست، مطمئن باشید که هیچ علاقه‌ای ندارم که شوکی به بازار ایجاد شود و بازار باید ثبات داشته باشد اجازه نمی دهیم خروج سرمایه داشته باشیم. نرخ ارزی که باعث خروج سرمایه از کشور شود از نظر من مردود است. در خصوص اف‌ای‌تی‌اف هم اگر از من پرسیده شود بنده تایید می کنم، ولی جای دیگر باید تایید شود و بنده هم تابع تصمیمات عزیزان هستم.

رییس کل بانک مرکزی گفت: اقتصاد ما بر ارز آوری صادرات غیر نفتی متکی است. در سال گذشته ۳۷ میلیارد دلار واردات داشتیم که دو سوم آن توسط صادرات غیرنفتی تامین شد. وی افزود: خالص دارایی ارزی بانک مرکزی بر اساس سیاست های مدون است و ارزپاشی در این خصوص وجود ندارد.

همتی تصریح کرد: نرخ ارزی که سرکوب شود و باعث خروج سرمایه شود از نظر من مردود است. وی خاطر نشان کرد: اگر بخواهیم خالص دارایی های ارزی بانک مرکزی را خرج کنیم بر اساس سیاست های ارزی این کار را انجام می دهیم و اجازه خروج سرمایه نمی دهیم.

وی ادامه‌داد: بانک مرکزی هماهنگی های لازم را با بورس انجام داد و اواخر سال گذشته اوراق گام برای برخی صنایع منتشر شد و زنجیره تامین مالی تولید باید از این طریق تکمیل شود.

همتی افزود: سال گذشته از نظر فشار حداکثری بدترین سال کشور بود که ابزار بازارساز برای کنترل بازار محدود شد و نمی توانست بازار ارز را کنترل کند. رییس کل بانک مرکزی یادآور شد: در چارچوب دستور مقام معظم رهبری که فرمودند رفع تحریم ها باید راستی آزمایی شود گام بر می‌داریم و تیمی هم که اکنون از طرف بانک مرکزی در محل مذاکرات حضور دارند موکدا این توصیه را مد نظر قرار می دهند.

وی ادامه‌داد: در سال ۹۷ اولین اقدام برای مبارزه با پولشویی در زمینه چک های تضمینی انجام شد. پس از آن کنترل تراکنش های بانکی از طریق رصد تمام مقاصد و مجاری انجام شد. وی درباره اهمیت توجه به صادرکنندگان واقعی و خوشنام و نحوه هزینه کرد ارز دولتی در سال ۹۹ گفت: مردم از خیلی از مشکلات و فشارهایی که روی بنده وجود دارد مطلع نیستند. برای مثال، سال ۹۹ بدترین سال از لحاظ ارزی بود. اما در حال حاضر وضعیت ما بهتر است و من مطمئنم وضعیت بهتر می‌شود. در این راستا، وضعیت صادرکنندگان به ویژه صادرکنندگان خوشنام نیز بهبود یافته است.

همتی درباره ضرورت پاسخگویی به افکار عمومی تصریح کرد: من در یک تناقضی قرار گرفته ام چرا که خیلی از دوستان معتقدند رییس بانک مرکزی نباید زیاد صحبت کند اما همه هم انتظار دارند که من صبح تا شب پاسخگوی سوالات افکار عمومی باشم. بنابراین، چشم، من سعی می کنم بیشتر پاسخگو باشم.

رییس کل بانک مرکزی درباره وضعیت پولشویی در حال حاضر اظهار کرد: ما به تدریج جلوی پولشویی را گرفته ایم و با شناسایی حساب‌های بانکی، تمامی منافذ را مسدود کردیم. بانک ها نیز همکاری خوبی داشته اند و نمونه آن مسدود کردن حساب‌های مرتبط با قمار بود ‌و در آینده نزدیک من خبرهای خوبی در اینباره اعلام خواهم کرد.

وی افزود: تا امروز، دو و نیم میلیون پایانه فروش متخلف را باطل کردیم و اطلاعات ۷ میلیون پایانه را به سیستم مالیاتی کشور داده ایم که اقدام مهمی در جهت مقابله با پولشویی است.

همتی درباره پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی هم گفت: در مورد fatf من بارها حرفها و نگاه خود را مطرح کرده ام. اما اینکه چه زمانی از لیست سیاه خارج شویم وابسته به تصویب دوستان مسئول است و خیلی دست من نیست.

رییس کل بانک مرکزی در پاسخ به سوالی دیگر گفت: مسئله ناترازی سیستم بانکی و تخلفات آن خیلی زمان برده تا به این مرحله رسیده است. متاسفانه یک ساختار از گذشته شکل گرفته. ولی الان با اختیاراتی که بنده از سران قوا گرفته ام اقدامات جدی را انجام داده‌ایم و با بسیاری از ناترازی ها و اضافه برداشت‌ها برخورد کرده ایم.

وی افزود: ناترازی در سیستم بانکی آنقدر عمیق شده بود که هنوز به زمان نیاز دارد، اما ما الان در مسیر هستیم و من بخش زیادی از زمان و انرژی خود را صرف این موضوع کرده ام.

رییس کل بانک مرکزی ادامه داد:  با این موضوع هم عقیده ام که خیلی از مشکلات ساختاری ما ناشی از مشکلات برخی بانک‌ها است. البته باید خوبی های نظام بانکی را نیز در اقتصاد کشور ببینیم به طوری که خیلی از بانک های بزرگ واقعا خدمت می‌کنند، هر چند تعدادی هم ممکن است تخلفاتی داشته باشند.

وی گفت: من از ابتدا مخالف ارز ۴۲۰۰ تومانی بودم ولی ما تابع سیاست دولت هستیم. معلوم بود این موضوع رانت زا خواهد بود و در توزیع شبکه قوی نداشتیم. در دو سال گذشته قاعدتا رشد قیمتی کالاهای اساسی خیلی نبود، اما از زمانی که در سال ۹۹ فاصله بین قیمت ارز رسمی و بازار آزاد فاصله افتاد، مشهودتر شد.

همتی افزود: نگرانی ما نسبت به حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی این است که شوک دیگری در قیمت‌ها ایجاد شود که باید با تدبیر مدیریت شود. وی ادامه داد: این سیاست حذف یا ماندگاری ارز ۴۲۰۰ تومانی در قانون بودجه هم آمده که اگر ارز ۴۲۰۰ برداشته شد، هر زمان دولت در سال ۱۴۰۰ تصمیم به حذف بگیرد مابه التفاوت آن در قالب معیشتی به مردم ارائه خواهد شد.

وی درباره ناترازی بانک ها و بدهی برخی افراد که از سال ها پیش مانده است گفت: ساختاری در سیستم بانکی ما شکل گرفته که بنده هم به تنهایی نمی توانم کاری کنم. برخی افراد قدرت زیادی دارند و فشار زیادی هم‌ بر من وارد می‌کنند که من هم باید مقاومت ‌کنم و کار را پیش ببرم. بنده با مجوزی که از سران قوا گرفتم مسئولیت برخی موسسات مالی ناتراز را برعهده گرفتم.

همتی تصریح کرد: اضافه برداشت بانک‌ها ۸۰ هزار میلیارد تومان در نیمه دوم ۹۷ بود که در حال حاضر دیگر تقریبا اضافه برداشتی نداریم. ناترازی سیستم بانکی آنقدر عمیق بود که زمان می‌برد و حداقل ۴-۵سال دیگر زمان برای اصلاح آن نیاز است.

رییس کل‌بانک‌مرکزی تاکید کرد: من هم هدایت نقدینگی ‌را قبول ندارم و هر جا بازدهی بالا باشد نقدینگی به آنجا می‌رود. اگر خلاف این عمل کنیم مشخص است که رانت ایجاد خواهد شد. وی‌ ادامه داد: هدایت نقدینگی در قالب پرداخت تسهیلات رانت ایجاد می‌کند.

همتی گفت: اعتبارسنجی ضعیف است. ما سامانه‌ای‌ که برای تسهیلات لازم بود را در بانک‌مرکزی تعبیه کردیم ولی هنوز افتتاح‌ رسمی نشده که هر اعتباری که بانک‌ها می‌دهند آنجا ثبت شود. در عین حال، تقریبا آماده است و به زودی افتتاح می شود. شرکت‌های اعتبارسنجی ‌باید بیشتر شود و آماده پذیرش درخواست‌های جدید هستیم که در این باره مصوبه گرفته ایم.

وی تصریح کرد: هفته پیش تشکیلات سازمانی بانک‌ مرکزی اصلاح شد و به عنوان نمونه مدیرکل اعتبارات را به مدیر کل عملیات پولی و اعتباری تغییر دادیم که یعنی عملیات پولی بر اعتبارات مقدم شد. بنابراین می خواهیم نشان بدهیم که جهت گیری ما به کدام سمت است.

رییس کل بانک مرکزی با اشاره به بسته ارزی تاکید کرد: این بسته براساس شرایط کشور تغییر می کرد اما بسته جدید که هفته پیش هم در ستاد اقتصادی دولت اصلاح کردیم بسیاری از مسائل را حل می کند. به طور میانگین سالی ۴۰ میلیارد دلار ارز از طریق بانک مرکزی به کشور وارد می شد. قدرت بانک مرکزی در توزیع و تزریق ارز با بازار یا حواله باعث شده بود که مشکلات نمایان نباشد اما در این شرایط کنونی که دوسوم ارز ما از بازار ثانویه و صادرات غیرنفتی است به نظر می رسد باید با مشورت و همفکری دوستان بتوانیم شرایط را اصلاح کنیم و با جهت گیری های خاص منجر به تنوع صادرات و تقویت تولید شویم.

همتی گفت: هماهنگ با وزیر اقتصاد کار می‌کنیم و در ستاد اقتصادی مذاکرات روزانه داریم، خصوصا کمیته بند کاف وجود دارد که درآن نرخ سود و اوراق به توافق می‌رسد، همچنین نرخ سود بانکی هم در شورای پول و اعتبار باز هم وزیر محترم اقتصاد عضو این شورا هستند و هماهنگی‌های بالا دستی وجود دارد.

وی در خصوص تعصب بر بازار سرمایه توضیح داد: واقعا برای کمک به بازار سرمایه تلاش کردم و به رشد آن معتقد هستم. رییس کل بانک مرکزی در خصوص نامه به مقام معظم رهبری ابراز کرد: نامه‌ای که خدمت مقام معظم رهبری نوشتم، مبنی بر حفظ ارز ۴۲۰۰ نبود، البته نامه به دلیل طبقه‌بندی بودن جزییات آن قابل طرح نیست، ولی نکته‌ای که می‌توان به آن اشاره کرد این است که در صورت تصمیم بر حذف ارز ۴۲۰۰، همان روز حذف تصمیم گرفته شود. بیان صرف چنین تصمیمی سبب وارد آمدن هجوم به کالاهای ۴۲۰۰ و گران‌تر شدن آن می‌شود. اولین پیام این اظهار نظر آغاز بحران روغن بود. در تهران گزارش شد که ۳۰ هزارتن تقاضا بالا رفت، در مورد مرغ و تخم مرغ هم اثر گذاشت.

همتی در ادامه افزود: از سال ۹۷ مخالف ارز ۴۲۰۰ بودم، همیشه هم آن را مطرح کردم، اما به عنوان رییس کل بانک مرکزی خارج از مجموعه تصمیمات نظام اقتصادی نمی‌توانم ساز مخالف بزنم.

وی درباره پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی مطرح کرد: درباره کره جنوبی زیاد صحبت می‌شود و تمام این حرف‌ها را تکذیب می‌کنم. مسئول پول‌ها بانک مرکزی است و به این نهاد تعلق دارد، بنابراین خبرهای منتشر شده بدون نظر بانک مرکزی صحت ندارد. در این زمینه هم هیچ اتفاقی نیفتاده، ولی این حق ایران است که ار منابع خود استفاده کند و هرگاه روی دهد آثار آن در مجموعه دیده خواهد شد.

رییس کل بانک مرکزی در ادامه یادآور شد: نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که ۷ میلیارد دلاری که بزرگ شده، به دلیل کار خلافی است که دولت محترم کره در حال انجام دادن است، وگرنه سال ۹۹ بانک مرکزی ۱۱ میلیون دلار تامین ارز از منابع خود انجام داده، به این معنا که اطلاعات منابع خود را منتشر نمی‌کنیم زیرا در شرایط جنگ اقتصادی هستیم و کسی در این شرایط تعداد گلوله توپ‌های خود را فاش نمی‌کند.

همتی اضافه کرد: مبلغ اشاره شده باید هرچه زودتر آزاد شود، اما با آزاد نشدن آن ماهم نابود نخواهیم شد، اما از آنجا حق ما است پیگیری می‌کنیم و حتما هم باید جریمه پرداخت کنند. وی درباره تقاضای وام از صندوق بین المللی پول بیان کرد: ایران ۶۰ سال است که عضو صندوق است و دو و نیم میلیارد دلار در آنجا وجود دارد و کشورهای دیگر استفاده می‌کنند. صندوق گفت کشورهایی که اقتصاد آن‌ها از کرونا آسیب دیده، سیستمی داریم که به تمام این کشورها کمک ارائه می کنیم. این وام صندوق با شرط و شروط همراه نبود و از آنجا که حق ما بود، یکسال پیگیری کردیم و در جلسات مستقیم با رییس بانک مرکزی مطرح شد، ولی متاسفانه خبردار شدیم که اکتبر سال گذشته به گروه آمریکا داده شد. این مسئله ثابت کرد نهادهای بین‌المللی بدون آمریکا هیچی نیستند و تصمیم نمی‌توانند بگیرند. در مورد FATF باید گفت که جزء ضرورت های بانکی است و چنانچه تصویب نشود در مبادلات بانکی به خصوص برداشته شدن تحریم‌ها با مشکلاتی روبرو خواهیم شد.

رییس کل بانک مرکزی در پاسخ به اینکه به نظر می‌رسد در برخی موارد تصمیمات دکتر همتی به عنوان رییس کل بانک مرکزی، مخالف نظر شخص دکتر همتی به عنوان یک اقتصاددان است، گفت: ما نیاز داریم که در مجموعه کشوری هماهنگی داشته باشیم، مواقعی وجود دارد که من خودم هم می بینم راه حل دیگری برای کشور وجود ندارد و مجبورم کوتاه بیایم، چرا که احساس می کنم ادامه دادن مقاومت بر سر یک موضوع فقط مشکل ایجاد می‌کند.

وی با ذکر یک نمونه از این موارد گفت: در ماه پایانی سال، دولت باید حقوق بازنشستگان را پرداخت کند اما کسری دارد و بانک مرکزی مجبور است دارایی‌های صندوق را بخرد که دولت بتواند حقوق کارکنان بخش‌های مختلف و بازنشستگان محترم را پرداخت کند.

همتی تاکید کرد: معتقدم باید برنامه‌ها طوری پیش برود و هماهنگی‌هایی صورت بگیرد تا به این مراحل نرسیدیم ولی وقتی رسیدیم همتی با رییس کل بانک مرکزی فرقی نمی‌کند و مجبورم یک تصمیم را بگیرم و شخص حقیقی یا شخص غیرحقیقی تفاوتی ندارد.

رییس کل بانک مرکزی درباره تعیین تکلیف رمزارزها نیز گفت: در این حوزه نیاز به قانون داشتیم، بنابراین به موضوع ورود کردیم و در حال طی مراحل است، رفت و برگشت‌هایی بین بانک مرکزی، دولت و وزارت اقتصاد داشته که منتظر نهایی شدن آن هستیم تا صرافی‌های بانک‌ها و صرافی‌های مجاز که می‌توانند ثبت سفارش انجام بدهند، از رمزارزی که در داخل کشور با مجوز تولید می‌شود، استفاده کنند.

رییس کل بانک مرکزی در پاسخ به این سوال که به عنوان یک اقتصاددان چقدر سیاست‌های بانک مرکزی را در سقوط بازار سرمایه موثر می‌دانید؟ گفت: بانک مرکزی در قضیه بورس مظلوم واقع شده است، چرا باید بانک مرکزی نرخ بهره را بالا ببرد و در مقطعی پایین بیاورد و دوباره بالا ببرد. مگر بانک مرکزی چقدر قدرت دارد که این همه تغییرات ایجاد کند؟

وی افزود: در ماه‌های فروردین و اردیبهشت به دلیل کرونا فعالیت‌های کسب و کاری و بانک‌ها تعطیل شدند و منابع مازاد شد. ۷۱ هزار میلیارد تومان در آن تاریخ اضافه ذخیره بانک‌ها نزد بانک مرکزی بود اما اکنون این عدد به زیر ۲۰ هزار میلیارد تومان رسیده و ۵۰ هزار میلیارد تومان تقاضای پول افزایش یافته است.

همتی ادامه داد: اگر قرار به این کار بود بانک مرکزی باید کف کانال را به ۱۸ درصد می‌رساند اما این کار را نکردیم و کف کانال نرخ سود بسیار پایین‌تر بود. رییس شورای پول و اعتبار یادآور شد: از سوی دیگر عمده اقتصاددانان می‌گویند که در شرایط تورمی باید نرخ بهره را بالا ببرید اما این کار را نمی‌توانیم انجام دهیم، درست است که نرخ بهره عامل کنترل تورم است اما در زمانی که آزادی ورود و خروج سرمایه نداریم، این اتفاق نمی‌افتد.

وی افزود: برخی نیز می‌گویند، نرخ بهره را پایین‌تر هم بیاورید اما باید شرایط سپرده‌گذاران خرد را نیز در نظر گرفت که با سود ناچیز بانکی زندگی می‌کنند. الان در تورم ۴۰ درصدی ۱۸ درصد تا ۲۰ درصد سود پرداخت می‌شود و سود بانکی حدود ۲۰ واحد درصد منفی است.

همتی خاطرنشان کرد: من هم معتقدم که باید سهم تامین مالی بازار سرمایه بالا رود ‌و معتقدم که بیش از ۵۰ درصد سهام بازار با نرخ‌های فعلی و حتی با نرخ‌های پایین‌تر ارز نیز ارزنده است و آینده متعلق به بازار سرمایه است و همه باید به آن کمک کنیم اما در سازمان بورس هم باید توجه کنند که تغییر مقررات و بالا و پایین کردن دامنه نوسان مشخص نیست که نتیجه مثبتی داشته باشد و باید ثبات رویه داشته باشیم.

رییس کل بانک مرکزی همچنین درباره تحولات سال ۹۹ و موضع «معمای نرخ بهره در سال ۹۹» گفت:  این نکته مهمی است اما معمایی در کار نیست و از کسانی که می گویند بانک مرکزی نرخ بهره بین بانکی را کاهش و افزایش داد و موجب ریزش بازار سرمایه شد می پرسم یعنی واقعا رییس بانک مرکزی این اندازه قدرت دارد که نرخ را از ۲۲ درصد به ۸ درصد برساند بعد مجددا این را افزایش بدهد؟ اصلا به چه دلیل رییس بانک مرکزی باید چنین تصمیمی بگیرد؟

وی افزود: ظرف یک ماه فروردین تا اردیبهشت در  تراکنش بین بانکی ناگهان پنجاه هزار میلیارد تومان به ذخایر اضافی بانک ها به دلیل کاهش وام گیری اضافه شد. به عبارت دیگر ذخایر اضافی بانک‌ها در  ابتدای سال ۹۹ زیاد شد که موجب کاهش نرخ بین بانکی شد. در واقع ذخایر بانک‌ها به ۷۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافت و ما هنوز ابزاری برای جمع آوری ریال از بازار نداشتیم و اکنون با اوراق توانستیم این کار را انجام بدهیم. حتما از امسال این نرخ را با قدرت بیشتری کنترل می کنیم.

همتی ادامه داد: یعنی در سال گذشته در عرض یک ماه اتقاقانی افتاد و فعالیت های اقتصادی به دلیل شیوع کرونا تعطیل شدند و طبیعتا تقاضای پول کم شد و بعد از اینکه عوارض کرونا کاهش یافت، تقاضای پول افزایش یافت و نرخ بهره بین بانکی هم به ناگهان افزایش یافت.

وی اضافه کرد: ما در آن زمان عملیات بازار نداشتیم و اکنون همه متوجه می شوند که omo چقدر با اهمیت است. با عملیاتی که انجام شد اجازه ندادیم که نرخ بهره بین بانکی از ۲۰ درصد بالاتر برود.

همتی تاکید کرد: بانک مرکزی طرفدار ثبات بازار ارز است و ما تابع تعیین نرخ ارز در بازار هستیم. رییس  کل بانک مرکزی تصریح کرد: درباره نرخ بهره اطمینان می دهم اقدامی نخواهم کرد که بازار سرمایه آسیب ببیند و اقدامات ما در جهت حمایت از بازار سرمایه است.

رییس کل بانک مرکزی ادامه داد: آینده متعلق به بازار سرمایه است اما باید توجه کنیم که بازار سهام ممکن است نیازمند تعدیل باشد. البته اکنون هم بسیاری از سهم ها قیمت متعادل دارد. همچنان معتقدم باید ۵۰ درصد تامین منابع مالی از بازار سرمایه باشد.

وی خاطرنشان کرد: رئیس بانک مرکزی نمی تواند تنها به بازار پول فکر کند و بازار سرمایه و کالا نیز و سایر بازارها هم مهم است. وی تاکید کرد: بازدهی بازار سرمایه، با گشایش‌ها حتما بهتر خواهد شد و حتما شرایط اقتصادی بهبود می یابد.

همتی بار دیگر  یادآوری کرد: کمک به بازار سرمایه و بازار سهام دغدغه رییس کل بانک مرکزی است. رییس کل بانک مرکزی در ادامه سخنان خود اظهار کرد: در سال ۹۹ به دلیل انتظارات تورمی و اینکه همه انتظار رشد صد در درصدی نقدینگی داشتند و رشد پول به ۸۸ درصد در مردادماه رسید، انتظارات در بازار سهام نیز بالا رفت.

وی افزود: در مورد نرخ بهره اقدامی نمی‌کنم که بازار سرمایه لطمه ببیند و اگر بتوانیم تورم را کنترل کنیم حتما در مورد پایین آوردن نرخ بهره هم تصمیم می‌گیریم. همتی با بیان اینکه با وجود اینکه تقاضای پول در بازار زیاد بود اجازه ندادم نرخ بازار بین بانکی بالا برود، تصریح کرد: سیاستگذاری هدف تورمی مجموعه اقداماتی را تعیین می کند که به هدف‌گذاری تورمی برسیم، اما این سیاست نمی توانست شوک های اقتصادی را پیش‌بینی بکند. در حالی که دوستان از تورم های بالای ۶۰ درصدی صحبت می کردند. اما شما ببینید ما چه فشاری را در سال ۹۹ تحمل کردیم اما جلوی چنین تورمی را گرفتیم.

وی یادآور شد: هدف‌گذاری ما در سال ۹۹ بر مبنای ارز نیمایی بود، اما شوک عرضه که به اقتصاد وارد شد، بر نرخ ارز تاثیر گذاشت و این در کنار بی نظمی که در توزیع کالای اساسی پیدا کردیم که در کنترل بانک مرکزی نبود، نرخ تورم را از هدف ما دور کرد.

همتی گفت: سیاستگذاری هدف هدف تورمی را اعلام می‌کند، ولی قادر به پیش‌بینی شوک‌های برونزا نیست. شوک‌های برونزایی که در سال ۹۹ اتفاق افتاد هر کدام از آن‌ها می‌توانست کل سیستم پولی و ارزی کشور را به هم زند و بعضا هم تلاش خود را در این زمینه انجام دادند، ولی ما مقاومت کردیم. دوستان از تورم‌های بسیار بالا صحبت به میان می‌آوردند و از رشد ۱۰۰ درصد نقدینگی سخن می‌گفتند که با سیاستگذاری موفق شدیم. البته انحراف وجود دارد، ولی هدفگذاری تورم بر مبنای نرخ نیمایی ۱۷ هزار تومانی برای دلار بود بر آن اساس هدفگذاری کردیم ولی شوکی که یک دفعه نرخ ارز را تا ۳۲ تومان بالا برد که نشان می‌دهد شرایط سیاسی و بانک مرکزی توام هستند، الان نیما ۲۲ تومان است با آن ۱۷ تومان، نرخ ارز در هدفگذاری تعیین کننده است.

وی در ادامه اضافه کرد: شوک عرضه را نمی‌توان نادیده گرفت. امید زیادی به سه ماه آخر سال  داشتم که متاسفانه بی‌نظمی که در بازار کالاهای اساسی و مشکلات در توزیع که هیچ یک برعهده بانک مرکزی نیست، سبب شد تا نرخ تورم برکالاهای اساسی بالا رود و با توجه به سهم بالایی که در تورم دارند، متاسفانه تورم را از هدف دور کرد. تمام اقتصاددانان این را قبول می کنند که هدفگذاری تورمی حتما نباید تحقق یابد. هدفگذاری برای حرکت در سمت آن است، حالا چنانچه اقداماتی فراتر از قدرت بانک مرکزی هدف را  دچار شوک می‌کند، سعی در به حداقل رساندن تاثیر آن شوک خواهیم داشت وبراین تصور هستم  که این کار انجام شده باشد.

رییس کل بانک مرکزی درباره جرائم قمار و قاچاق گفت: تذکر لازم در این زمینه را دادم و همکاران من در بخش آی تی اقدامات خوب و جدی انجام داده‌اند. با این اقدامات بحث قمار خیلی محدود شده و ۹۲ درصد کاهش یافته است، ولی از بین نرفته و وجود دارد ولی قبلا بسیاری از این اقدامات وجود نداشت، واقعا دو سال است که در این خصوص مشغول به کار هستیم. سامانه‌هایی در بانک مرکزی در این خصوص در حال انجام و طراحی است که پس از حصول نتیجه اعلام خواهد شد. تا همین حد این اطمینان را می‌دهم که در این زمینه کارهای خوبی صورت خواهد گرفت، ولی قبول دارم سیستم بانکی باید همکاری بیشتری انجام دهد و برخی از بانک‌ها تخلف داشتند که با آنها برخورد صورت گرفته و موارد مطرح را قوه قضائیه باید اطلاع‌رسانی کند. تا این حد عنوان می‌کنم که بانک مرکزی مصمم در ایجاد مانع برای چنین فعالیت‌هایی است.

وی درباره مبحث FATF  و صندوق بین‌المللی پول ادامه اضافه کرد: درباره FATF نظرخود را مطرح کردم. سیستم بانکی کشور به دور ازشرایط FATF نیست و در این خصوص در حال کار کردن است، اکنون هم بخشی از کارها در حال انجام است و شکی در وجود آمادگی ایران در این زمینه وجود و چنانچه امروز و فردا اعلام شود خود را خیلی سریع با شرایط تطبیق خواهیم داد، نگرانی از این بابت وجود ندارد. درباره صندوق موافق امیدوار هستیم که یکطرفه نباشد و ما فقط پول داشته باشیم و بقیه استفاده کنند. روزی این سلطه آمریکا بر نهادهای مالی از بین برود و چنین نباشد که این کشور ۱۶ درصد سهم داشته باشد، ولی برای ۸۴ درصد باقی مانده تعیین کننده باشد. مطمئن هستم که پیشنهادات ما در صندوق حتما تصویب می‌شود.

به گفته همتی، اکنون واردات در مقابل صادرات انجام می‌شود. در همین امسال ۱۵ میلیارد دلار ارزی که در نیما عرضه شده واردات در مقابل صادرات است. حالا چه واردات در مقابل صادرات دیگران یا از طریق خودشان است که به خوبی نشان می دهد که واردات مقابل صادرات اجازه دارد.

وی تاکید کرد: اگر بنده جلوی این روند را گرفته بودم چگونه ۱۵ میلیارد دلار واردات از این طریق انجام شده است!؟ بنده معتقدم که تمام امکانات لازم را برای دوستان فراهم کردیم. وی با اشاره به اینکه یک عده می‌گفتند که برای نرخ نیما سقف گذاشته‌اید افزود: در یک مقطعی بله؛ یک هفته‌ای دوستان می‌خواستند یک مسئله را تست کنند و این کار را کردند ولی در این دو سال گذشته سقفی برای نیما نگذاشتیم. الان هم که می بینید خیلی‌ها می‌آیند می‌گویند ارز ما را نمی‌خرند بنده چه کار باید بکنم. الان روزانه ۳۰۰ الی ۴۰۰ میلیون دلار ارز در نیما عرضه می‌شود و خرید ۳۰ تا ۵۰ میلیون دلار است.

وی با طرح این سوال که چرا این اتفاق افتاده است اظهار داشت: وارد کننده نسبت به نرخ و اینکه احتمالاً تغییرات در آن شود تامل دارد و این موضوع تقصیر بنده نیست. بنده سقفی برای نیما تعیین کردم؛ بنابراین من فکر می‌کنم در تفاهم بین اتاق بازرگانی و در تعامل با صادر کنندگان محترم در خدمت عزیزان صادرکننده هستم.