در گفت‌وگو با ایلنا تشریح شد:
دورنمای صادرات گاز ایران؛ از کرسنت تا مشتریانی که ترکیه و روسیه می‌ربایند
کارشناسان انرژی با بیان اینکه برخی تولیدکنندگان مثل روسیه که ما را در بازار گاز رقیب خود می‌دانند بصورت تاکتیکی رفتاری دارند که ایران از بازار جهانی گاز بیرون بماند، معتقدند: اگر ایران بر صادرات گاز از مسیر ترکیه به اروپا اصرار دارد، باید شرایط این کشور را بپذیرد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، حسن منتظرتربتی اخیرا در گفت‌وگویی با ایلنا، درباره تعریف بازار جدید صادراتی بعد از لغو احتمالی تحریم‌ها گفته است: بازارهای اطراف ما بازارهای خوبی هستند؛ از جمله عمان، توسعه صادرات به ترکیه، از مسیر ترکیه به دیگر کشورها، جنوب خلیج فارس، امارات، کویت و همچنین توسعه بازار عراق.
قطع به یقین در اینکه ایران در منطقه‌ای استراتژیک واقع است که می‌تواند شاهراهی برای خطوط لوله گاز تلقی شود شکی نیست، اما موانعی نیز سد راه ایران است که مهمترین آن تحریم و محدودیت‌های بین‌المللی و دیگری یک کشور فقیر به لحاظ انرژی اما مدعی ایستادن در جایگاه هاب منطقه؛ بنام ترکیه.
محمدعلی خطیبی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره مقاصد صادرات گاز ایران و موانعی که کشوری مثل ترکیه پیش‌روی ما قرار می‌دهد، اظهار داشت: ترکیه از سال‌های قبل تلاش داشته که هاب منطقه باشد یعنی گاز را از ایران، ترکمنستان، روسیه وارد و به کشورهای دیگر صادر کند، یعنی هم نیازهای خود را تامین کند و هم اینکه بیش از نیاز خود واردات کند تا با صادرات هاب منطقه باشد.
وی افزود: در رابطه با صادرات گاز ایران به اروپا نیز اصرار داشت گاز را از ایران بگیرد و خودش صادر کند در حالی که ایران معتقد بود که ترکیه حق ترانزیت بگیرد و ما خودمان راسا صادرات انجام دهیم.
این کارشناس حوزه انرژی گفت: در هر حال ترکیه در نظر دارد از کشورهایی که مازاد دارند، گاز را دریافت و خودش صادر و در واقع ری‌اکسپورت کند که البته بستگی به این دارد که کشورهای دارنده گاز بپذیرند یا خیر.
وی خاطرنشان کرد: اگر ما اصرار داشته باشیم که گاز را از طریق ترکیه به اروپا صادر کنیم باید شرایط این کشور را بپذیریم در غیر این صورت باید مسیرهای دیگری پیدا کنیم.
خطیبی گفت: عمده کشورهای خلیج فارس غیر از قطر کمبود گاز دارند و همه مایلند که واردات داشته باشند، اکنون به عراق صادرات گاز داریم، کویت معتقد بود که از همان مسیری که گاز به عراق می‌رود، شاخه‌ای نیز به این کشور برود ولی فعلا مذاکرات با این کشور به نتیجه نرسیده، در مورد امارات بحث روی کرسنت باقی ماند و تبدیل به یک پرونده حقوقی شده و به دادگاه و داوری کشانده شد، عمان بشدت مایل به دریافت گاز از ایران است، صادرات به پاکستان هم که همچنان تعلیق است.
محمود خاقانی نیز به ایلنا گفت: بطور کلی متاسفانه ایران در میان‌مدت و کوتاه‌مدت در بازار بین‌المللی انرژی دورنمایی برای ایفای نقش ندارد، در درجه اول اینکه به تکنولوژی جدید در تولید نفت و گاز با هزینه پایین نیاز دارد که فعلا آن را در اختیار ندارد، رقبای ایران نیز با قیمت‌های اقتصادی در این بازاری که قیمت نفت و گاز فعلا در سطح پایینی قرار دارد تولید می‌کنند و سهم خود را نیز در بازار دارند.
وی با بیان اینکه صنعت نفت و گاز باید دورنمای 10 تا 20 ساله داشته باشد، افزود: به دلیل نبود تکنولوژی لازم و همچنین تحریم‌ها رقابت برای ایران با سایر تولیدکنندگان روزبروز سخت‌تر می‌شود، بنابراین ایران در جایگاهی نیست که دیگر کشورها را نگران کند. مهمترین مشکل اینکه دیپلماسی انرژی تعریف‌شده و جامع نداریم زیرا در 20 سال اخیر روی مسائل هسته‌ای تمرکز کرده‌ایم.
این کارشناس بین‌المللی انرژی تصریح کرد: اکنون برخی تولیدکنندگان مثل روسیه که ما را در بازار گاز رقیب خود می‌دانند بصورت تاکتیکی رفتاری دارند که ایران از بازار جهانی گاز بیرون بماند و در شرایط تحریمی ایران بیشترین بهره‌برداری را برای توسعه بازار داشته‌اند.
وی با بیان اینکه ما سیاست کلان انرژی بخصوص در حوزه قیمت نداریم، یادآور شد: در داخل کشور ارزان‌فروشی و نبود تکنولوژی روز مصرف را هم در بخش خانگی و هم در حوزه نیروگاهی افزایش داده، بنابراین چندان هم به صادرات فکر نمی‌کنیم.
خاقانی گفت: اکنون در آستانه بودجه 1400 فرصت خوبی است که مجلس به این موضوع بپردازد که اگر تحریم‌ها برداشته شود چگونه سهم از دست‌رفته و مشتریان بازگردانده شوند. زیرا هیچ کشوری در بلندمدت روی ما حساب باز نمی‌کند چون برنامه‌ها را نه احزاب بلکه افراد تدوین می‌کنند در واقع استراتژی‌های ایران شخص محور است و کاندیداها معمولا از معیشت برای رای‌آوری بهره می‌برند و هیچکدام برنامه کلان انرژی برای داخل و روابط با خارج از کشور ندارند.
وی در ادامه به برنامه‌های انرژی ترکیه پرداخت و خاطرنشان کرد: پس از فروپاشی شوروی سابق؛ ایران و ترکیه وارد یک رقابت جدی شدند تا هاب و محور صادرت نفت و گاز منطقه آسیای مرکزی، دریای‌خزر و قفقاز باشند، در دولت هفتم و هشتم برنامه‌های خوبی اجرا شد، مبادلات گازی با ارمنستان، آذربایجان و ترکمنستان انجام و خطوط لوله احداث شد ولی در دولت نهم و دهم تمام برنامه‌ها متوقف شد و نتیجه اینکه در جنگ قره‌باغ موضع انفعالی داشتیم. اما ترکیه از اقداماتی که برای قطر انجام داد، استفاده می‌کند در سوریه و عراق وارد برنامه استراتژیک می‌شود، تا گاز قطر از خط لوله در مسیر سوریه و عراق به ترکیه برود، در واقع امروز دریای‌خزر و روسیه را در دست دارد و گاز این منطقه از ترکیه صادر می‌شود، اگر ایران بخواهد بازاری بزرگ خصوصا در اروپا برای خود تعریف کند شاید راهی جز ترکیه نداشته باشد.
