رهاسازی صنعت دخانیات ایران با نام خصوصی سازی/ سهم ۲۵ درصدی قاچاق از بازار دخانیات/ لزوم تحقیق و تفحص از صنعت دخانیات کشور و فرآیند خصوصی سازی

روح‌الله ایزدخواه در حاشیه بازدید از شرکت ملی دخانیات در گفت‌وگو با ایلنا اظهار کرد: صنعت دخانیات ایران از صنایع قدیمی و موفق کشور بوده اما در سال‌های اخیر  با خصوصی‌سازی احساس می‌کنیم که نسبت به این صنعت اجحاف شده است. سهم شرکت دخانیات ایران به نفع شرکت‌های خارجی و گاهی قاچاق کم شده و نیاز به رسیدگی جدی دارد. به نظر می‌رسد حکمرانی و سیاستگذاری صنعتی در حوزه ضعیف بوده است.

وی افزود: مجلس باید در این موضوع ورود کند چراکه از نظر سهم بازار محصولات داخلی و همینطور اشتغال زایی و کاهش ارزبری این موضوع اهمیت دارد. لازم است که اصلاح جدی در سیاست‌های دخانیات صورت بگیرد به همین علت امروز برای بازدید شرکت دخانیات آمده‌ایم. به نظر می‌رسد تولید در وضعیت خوبی است و توسعه تولید هم انجام شده است. رشدی که شرکت دخانیات ایران در یک سال اخیر نشان داده پوشش خوب و قابل توجهی است ما باید فراتر از این روی صنعت دخانیات کار کرده و مجلس باید ورود کند. 

این عضو کمیسیون صنایع خاطرنشان کرد: در جلسه هفته اخیر کمیسیون صنایع مجلس، پیشنهاد دادم که گزارش ویژه روی صنعت دخانیات توسط کمیسیون صنایع انجام شود این موضوع در دستور کار کمیسیون است راهکارهایی که برای تولید و صیانت از صنایع داخلی وجود دارد را دنبال کنیم.

وی افزود: زمانی که شرکت ملی دخانیات خود سیاستگذار صنعت دخانیات نیز بود انسجام بهتری وجود داشت. البته لزونی ندارد که یک مجموعه هم سیاست‌گذار و هم مجری باشد اما این بدان معنا نیست که به بخواهیم به نام خصوصی‌سازی، رهاسازی کنیم. طبق گزارش اولیه‌ای که ما دریافت کردیم به نظر می‌رسد یک نوع رهاسازی رخ داده است.

وی افزود: مرکز برنامه‌ریزی و نظارت دخانیات در وزارت صمت هم باید گزارشی به مجلس دهد تا مشخص شود این سیاست‌گذاری‌ها به چه نحوی بوده است. اما آنچه در عمل دیده می‌شود این است که دست شرکت‌های خارجی در بازار داخل به شدت باز شده، ظاهرا حق امتیازی هم که پرداخت می‌کردند به صفر رسیده یا بسیار کم شده و سهم قاچاق هم بالا بوده بطوریکه گفته می‌شود حدود ۲۵ درصد بازار قاچاق دخانیات است. از همین جهت صنعت دخانیات باید یک بازنگری اساسی شود، باید بررسی شود که بعد از این واگذاری‌ها چه چیزی به نفع صنعت داخل چه در بخش کشاورزی تولید توتون و چه در بخش تولید سیگار است. 

ایزدخواه در پاسخ به سوالی پیرامون سهم بالای قاچاق در این بازار گفت: احتمال می‌دهم که دست شرکت‌های خارجی که امروز در بازار داخل ما هستند در قاچاق نیز به نحوی دخالت دارد باید بررسی شود که قاچاق از چه کانال‌هایی هدایت می‌شود. ما هنوز اول راه هستیم، انشاالله با گزارش نظارتی مجلس در صنعت دخانیات مشخص می‌شود که وضعیت قاچاق به چه نحوی است. 

وی اضافه کرد: در این حوزه وضعیت صادرات خوبی نداریم و باید برای صادرات محصولات داخلی هم باید کار جدی صورت بگیرد.  یکی از خطوط قرمز مدنظر ما زنجیره تولید است نباید اینطور باشد که شرکت خارجی بخش سودده خود را به داخل بیاورد ولی بخش اشتغالزایی که می‌تواند برای کشاورزان نا نیز بازار ایجاد کند را نیاورد و سهم بازار ما را هم تصاحب کند. اگر بازار داخل به خارجی‌ها داده می‌شود باید به شرط توسعه زنجیره تولید از ابتدای کشت تا انتهای تولید باشد. یکی از معضلات این است که بازار داخل به راحتی به خارجی‌ها سپرده شده و الزام به اشتغال و خرید توتون داخلی نیز وجود ندارد. به اصطلاح گوشت بازار را به خارجی‌ها داده‌ایم و در این میان شرکت‌های داخلی و شرکت ملی دخانیات تحت فشار قرار می‌گیرند. لذا سیاست حضور سرمایه خارجی باید مورد بازبینی قرار بگیرد. 

ایزدخواه خاطرنشان کرد: آسیب‌شناسی در مورد خصوصی‌سازی که شرکت ملی دخانیات پشت سر گذاشت و همینطور ایجاد نظارت و برنامه‌ریزی دخانیات در وزارت صمت مدنظر است. پیشنهاد ما این است که اگر قرار است تحقیق و تفحصی در حوزه دخانیات انجام شود باید روی کل صنعت و بازار دخانیات صورت بگیرد و سیاست‌گذاری بعد از خصوصی‌سازی، حضور شرکت‌های خارجی، قاچاق و کشاورزی هم مورد بررسی قرار می‌گیرد.