محله محوری با ورود مدرنیته به ایران از بین رفت
یک استاد برجسته معماری گفت: متاسفانه با ورود مدرنیته و افزایش نیازهای افراد محله محوری از بین رفته و جای خود را به زندگی‌های جدید داد این در حالی بود که در زندگی محله محور همه چیز از تفریح تا شغل افراد در هر محله تعریف می‌شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا از اصفهان، محمود درویش زرگر (شامگاه شنبه) در سومین هم اندیشی ایده‌پردازی شهر اصفهان با محوریت تعیین کاربری قسمت زیرین میدان امام علی، اظهار کرد: نمی‌شود در مورد گذر تاریخی که مفاهیم فرهنگی و شهری را با هم در خود به همراه دارد شتابزده عمل کرد و به سادگی نظر داد چراکه اهمیت تعیین کاربری مراکز مهم شهری که مرکزیت شهر به آنها وابسته است کاری بسیار دشوار و حیاتی است.
وی با بیان اینکه پس از ۱۳۰۰ سال که از اسلامی شدن ایران می‌گذرد و پس از طی شدن این پروسه تغییرات مهمی در ساختار شهر‌ها بوجود آمد و مهم‌ترین این تغییرات شگل گیری مساجد به عنوان مراکز شهری بود، افزود: وجود مساجد باعث شکل گیری امنیت و نقطه‌ای جذاب در شهر شد. این امر باعث شد تا در شهر‌ها به جای آنکه قلعه‌ها مرکز اصلی شهر باشند، مساجد این جایگاه را تسخیر کنند.
این معمار برجسته اصفهانی اضافه کرد: بر اساس همین موضوع ابتدا در شهر اصفهان میدان عتیق و مسجد آن مرکز سیاسی شهر بودند، اما پس از روی کار آمدن صفویان و با ساخت میدان نقش جهان مراکز فرهنگی و اداری شهر به این میدان منتقل شود و در پی آن مساجد مهم و با شکوه نیز در آنجا ساخته شدند و پس از آن در همین دوره به دلیل تمرکز صفویان بر فضاهای شهری تفریحی مراکز فاخر ساخته شد.
درویش زرگر تاکید کرد: در همین دوران صفویه نوع نگاه به پل‌ها نیز تغییر کرد تاجایی که علاوه بر کاربری پیش بینی شده برای حمل و نقل ساختار جدید از لحاظ زیبایی، گردشگری و تفریحی به خود گرفتند. که امروز نیز پلهای ساخته شده در آن دوره به عنوان مراکز تفریحی مد نظر هستند.
وی با اشاره به اینکه ورود مدرنیته به اصفهان و ایران شتابزدگی در تصمیمات شهری به وضوح دیده شد، افزود: این امر را در همدان می‌توان به وضوح مشاهده کرد که بافت جدید بر روی بافت تاریخی ساخته شد و راه‌های آسفالت جای فضاهای قدیمی شهری را گرفتند.
این کار‌شناس معماری با تاکید بر اینکه درابتدا ساختار شهری، محله محور بود و تمامی احتیاجات جامعه در این ساختار صورت می‌گرفت. محل کار، زندگی و تفریح خانواده‌ها در یک مرکز به نام محله قرار داشت کرد، تصریح کرد: با ورود مدرنیته و افزایش نیازهای افراد محله محوری از بین رفته و جای خود را به زندگی‌های جدید داد. این در حالی بود که افراد در بخشی از شهر زندگی و در بخش دیگری اشتغال داشتند، برای تفریح نیز به پارک‌ها می‌رفتند. این امر دقیقا مخالف محله گرایی بود. در گذشته فضاهای باز شهری در نظر افراد جامعه معنایی مانند حیاط خانه‌ها داشت و به سادگی از این محل‌ها به عنوان محل‌های تفریحی استفاده می‌شد.
درویش زرگر ادامه داد: امروز ما باید دقت داشته باشیم که استفاده از تجربیات کشورهای دیگر نه گناه و نه اشتباه است و ما باید بدون تعصب از این فرصت‌ها استفاده کنیم. استفاده از خرد جمعی یک اصل مهم است و ما می‌بایست به خرد جمعی جهانی نیز اعتماد پیدا کنیم.
وی با بیان اینکه اگر ما امروز نتوانیم برای مراکز مهم خود کاربری صحیح تعریف کنیم قطعا به جایی می‌رسیم که فضاهای شهری متروک و خشک می‌شوند، گفت: امروز دیگر بهترین روش تصمیم گیری برای تعیین کاربری فضاهای شهری، دیگته کردن اوامر از سطوح بالا نیست، بلکه می‌بایست به مردمی که قرار است از این فضا‌ها استفاده کنند اجازه داده شود با توجه به نیازهای روزمره و بلند مدت خود، پیشنهادات خود را اعلام کنند و مدیریت بالا دستی با الهام از این نظرات اجرای این طرح‌ها را بر عهده بگیرد.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: با استفاده از فرصت رو سطحی این میدان باید کاربری زیرزمین آن را به یک فرصت طلایی تبدیل کرد. نباید در این زمینه فضای بالا را از فضای پایین جدا و یا تفکیک شده دانست و در کاربری به این امر دقت نداشت.