مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید:
مستندنگاری و کارشناسی سنگ‌های منقوش تخت‌جمشید در حال انجام است
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید گفت: ساماندهی، تهیه شناسنامه، مستندنگاری و کارشناسی اولیه سنگ های منقوش، اقدامی است که در ماه‌های اخیر توسط مسئولان و کارشناسان پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در حال انجام است.
به گزارش ایلنا حمید فدایی، روند اخیر ساماندهی و مستند نگاری سنگ های تخت جمشید را یکی از برنامه های بلند مدت این پایگاه دانست که با همکاری متخصصین باستان شناس، مرمت کاران و نیروهای فنی در حال انجام است و در این زمینه گفت: در کاخ های مختلف تخت جمشید قطعات متعدد و منقوش سنگ هایی وجود دارد که حاصل ویرانی بناها در طول سده های گذشته است. اگر چه امروزه اجرای پوشش بر روی ستون ها و درگاه های تخت جمشید به دلیل نکات فنی و اجرایی و از جمله حفظ حریم بصری محوطه، عملیاتی دشوار و برنامه ریزی اجرای آن زمان بر است، اما تصمیم گیری در مورد انتقال قطعات جدا شده کاخ ها و حفاظت موقت آنها در مخازن و فضاهای سر پوشیده در کوتاه مدت امکان پذیر می باشد. بنابراین از مهمترین برنامه های حفاظتی محوطه نجات بخشی قطعات رها شده در محوطه کاخ ها و ساماندهی فیزیکی و اطلاعاتی آنها در مخازن واقع در بخش جنوبی تخت گاه تخت جمشید بوده است.
وی اضافه کرد: آماده سازی مخازن مذکور و از جمله اجرای اندود بر دیواره های آن، طراحی، ساخت و نصب قفسه های فلزی متناسب با فضای انبارها و مقاوم جهت تحمل وزن سنگ ها، از پشتیبانی های فنی در به ثمر نشستن این طرح بزرگ بوده که با همکاری متخصصین واحد دفتر فنی پایگاه به انجام رسیده است و با توجه به حضور تعدادی باستان شناس و نیروهای فنی مرمت در آن، نمونه ای از همکاری و کار گروهی در اجرای پروژه ای حفاظتی بوده است.
فدایی با اشاره به دستاوردهای این پروژه به منظور حفاظت بهتر و بهره برداری از آن در زمینه های گوناگون، مطرح کرد: پروژه انتقال قطعات جدا شده بناها و کاخ ها به داخل مخازن علاوه بر بهینه نمودن شرایط نگهداری آثار از ویژگی های دیگری نیز برخوردار بوده است، از جمله با مستندنگاری، طبقه بندی و ساماندهی قطعات سنگ، بانک اطلاعاتی ویژه ای برای آنها تهیه شده که از این بانک داده در پاره یابی قطعات و امکان سنجی نصب قطعات سنگ در محل اصلی خود در کاخ های تخت جمشید استفاده خواهد شد.
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید اضافه کرد: با توجه به تلاش های انجام شده در طول یک ساله گذشته، حدود سه هزار قطعه سنگ تا کنون مستندنگاری، صاحب شناسنامه، طبقه بندی شده و در شرایط مناسب حفاظتی قرار گرفته است.
فهیمه همایون، کارشناس باستان شناس و از همکاران طرح با تاکید بر اهمیت ساماندهی قطعات سنگی، بیان کرد: با توجه به پراکندگی سنگ هایی که در دهه های گذشته در محوطه تخت‌جمشید وجود داشت؛ به منظور حفاظت بهتر از قطعات سنگی منقوش، ساماندهی و مستندنگاری این یافته‌ها آغاز شد.
وی در ادامه گفت: فرایند اجرایی مربوط به این پروژه پس از برنامه‌ریزی‌های مقدماتی، طی یک ساله گذشته آغاز شده است که هم اکنون این پروژه در بخش های مختلفی در حال انجام است.
همایون با اشاره به فرآیند این پروژه اظهار کرد: با توجه به این که سنگ های پراکنده موجود در محوطه تخت جمشید به دلائل مختلف از جمله پدیده هوازدگی و فرسایش در معرض آسیب قرار داشت، انتقال آثار به مکانی بهتر در اولویت قرار گرفت و در اینباره از مخازن موجود در بخش جنوبی مجموعه تختگاه واقع در کاخ D که فضاهای راهرو شکل با سقف تاقی شکل موسوم به تاقی ها، استفاده شد. وی افزود آماده سازی این فضاها توسط واحد دفتر فنی پایگاه به انجام رسید.
یونس زارع، کارشناس باستان شناس و عضو کارگروه ساماندهی و مستندنگاری سنگ های منقوش تخت جمشید در رابطه با مراحل مختلف این پروژه، تشریح کرد: قطعات سنگی منقوش ابتدا مستندنگاری شده و پس از پاکسازی اولیه، به منظور تفکیک و شناسایی اولیه به مخازن ایجاد شده منتقل شده که پس از آن، ثبت و طبقه‌بندی می‌شوند. وی افزود: همه قطعات سنگ نهایتا داخل جعبه های چوبی ویژه ای که به همین منظور ساخته شده اند قرار گرفته و صاحب برگه دان با شرح محتویات داخل جعبه بر روی آن می گردد.
این کارشناس باستان شناس در رابطه با مستندنگاری های انجام شده بر روی این قطعات در جهت بارگذاری اطلاعات آن بر روی سامانه جامع بانک اطلاعاتی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، بیان کرد: مستندنگاری های صورت گرفته با تهیه اطلاعات تصویری از زوایای مختلف و همچنین تهیه اطلاعات محتوایی در رابطه با پیشینه طرح، اندازه، جنس، رنگ و ... صورت می‌گیرد که این داده‌ها جهت استفاده متخصصین و حفاطت گران در دسترس خواهد بود.
وی در پایان گفت: در روند ساماندهی اخیر تعدادی از سنگ‌هایی که شناسایی شده‌اند؛ قابل پیوند یا اتصال به محل اصلی خود در مجموعه جهانی تخت جمشید است.
