واکاوی دلایل خودکشی در میان زنان

خالد توکلی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، اظهار داشت: متاسفانه در جوامع سنتی وقتی محققان برای علت و ریشه یابی خودکشی افراد وارد عمل می‌شوند خانواده‌ها از خود مقاومت نشان داده و حاضر به گفت و گو در این زمینه نمی‌شوند و اگر هم بخواهند با پژوهشگران صحبت کنند به تمامی زوایا و عوامل این نابهنجاری اشاره ای نمی کنند.

افراد میانسال و متاهل به آمار خودکشی‌ها اضافه شده اند

توکلی ادامه داد: اخیرا خودکشی افراد متاهل و میانسال نیز به آمارها اضافه شده اند که این روند نگران کننده است. به طور مثال به تازگی شاهد وقوع دو مورد خودکشی در کردستان بودیم که دو مورد آنها یکی نوعروس و دیگری دختری 14 ساله بودند که با حلق آویز کردن به زندگی خود پایان دادند.

آمارهای خودکشی غیر رسمی بالاتر از آمارهای رسمی

وی اضافه کرد: آمار خودکشی‌های نافرجام معمولا چندان بازتاب پیدا نمی‌کند و آمارها بیشتر از آن چیزی است که به صورت رسمی اعلام می‌شود. برخی خودکشی‌های منجر به مرگ نیز اینگونه در مراحل اولیه انکار می‌شود ولی معمولا در بین مردم این قبیل اتفاقات به صورت شایعه و درگوشی مطرح می شود.

نقش حاکمیت نظام مرد سالاری در خودکشی ها

این جامعه شناس عنوان کرد: خودکشی در بین زنان به تغییراتی که در حوزه فرهنگی و جامعه به وجود می آید و همچنین مقاومتی که از سوی مردها نسبت به حقوق زنان وجود دارد، بازمی گردد. معتقدم علت اصلی این خودکشی ها به نظام مردسالاری حاکم بر این جامعه که حاضر نیست تغییراتی که در حوزه فرهنگ و جامعه به نفع زنان بوجود آمده را بپذیرد.

خودکشی برای اعتراض به شرایط موجود

توکلی اظهار داشت: در جوامع سنتی ، زنان نیز به آن سطح از خودآگاهی رسیده‌اند و می‌دانند چه حقوقی دارند و چه تغییراتی در سطح جامعه ایجاد شده است و علاقمندند از امکانات و آزادی بیشتری برخوردار باشند ولی جامعه مرد سالار چنین اجازه ای به آنها نمی دهد و این خودکشی ها هم به نوعی اعتراض به آداب و سنن و نگرش های جامعه حاکم بر آنها است و هم به نوعی تسلیم شدن در برابر جامعه مرد سالاری است. خودکشی زنان در اینگونه جوامع به نوعی اعتراض به شرایط موجود است.

این جامعه شناس ادامه داد: عدم تقارن بین انتظارات، وضعیت موجود و چشم اندازی که پیش روی زنان قرار دارد، چالشی است که بعضا به قتل نفس انجامیده است. در این میان عامل دیگر نحوه بروز خشونت است و اینکه خشونت ورزی در جامعه گسترش پیدا کرده و وقتی که همه موانع مقاومت کنند و فرض بر اینکه نتواند این موانع را از سر راه خود بردارد این خشونت کم کم متوجه خودش می شود و علیه خودش خشونت را به کار می برد.

توکلی تصریح کرد:  یکی از راهکارهای مقابله با خودکشی افراد این است که روش‌های کاهش خشونت را یاد بگیریم که چگونه مسائل و مشکلات‌مان را حل کنیم. چگونه با یکدیگر صحبت کنیم که بتوانیم همدیگر را درک کنیم و به تفاهم برسیم. اگر اینها را یاد بگیریم شاید یک قدم از خودکشی دور شویم.

وی افزود: راهکار بعدی این است که بالاخره تغییرات در جامعه را قبول کنیم و اینکه جامعه تغییر کرده و انتظارات و وظایف دچار تغییر شدند و نمی توانیم فقط بخشی از جامعه را نگه داریم و مانع تغییرات آنها شویم. این تغییرات باید متناسب و هماهنگ باشد؛ اگر در بخشی از جامعه تغییری روی داد در بخش های دیگر این جامعه هم این تغییرات را نیز بپذیریم.

رسانه های جمعی نقش مهمی در آموزش افراد دارند

این جامعه شناس ادامه داد: در جامعه شناسی انحرافات بحثی داریم که انحراف یاد گرفتنی و آموختنی است. از کجا ما این انحرافات، خشونت و خودکشی را یاد می گیریم؛ از رسانه ها . آنها به ما آموزش می دهند که خشونت را در روابط مان اعمال کنیم و با استفاده از خشونت سعی کنیم به اهداف مان برسیم. رسانه های جمعی می توانند نکات دیگری را به مردم آموزش دهند و ما را به گونه‌ای تربیت کنند که یاد بگیریم وقتی در زندگی به مشکل و مانعی برمی خوریم با گفت و گو و صبر مشکل پیش آمده را حل کنیم و از خشونت بپرهیزیم و همه این ها به وظایف رسانه ها در قبال مخاطبان خود بازمی گردد . اینکه در مواقع بروز مشکلات چگونه با آن روبرو شویم و برای حل آن راهکار پیدا کنیم.

وی ادامه داد: مسئله بعدی که باز به رسانه های جمعی مربوط می شود این است که امکان تغییر را فراهم کنند و تغییرات را در فیلم‌ها در برنامه های آموزشی ترویج کنند و به مردم بگویند که این تغییرات ایجاد شده است و مردم خودشان را با این تغییرات سازگار کنند.

آموزش و پرورش باید حس اعتماد به نفس دانش آموزان را بالا ببرد

این جامعه شناس با اشاره به نقش آموزش و پرورش در تربیت دانش آموران برای آینده نیز گفت: معمولا افرادی که خودکشی می‌کنند یا عزت نفس بالایی دارند و وضعیت زندگی برای شان غیر قابل تحمل می‌شود و خودشان را برتر از شرایط زندگی می‌دانند و همین باعث غیر تحمل شدن زندگی و اقدام به خودکشی می شود. بعضی دیگر از افراد هستند که عزت نفس‌شان بسیار پایین است و در بعضی مواقع با بروز کوچکترین مشکلی به جای اینکه به نفس شان احترام بگذارند و به خودشان اهمیت بدهند و حاضر نباشند به آسانی وجودشان را از بین ببرند اقدام به خودکشی می کنند.

وی افزود: اگر عزت نفس در حد معمول در دانش آموزان تقویت شود و یاد بگیرند که چگونه عزت نفس و اعتماد به نفس داشته باشند، در برخورد با انحرافات اجتماعی به طور کلی و خودکشی یک تعدیلی به وجود می آید و انسان‌هایی که خودشان را عزیز می‌دانند حاضر نیستند به آسانی وجودشان را از بین ببرند. بنابر این آموزش و پرورش نقش بسزایی در افزایش اعتماد بنفس دانش آموزان و جامعه و کاهش انحرافات دارد.