البرز؛ گذرگاهی مفرح برای گردشگران نوروزی

ایلنا ؛ استان البرز با داشتن پتانسیل خوب گردشگری و با وجود مناطق تاریخی، فرهنگی، مذهبی، تفریحی، می تواند به عنوان مقصد تعدادی از گردشگران، محسوب شود.مناطق گردشگری تاریخی، فرهنگی، مذهبی، تفریحی و دیدنی، استان البرز در 6 شهرستان، توزیع شده است.

مناطق گردشگری استان البرز همچون کاخ سلیمانیه، کاروانسرای شاه‌عباسی، برج آرامگاهی میدانک، باغ گلها، پیست اسکی دیزین، محوطه باستانی ازبکی، آبشار کرکبود، غار هیو، برج کردان، کاروانسرای ینگی امام، حسینیه صیادیه، خانه‌های دستکند، غار یخ مراد، حمام مصباح و دهها مناطق دیدنی دیگر در شهرستان‌های کرج، اشتهارد، نظرآباد، ساوجبلاغ و طالقان، توزیع شده است که در ادامه به تعدادی از آنها، اشاره می‌شود.

کاخ سلیمانیه

کاخ سلیمانیه در محدوده مرکزی شهر قدیم کرج و حد فاصل بلوار‌های شهید چمران و امامزاده حسن در محل کنونی دانشکده کشاورزی بنا گردیده است. این بنا در دوران فتحعلیشاه قاجار به فرمان یکی از پسران وی به نام سلیمان میرزا برای اقامت تابستانی در باغ بزرگی بنا شده است. این بنا توسط محمد حسین خان نظام‌الدوله اصفهانی ساخته شده و به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

کاروانسرای شاه عباسی

این کاروانسرا در مرکز شهر کرج در قسمت جنوب غربی میدان قدس قرار گرفته است و طبق شواهد تاریخی، ساخت آن به زمان حکومت شاه سلیمان صفوی بر می‌گردد. سبک معماری کاروانسرا از ایوان شمالی است و 21 هجری ایوان دار برای استراحت تعبیه شده است. 15 اصطبل و بارانداز در اطراف و یک حوض سنگی در وسط و حیاط مرکزی قرار دارد و همچنین دو شاه نشین در ایوان‌های شرقی و غربی بنا شده است. 

با تاسیس اداره میراث فرهنگی کرج و استقرار آن در محل کاروانسرا، عملیات حفاظت و مرمت بنا آغاز شد و انبار غله به جای دیگری انتقال یافت. کاروانسرای شاه عباسی کرج را می‌توان یکی از ارزشمندترین آثار دوره صفویه دانست که در شاهراه ابریشم قرار داشته است.

برج میدانک

برج میدانک در 60 کیلومتری جاده کرج – چالوس، نزدیک گچسر قرار گرفته است و از جمله بناهای آرامگاهی منفرد است و بنایی هشت ضلعی با گنبد مخروطی است که در یک طرف آن ایوانی ساخته‌اند. فضای داخلی بنا، در اصل مربع است و تزئینات داخلی در بالا و نزدیک سقف، کاربندی هشت ضلعی است که تبدیل به دایره می شود و در نهایت سقف را مدور می سازد. نمای بیرونی بنا دارای تزئینات محراب مانند است که بالای آن تزئینات گوشواره ایجاد شده است. این برج با سنگ و ساروج ساخته شده و شبیه بناهای مغولی است. شیوه ساختمانی بنا، آن را در ردیف برج های آرامگاهی قرن هفتم هجری قرار می دهد.

موزه جانور شناسی

اولین موزه جانور شناسی کشور در دانشکده کشاورزی کرج برگیرنده مجموعه جالبی از گروه های مختلف جانوری شامل آبزیان، پستانداران، پرندگان، حشرات و گونه های زیان آور و یا مفید در کشاورزی است که در کنار آن ها فرآیندها و روش ها مبارزه با حشرات به نمایش گذاشته شده است. این موزه زیر نظر دانشگاه تهران فعالیت می‌کند. موزه جانور شناسی کرج دارای 2 طبقه و 17 گالری است.

باغ گل‌های کرج

این باغ با وسعتی در حدود 30 هزار مترمربع و با بیش از 300 گونه گیاهی از جمله یاس هنلدی، ارغوان، کروپسیس، میخک، پیچ اناری در داخل بوستان شهید چمران واقع شده است. در این باغ بخش‌های تفریحی متعددی وجود دارد از جمله می توان به محوطه پرچین تودرتو، کلکسیون رز، آمفی تئاتر روباز، قفس پرندگان، آلاچیق، آبشار، اشاره کرد.

پیست اسکی دیزین

پیست اسکی دیزین نخستین و مهم‌ترین پیست در ایران است که جز 40 پیست مرتفع و پهناور خاور میانه و جهان قرار دارد. همچنین این پیست اولین پیست اسکی در ایران است که از طرف فدراسیون جهانی اسکی به منظور برگزاری مسابقات رسمی و بین المللی تایید شده است. مدت زمان فصل اسکی در دیزین که بیشترین زمان را برای اسکی بازان در ایران فراهم آورده، از اوایل آذر ماه تا اواخر اردیبهشت است. همچنین مدت زمان اسکی روی چمن در پیست از 15 خرداد تا 15 شهریور است و در صورتی که تا 15 مهر برف نبارد، هم چنان می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

محوطه باستانی ازبکی

محوطه باستانی ازبکی در روستایی به همین نام در شهرستان نظرآباد، قرار دارد که نخستین خشت دست‌ساز بشر را به جهان معرفی کرده است. بخش‌هایی از این محوطه باستانی را کارشناسان مرکز باستان‌شناسی ایران در سال 1348 مورد شناسایی قرار داده و در سال 1352 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسانده‌اند.

آبشار کرکبود

آبشار زیبا در منطقه طالقان، شمال آبادی کرکبود، قرار دارد. این آبشار محصول ذوب برف‌های دائمی قلل سات است. آبشار کرکبود 20 متر ارتفاع دارد. با توجه به حجم فوق العاده آب این آبشار به خصوص در اواخر بهار و  اوایل تابستان، بسیاری از خانواده و دوستداران طبیعت برای تفریح و تفرج به سوی آن می آیند. 

دریاچه سد طالقان

این دریاچه که در پشت سدی به نام طالقان قراردارد به طول تقریبی 15 کیلومتر در حد فاصل آبادی های گلینک، میراش، آردکان و آرموت از شمال و زیدشت و سنگ بن از جنوب، دارای محیطی بسیار جذاب و دلنشین است. این روستا در ضلع جنوبی رودخانه شاهرود و در دامنه شمالی ارتفاعات جنوب طالقان در مجاورت روستای گوران قرار گرفته است. آب و هوای آن در تابستان معتدل و در زمستان سرد است. رودخانه گلیرد که از کنار روستا عبور می کند، بیش از دو قرن قدمت دارد. 

دره طالقان

طالقان منطقه ییلاقی در میان کوه های برفگیر البرز از غرب کندوان تا 40 کیلومتری شرق قزوین، گسترده شده است. طالقان در دره بزرگی در میان کوههای البرز قرار دارد. طالقان منطقه ای متشکل از حدود 80 روستای کوهستانی است. مهمترین رودخانه  طالقان، طالقان رود می باشد که از حاشیه جنوبی شهر می گذرد و به شاهرود می ریزد. ناحیه طالقان در دامنه جنوبی ارتفاعات البرز و رشته کوه دیگری از البرز که با فاصله متوسط 6 کیلومتر از آن به موازاتش از شرق به غرب امتداد دارد واقع شده است. در ناحیه شمال، قلل و گردنه هایی طالقان را از مازندران و قزوین جدا می کند. ارتفاعات جنوبی طالقان این منطقه را از دشت جدا کرده است.

غار هیو

روستای هیو در بخش مرکزی البرز و در دامنه‌ جنوبی طالقان و در غربی ترین منطقه استان تهران واقع شده است. غار «هیو» در بخش شمال غربی هیو و در دره تفریحی واسوار واقع شده است. این غار در لایه هایی از سنگ‌های آهکی با سن تقریبا دویست و شصت و پنج میلیون سال موسوم به آهکهای روته واقع شده است. البته این به معنای سن تشکیل غار نبوده و شواهد، حاکی از جوان بودن فوق العاده خود غار است. دهانه‌ی غار با قطر حدود 60 سانتیمتر و شیب زیاد، ورود به آن را مشکل ساخته است.

برج کردان

برجی مدور با پلان خورشیدی متعلق به دوره سلجوقیان که پیکر مطهر امامزاده حسین (ع) از نوادگان امام سجاد (ع) را در آغوش گرفته است. درختان کهنسال توت و چنار محوطه امامزاده و جوی کوچک با آبی پاک و زلال در کنار جاده زیبای منتهی به امامزاده از جمله جاذبه‌های طبیعی است که با همراهی این اثر تاریخی فضایی معنوی و روح افزا را رقم زده اند. این مقبره در همه ایام هفته به ویژه روزهای تعطیل مأمن و زیارتگاه عاشقان و دلدادگان اهل بیت (ع) و همچنین دوستداران تاریخ و بناهای تاریخی است.

کاروانسرای ینگی امام

به فاصله کمی از آرامگاه امامزادگان هادی و علی‌النقی و حدود 100متر از سمت جاده کرج-هشتگرد، کاروانسرای ینگی امام قرار دارد. طرح کلی کاروانسرا مستطیل شکل است. متأسفانه هم اکنون فقط ضلع شرقی نمای خارجی آن همچون گذشته سلامت خود را حفظ کرده و نمای خارجی سه ضلع دیگر تغییرات کلی یافته‌است. اهمیت و زیبایی کاروانسرای ینگی امام به حدی است که وصف آن علاوه بر سفرنامه‌های ایرانی به سفرنامه‌های خارجی نیز سرایت کرده‌است. به عنوان نمونه لرد کرزن نایب‌السلطنه هندوستان در سفر خود طی سالهای 1885و 1895 میلادی و «یوشیدا ماساهارو» نخستین فرستاده دولت ژاپن به ایران در عصر قاجار از تناسب و زیبایی تحسین برانگیز این کاروانسرا سخن به میان آورده‌اند. میرزا حسین فراهانی در سفرنامه خود ضمن شرح مسیر راه تهران تا قزوین می‌نویسد: "کاروانسرای ینگی امام شش اتاق بزرگ و کوچک پاکیزه سفید کاری شده دارد که همه را فرش کرده و مبل گذاشته‌اند و منزلگاه مسافران محترم است. جلوی این کاروانسرا باغ بزرگی ساخته شده که قریب به دوازده جریب است و صحن کاروانسرا مشتمل بر سه ایوان و بیست و چهار حجره‌ است که همه حجره‌ها اتاق شده و بعضی اتاق‌ها حصیر فرش و مبل مختصری دارد که منزلگاه مسافران است."

خانه های دستکند

خانه های سنگی اشتهارد شامل اناق هایی دست کن و داخل کوه سنگی است. این مجموعه در منطقه ای با نام دایلر قرار دارد که قدمت اطاق های آن به دوران اسلامی یا حتی پیش از آن بر میگردد. بر اساس شواهد موجود زندگی در این منطقه به دلیل وجود مناع آبی بوده است اما پس از مدتی که منابع آبی کم شدند آنجا هم خالی از سکنه شد.

غار یخ مراد

غار یخ مراد از جمله غارهای دیدنی و زیبای استان البرز است که در حوالی روستای کهنه ده منطقه گچسر در 84 کیلومتری کرج قرار دارد. طول غار از ابتدا تا انتهای آن نامشخص است و گفته می‌شود به علت وجود حفره‌های متعدد در آن، تاکنون کسی به انتهای غار دست نیافته است. به گفته اهالی روستای کهنه ده، در گذشته بیماران با خوردن یخ‌های غار بهبود می‌یافتند. در واقع وجه تسمیه این غار (یخ مراد) از وجود قندیل‌ها و توده‌های یخی و کارکرد درمان بیماری‌ها گرفته شده است. غار یخ مراد یکی از جاذبه‌های گردشگری استان البرز است و به دلیل وجود پیچ و خم‌های فراوان بازدید از آن مستلزم وقت کافی، حوصله و دقت فراوان است. مناسب‌ترین زمان برای بازدید از این غار فصل بهار است زیرا علاوه بر وجود قندیل‌های بسیار زیبا و دیدنی، در محوطه بیرون غار منظره گیاهان معطر کوهستانی منظره دلپذیری را برای مراجعه‌کنندگان ایجاد می‌کند.

حمام تاریخی مصباح

ساختمان حمام تاریخی مصباح در دوران قاجاریه در بافت مرکزی شهر قدیم کرج و در اطراف کاخ سلیمانیه با معماری خاص و در زیر زمین، بنا شده است. معماری حمام مصباح به گونه‌ای است که پس از درب ورودی، چند پله را باید به سمت پایین طی کنیم تا به کف حمام برسیم. پس از ورود به این حمام تاریخی، معماری زیبای این بنا توجه را به خود جلب می‌کند و هنری بسیار ارزشمند در گذر تاریخ را به یاد بیننده می آورد. این حمام تاریخی چشم انداز بسیار زیبایی دارد و هر تازه واردی را به شگفتی وا می‌دارد.

حمام مصباح شامل قسمت‌های مختلف است که از میان آنها می توان به رختکن، گرمخانه، شاه نشین و محل شستشو اشاره کرد. به دلیل قرار گیری این حمام در بافت مسکونی محله مصباح بسیاری از مردم از وجود این حمام تاریخی بی اطلاع هستند. روستای خور در دامنه غربی قله گندم چال در شمال غرب تهران و یکی از مناطق مرتفع البرز مرکزی است که دارای طبیعت منحصر به ‌فرد و دارای مناطق دیدنی همچون قله‌ها و دره‌های سرسبز و پیچ‌درپیچ و باغ‌های زیبا است. یکی از شاخص‌های منحصربه‌فرد آن آبشار خور است. این آبشار با ارتفاع 50 متر در مجاورت روستای خور در استان البرز و در فاصله 17 کیلومتری جاده کرج -چالوس  واقع شده است. پیست اسکی خور هم در نزدیکی روستای خور قرار دارد  که بزرگ‌ترین پیست اسکی ایران محسوب می‌شود.