باغ مدرن و متراکم؛ خونی تازه در رگ‌های باغ ملک آباد مشهد
موسسه باغات آستان قدس رضوی یکی از متفاوت ترین موسسات کشاورزی به لحاظ قرار داشتن باغات و فضای سبز در داخل کلان‌شهری همچون مشهد است که این امر محدودیت ها و فرصت هایی را برای آن ایجاد کرده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا از مشهد، هوای آلوده شهری، مسائل زیست محیطی درختان، رفت و آمد ماشین آلات و ادوات کشاورزی در داخل شهر، استفاده از سموم و آفت کش ها در فضای شهری و.... از جمله این محدودیت ها به شمار می رود.
سازمان باغات، یکی از موسسات دیرینه آستان قدس رضوی به شمار می رود که در کنار پتانسیل بالا در زمینه تولید نهال، میوه های با کیفیت و نشاء و همچنین تولید و عرضه گل و گیاه، 35 درصد از مجموعه فضای سبز شهر مشهد را به خود اختصاص داده است. درصدی قابل توجه که علاوه بر زیباسازی محیط و ایجاد جاذبه های بصری، نقش به سزایی در کنترل آلودگی هوا از طریق جذب دی اکسید کربن و تبدیل آن به اکسیژن و بالطبع کمک به ایجاد فضای پاک در مشهد دارد.
باغ ملک آباد با 297 هکتار در مرکز شهر مشهد، بزرگ ترین باغ شهری آستان قدس رضوی به شمار می رود که علاوه بر اثرات مثبت بر محیط زیست، سهم به سزایی در تأمین و تولید بعضی از میوه جات نیز دارد.
با توجه به اهمیت و نقش باغ ملک آباد آستان قدس رضوی در حفظ فضای سبز شهری، نگهداری و احیاء این باغ برای آیندگان، بیش از پیش ضروری احساس می شود.
منابع آبی پایدار، گام نخست برای احیاء
موضوع احیاء باغ ملک آباد از سال 1393 با دستور مهندس عزیزیان، قائم مقام آستان قدس رضوی به طور جدی مورد پیگیری قرار گرفت. بر این اساس، نخستین گام در احیاء باغ ملک آباد، تعریف و تامین منابع آبی پایدار است، چرا که 5 حلقه چاه موجود در این باغ جوابگوی نیاز آبی مساحت حدود 300 هکتاری نبوده است.
موسسه باغات توانست با پیگیری‌های صورت گرفته از طریق استانداری خراسان رضوی، جلسه ای با حضور مدیران سازمان جهاد کشاورزی، آب منطقه ای و شرکت آب و فاضلاب برگزار و سرانجام پس از تشکیل کارگروهی تخصصی به منظور بررسی وضعیت خاک، شرایط جغرافیایی، بیماری های درختان و ... توسط سازمان جهاد کشاورزی استان، الگوی کشت متناسب با فضای شهری برای کل قطعات باغ تعیین و بر اساس الگو، شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی عهده دار تأمین آب مورد نیاز باغ شده که خوشبختانه مراحل نهایی آن در حال انجام است.
سازمان باغات نیز همسو با این اقدام، تأمین بخشی از آب مورد نیاز باغ ملک آباد را از طریق انتقال آب بند گلستان در دستور کار قرارداد و با ترمیم مسیر انتقال آب به این باغ که در سال های قبل از زمان راه اندازی مسیر قطار شهری مسدود شده بود این مسیر بازگشایی و بار دیگر تمام تلاش خود را برای زنده نگه داشتن این باغ تاریخی انجام داده است.
امیدی تازه برای زنده نگه داشتن باغ ملک آباد
پس از تعیین منابع آبی مورد نیاز باغ ملک آباد، کار احیاء آن با هدف زنده نگه داشتن، جلوگیری از فرسودگی و در واقع عدم انقراض این باغ برای آیندگان از ابتدای سال 1394 در دستور کار آستان قدس رضوی قرار گرفت. بر این اساس مقرر شد، قسمتی از باغ ملک آباد که فاقد درخت است و یا درختان آن به خاطر کم آبی منطقه از شرایط مطلوبی برخوردار نیستند و منظر بسیار نامناسبی در فضای سبز شهری ایجاد کرده اند، طی سال های 1394 و 1395 با باغات مدرن و متراکم و همچنین ارقام اصلاح شده جایگزین شود؛ باغاتی که به واسطه شرایط ویژه همچون استفاده از ارقام پر محصول با بازده اقتصادی بالا، مقاومت به آفات و بیماری ها، عدم آفتاب سوختگی و سرما زدگی و.... هزینه بسیاری برای آن صرف خواهد شد.
در این شرایط آستان قدس رضوی با تخصیص اعتبارات لازم، مقدمات احداث قطعاتی که درختان آن بسیار متراکم است را فراهم کرده است. موسسه باغات در نظر دارد در وهله نخست و طی سال جاری 40 هکتار از اراضی فاقد درخت این باغ را با استفاده از ارقام بومی اصلاح شده بازکاشت کند و در سال 1395 نیز 52 هکتار از باغات فرسوده و بیمار را با 20 هکتار باغ مدرن و متراکم و 32 هکتار را با ارقام بومی اصلاح شده جایگزین کند. این در حالی است که زمین باغ های آلوده و بیمار برای آماده سازی نیاز به یک الی دو سال زمان دارد که انجام این مهم نیازمند صبر، تامل و پشت کار مربوطه است. در این میان سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری و کمیسیون ماده 7، پررنگ ترین نقش را در حمایت از این طرح بزرگ برعهده خواهند داشت. چراکه در صورت اجرای آن، به جای غرس حداکثر 500 اصله نهال میوه در هر هکتار زمین، تعداد 4500 اصله کشت خواهد شد که طبعاً سرانه فضای سبز را در شهر مشهد افزایش خواهد داد.
این در حالی است که در برخی رسانه ها و از زبان برخی از مسئولان شهری شاهد اظهار نظرهای غیر متعهدانه و غیر کارشناسانه هستیم که امیدواریم در نگاه شان تجدید نظر کنند.