هنر تئاتر به یک ضرورت تبدیل شده است
شفیعی: هنرمندان باید متناسب با ذائقه مخاطب به کیفیت آثار خود توجه کنند و نگاه جدی‌تری به این مقوله داشته باشند چرا که تئاتر به یک ضرورت تبدیل شده است
به بهانه حضور مهدی شفیعی، مدیرکل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که هفته گذشته (چهارم و پنجم آذرماه) برای شرکت در گردهمایی روسای انجمن‌های نمایشی استان‌ها به عسلویه سفر کرده بود، مصاحبه‌ای انجام و محور این گفتگو را ارزیابی تئاتر کشور و استان بوشهر قرار دادیم:
در تعاریف ارزیابی معیارهای فرهنگی یک جامعه، یکی از عناصری که مدنظر قرار می‌گیرد سطح هنر تئاتر در یک کشور است. این سطح را به تعداد مخاطب، صندلی‌های تئاتر در یک شهر و یا یک جامعه می‌سنجند بر طبق این معیار، ارزیابی شما از تئاتر کشور چیست؟
اگر بخواهیم تئاتر را از این منظر مورد ارزیابی قرار بدهیم ما در تهران هر شب حدود یکصد اجرا را روی صحنه داریم و در سال‌های اخیر نیز در بخش تئاتر خصوصی بیش از 1900 صندلی به صندلی‌های تئاتر تهران اضافه شده است یعنی شرایط ما در حوزه تئاتر شرایط رو به جلویی است و متناسب با توسعه در حال پیشرفت است. یعنی تئاتر ما هم مخاطب دارد و هم این‌که تعداد مخاطبان آن روز به روز بیشتر می‌شود. حال متناسب با این تقاضا و ظرفیت باید سیاست‌گذاری کنیم. تالارهای جدید داشته باشیم، به تبلیغات تئاتر بیشتر توجه کنیم، هنرمندان باید متناسب با ذائقه مخاطب به کیفیت آثار خود توجه کنند و نگاه جدی‌تری به این مقوله داشته باشند. اما گله‌ای که از تئاتر شهرستان‌ها داریم این است که با توجه به این ظرفیت‌ها، سخت‌افزار و زیربنای متناسب با تقاضا و ذائقه مخاطب در بخش نمایش ایجاد نشده است.
چه اتفاقی باعث شده که ما امروز شاهد روند رو به جلو در مقوله تئاتر باشیم؟
دو دلیل جدی در این مورد وجود دارد: یکی این‌که دست‌اندرکاران تولید تئاتر که همان هنرمندان، فارغ‌التحصیلان تئاتر و گروههای نمایشی هستند به لحاظ کمی رشد بسیار بالایی داشتند.آماری را که امسال گرفتیم در حوزه حدود 2700 فارغ‌التحصیل رشته نمایش داشتیم و جوانی هم که وارد این رشته شده است بخش مهمی از زندگی خود را متناسب با تئاتر برنامه‌ریزی می‌کند و از این جهت نیاز به درآمد، حضور خلاقانه برای تولید اثر و جذب مخاطب دارد. این یعنی این‌که تئاتر ما بسیار جدی است و نباید کمرنگ بشود، تفننی نیست. دلیل دیگر در جامعه امروز ما مخاطبان تحصیلکرده‌ای هستند که نیاز به دیدن تئاتر و استفاده از سالن و تالارهای تجهیز‌شده دارند که تناسب‌سازی بین این دو باعث این روند رو به رشد شده است.
مشخصا سوال من این است که آیا مسوولان ما در حوزه فرهنگ و هنر به این مساله توجه دارند که تئاتر به عنوان یک هنر کاربردی و تاثیرگذار در یک جامعه می‌تواند یکی از ابزارهای جدی و مهم در توسعه فرهنگی و اجتماعی جامعه باشد؟
این نمی‌تواند یک قضاوت ژورنالیستی باشد بلکه باید کنکاش شود که آیا در قوانین ما تئاتر جدی گرفته شده است؟ که پاسخ مثبت است. خوشبختانه در شورای عالی فرهنگی، مصوبه جدی در حوزه تئاتر داریم که تئاتر را به عنوان تقویت‌کننده فرهنگ تعریف می‌کن. پس ظرفیت قانونی وجود دارد. حال سوال دوم؛ ایا جاذبه‌های سرمایه‌گذاری برای حضور در تئاتر، تبلیغ در تئاتر مثل بقیه کشورها وجود دارد؟ به‌نظر من در این مقوله کمرنگ ظاهر شدیم و باید تلاش کنیم تئاتر را ظرفیت‌های برنامه ششم، ظرفیت‌های بودجه‌ای کشور جدی‌تر ببینیم. یکی از اهدافی هم که باعث شد امسال، سال تئاتر نامیده شود همین بود و فارغ از هر بحثی در هر جلسه و گفتگویی، اسم تئاتر آورده می‌شود حتی اگر در قالب گلایه باشد و این یعنی این‌که مساله تئاتر به دغدغه و ضرورت تبدیل شده است و این‌ها نشانه‌های خوبی است در رو به جلو حرکت‌کردن تئاتر در سال‌های اخیر و همه ما از هنرمندان و سیاست‌گذران تا مسوولان باید از زمان حداکثر بهره را ببریم و هر روز مطابق با برنامه‌ریزی‌های کلانی که تعریف می‌کنیم، به همان سمت حرکت کنیم.
استان بوشهر را از این نظر چطور ارزیابی می‌کنید؟
بوشهر یکی از استان‌هایی است که از دیرباز جایگاه ویژه‌ای در حوزه تئاتر داشته است. چه از لحاظ هنرمندان شاخص در مقوله نمایش و چه از نظر مطالبه مردم که همیشه بوده. به این معنا که هنر تئاتر را در ذات خود دارند؛ هنرمندان خوب، خلاق و توانمند و مخاطبان بالقوه‌ای که همیشه در این استان وجود دارند. حال سوالی که پیش می‌آید این است که آیا ما توانستیم متناسب با این مخاطبان و استعدادهای هنری، فضای کالبدی داشته باشیم که اتفاق خوب و به‌روزی شکل بگیرد یا خیر؟ و این مساله باید ارزیابی شود. خوشبختانه ظرف چند سال اخیر، تئاتر شهر بوشهر به‌نوعی احیا شده، تعدادی از پلاتوها تجهیز و به‌روز شده‌اند اما قطعا کافی نیست و باید برای ظرفیت‌هایی که اشاره شد و جایگاه عرضه اثر هنری به مخاطب، متناسب‌سازی صورت پذیرد. در حوزه تالارها و فضاهای کالبدی استاندارد یک مقدار کم‌کاری شده است. مخاطبان ما تحصیلکرده و جوان و علاقمند به دیدن تئاتر است اما متاسفانه سالن‌های مناسب و استاندارد و تبلیغات برای وصل کردن مخاطب به آثار هنری کمرنگ است که باید توجه بیشتری به این مقوله بشود تا به آن نقطه هدف مورد نظر خود برسیم.
جایگاه انجمن نمایش استان بوشهر در کشور را چطور می‌بینید؟
انجمن هنرهای نمایشی به‌عنوان یک نهاد تاثیرگذار و نیمه دولتی که برخاسته از خود هنرمندان است می‌تواند در برنامه‌ریزی، خلاق نگهداشتن حوزه هنر، جلب مخاطب و ... بسیار اثرگذار باشد. متاسفانه انجمن نمایش پس از انحلال انجمن نمایش سابق، جلوه دولتی پررنگتری به‌خود گرفت. یعنی از آن فضای خلاقانه و انتخاب‌گری که هنرمندان داشتند کمرنگ و فضای دولتی به‌خود گرفت. اما ما تلاش می‌کنیم که این فضا را به خود هنرمندان برگردانیم؛ انتخاب مدیر انجمن هنرهای نمایشی را به‌عهده خود هنرمندان بگذاریم. و انجمنی شکل بگیرد که گروههای نمایشی را بیشنر و مطلوب‌تر در بدنه خود داشته باشند. و ارتباط دوسویه بین انجمن و گروه‌ها شکل بگیرد. اما با همه این تفاصیل، بدون اغراق می‌گویم که در انجمن هنرهای نمایشی بوشهر همیشه هنرمندان فعال بودند. و بوشهر از جمله استان‌هایی بوده است که هنرمندان آن همواره دغدغه تئاتر را داشته و به تولید متناسب با ذائقه مخاطب توجه داشتند و آثار آنها نیز همیشه مورد استقبال مخاطب بوده است. این یکی از ویژگی‌هایی است که بر فضای تئاتری بوشهر حاکم بوده و امیدواریم که شاهد ارتقا بیشتر بوشهر در شرایط و فضای جدید باشیم.
خبرنگار: مهرآفرین زیارتی