احتمال اصلاح بخش‌هایی از بودجه شهرداری اراک
رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه شورای شهر اراک گفت: این احتمال وجود دارد که ظرف یک ماه آینده طرح اصلاح و بازنگری بخش‌هایی از بودجه در شورا مطرح شود.
به گزارش ایلنا، سومین سال فعالیت شورای دوره چهارم کلان‌شهر اراک از 23 شهریورماه امسال با انتخاب هیئت‌رئیسه جدید در حالی آغاز شد که با سپری شدن نیمی از دوره چهارساله از حضور نمایندگان منتخب مردم در پارلمان شهری، هم‌اکنون نتایج و دستاوردهای عملکرد شوراییان بیش از هر زمان دیگری موردتوجه و نقد کارشناسان و مردم خواهد بود. در این میان یکی از مهم‌ترین تصمیمات شورای 15 نفره دوره چهارم شهر اراک، تصویب بودجه هزار و بیست‌میلیاردی برای سال 94 شهرداری بود. بودجه‌ای که نه‌تنها در اسفندماه سال گذشته و پس از تصویب با واکنش‌ها و انتقادات بسیاری از کارشناسان در خصوص نگاه و برنامه آرمانی و غیرواقعی شورا همراه شد بلکه این واکنش‌ها در سال جاری نیز ادامه یافت و انتقاد و اعتراض‌های گاه و بیگاه برخی از اعضای شورا را که تحقق بودجه‌ای با این رقم را غیرممکن و حتی اشتباه شورا می‌دانستند نیز در پی داشت.
اما محمد شریفی یکی از اعضای شورای دوره چهارم است که معمولاً در جلسه‌ها، برنامه‌ها و فعالیت‌های نظارتی شوراییان حضوری مستمر و گسترده دارد و در مدت سپری‌شده از عمر کاری شورای دوره چهارم علاوه بر اینکه ریاست شورا را در تیرماه امسال و در زمانی که پس از استعفای ناگهانی محمودی (رئیس اسبق شورا)، هیچ‌یک از کسانی که مدعی و علاقه‌مند به کاندیدا شدن برای تصدی ریاست شورا بودند نیز این مسئولیت را نپذیرفتند که در نهایت او مسئولیت را بر عهده گرفت و هم‌اکنون پس از انتخاب هیئت‌رئیسه جدید، ریاست کمیسیون برنامه و بودجه شورا را به عهده دارد.
دلایل تصویب بودجه هزار و بیست‌میلیاردی شهرداری اراک، چرایی ابهام در طرح سؤال یا نطق پیش از دستور عضو شورا، مهم‌ترین نقاط قوت و ضعف عملکرد شهردار منتخب شوراییان، وضعیت اجرای برخی پروژه‌های عمرانی و آنچه باید در زمان باقیمانده از عمر کاری شورا موردتوجه بیشتر اعضا قرار گیرد، مهم‌ترین محورهای گفت‌وگو ایلنا با محمد شریفی رئیس جدید کمیسیون برنامه، بودجه و حقوقی شورا در سومین سال فعالیت بود.
مشروح این گفت‌وگو در ادامه می‌آید:
بودجه سال 94 شهرداری اراک در حالی با مبلغ هزار و بیست میلیارد تومان تصویب شد که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، تحقق این بودجه آرمانی و غیرواقعی بوده و چندان اساس و مبنای کارشناسی دقیق و درستی نداشته است آیا با این نظرات و تحلیل‌ها موافقید؟
معتقدم تصویب بودجه هزارمیلیاردی برای کلان‌شهر اراک در قیاس با شهرهای هم ترازی مثل همدان و قزوین، غیرواقعی و آرمانی نیست اما شاید چون در مهروموم‌های گذشته و دوره‌های قبل شورا این اتفاق نیفتاده و تجربه نشده و بودجه‌ای با این رقم تصویب نشده بود، باعث شد پذیرش آن برای شهرداری سخت و شوک‌آور باشد اما نمی‌توان تصویب آن را غیر کارشناسی دانست (هرچند واقعیت چیز دیگری است) چراکه پیش از ارائه در صحن رسمی شورا بررسی‌های لازم در کمیسیون بودجه (که البته مسئولیت آن بر عهده من نبود) صورت گرفته بود و حتی برای شفاف نمودن و ضابطه‌مند کردن امور در شهرداری، برای اولین بار تمامی تبصره‌ها و جزئیاتی که لازم بود نیز مورد تأکید و تصویب قرار گرفت. هرچند به نظر بنده نباید برای بودجه‌ای با این رقم سنگین، برخی تبصره‌های محدودکننده و سخت‌گیرانه وضع می‌کردیم که البته اکنون اصلاح شده است.
نه وجود نداشت اما به‌طورکلی شرایط رکود اقتصادی در کشور سبب شد تا بخشی از درآمدهای شهرداری که از محل منابعی مانند عوارض ساخت‌وساز و صدور پروانه و اعتبارات استانی چون ارزش‌افزوده، تملک دارایی و عوارض آلایندگی و کاهش آلودگی هوا و... تأمین می‌شود با مشکل مواجه شود و حمایت‌های لازم نیز در این خصوص صورت نگرفت علاوه بر این ایجاد ظرفیت و توانایی لازم در شهرداری با تشکیل یک تیم اقتصادی قوی از دیگر الزاماتی بود که اقدامات قابل قبولی در این راستا انجام نشد.
آیا شورای شهر قبل از تصویب بودجه نسبت به شرایطی که برای تحقق آن باید در شهرداری وجود داشته باشد بی‌اطلاع بود و بررسی‌های لازم انجام نشده بود؟!
در زمان بررسی و تصویب بودجه این دیدگاه در شورا وجود داشت که شاید همین ظرفیت‌ها و شرایط موجود بتواند پاسخگوی تحقق حداقل بخشی از بودجه (بیش از 50 درصد) باشد و اگر هم این شرایط فراهم نیست، شهرداری با یک برنامه‌ریزی هدفمند و تشکیل تیم مدیریتی قوی بتواند مشکلات و موانع موجود را برطرف کرده و در جهت تحقق آن گام‌های اساسی بردارند البته از طرف دیگر معتقدم اگر شورا در تحلیل و بررسی آنچه لازمه تحقق این بودجه است و مهم‌ترین آن ساختار تشکیلاتی و نیروی انسانی در شهرداری می‌باشد تحلیل بیشتر و دقیق‌تری داشت قطعاً بخش‌هایی از بودجه به شکل فعلی تنظیم و تصویب نمی‌شد. از سوی دیگر لازم است به این نکته نیز اشاره‌کنم که در سطح کلان کشور نیز ممکن است شرایطی ایجاد شود که تنها بخشی از لایحه بودجه پیش‌بینی‌شده توسط دولت محقق شود و طبیعتاً شهرداری هم از این قاعده مستثنی نیست.
بالغ‌بر 650 میلیارد تومان از بودجه امسال شهرداری از طریق منابع مالی مثل اوراق مشارکت، تسهیلات و صُکوک در نظر گرفته شد که بخش مهم آن برای دو پروژه قطار شهری و 55 متری بود درحالی‌که این دو طرح هنوز در مرحله مطالعات قرار داشتند و مصوبه و تأیید مراجع مربوطه را اخذ نکرده بودند، دلیل این نوع تصمیم‌گیری شورا چه بود؟!
با توجه به اینکه اجرای طرح قطار شهری اراک که در زمان استاندار وقت (آقای مقیمی) پیگیری و با اخذ مجوز از دولت مقرر شد مطالعات آن انجام شود، لازم بود در بودجه سال 94 مشخص شود تا بتوانیم در صورت امکان از تخفیف 50 درصدی اوراق مشارکت (به‌عنوان سهم دولت) استفاده کنیم. در خصوص پروژه 55 متری هم که درگذشته فقط به‌صورت یک طرح روی کاغذ باقیمانده بود و در این مدت با پیگیری شهرداری، مطالعات و طرح جدید آن برای اجرا تهیه شد باید بخشی از اعتبارات را به شکل اوراق مشارکت در نظر می‌گرفتیم تا مقدمات و منابع مالی لازم برای شروع اجرای این طرح فراهم شود.
گزارشی از اینکه در شش‌ماهه اول سال 94 چه میزان از این بودجه محقق شده توسط شهرداری ارائه شده است؟
بله گزارش‌های ماهیانه و شش‌ماهه اول (اگرچه با تأخیر) ولی داده‌شده اما متأسفانه به دلیل عدم همکاری و تعامل مناسب بانک شهر برای تأمین تسهیلات موردنیاز و همچنین زمان‌بر بودن فرایند استفاده از اوراق مشارکت، رقمی که در بودجه مشخص‌شده عملیاتی نشده است، در بخش درآمدهای شهرداری از محل منابع مختلف نیز هرچند هنوز گزارش کاملی به شورا داده نشده اما اطلاعات موجود نشان می‌دهد که تنها 170 میلیارد تومان درآمد نقدی محقق شده و این مطابق آنچه مورد انتظار بوده انجام‌نشده است، البته بخشی از درآمدها نیز به شکل غیر نقدی (از طریق فروش املاک و مشارکت‌ها) پیش‌بینی‌شده بود که هنوز گزارش دقیق آن ارائه نشده است.
عده‌ای معتقدند شورا با آگاهی از اینکه توانایی و شرایط لازم برای تحقق این بودجه در شهرداری فراهم نیست، آن را تصویب کرده و درواقع اهداف و انگیزه‌های خاصی مثل انتقاد و زیر سؤال بردن عملکرد شهردار مطرح بوده، آیا این نظرات و تحلیل‌ها را درست می‌دانید؟
به نظر من نمی‌توان در این مورد با قطعیت اظهارنظر کرد که به‌واقع چنین هدفی وجود داشته یا نه حتی اگر چنین هدفی هم مطرح بوده تیم مدیریتی شهرداری می‌توانست با یک برنامه‌ریزی دقیق، استفاده مناسب از ظرفیت‌های موجود، فراهم کردن شرایط لازم و جدی گرفتن هدف‌ها و برنامه‌های پیش‌بینی‌شده در بودجه، گام‌های مؤثرتری را حداقل در جهت تحقق بخشی از این اهداف در شش‌ماهه اول امسال بردارد. ضمن اینکه تحقق بودجه سنگین امسال نیازمند همدلی و هماهنگی بیشتر بین اعضای شورا، همکاری و تعامل مناسب با شهرداری، ارائه اطلاعات درست و مستند از سوی شهرداری و به‌خصوص همراهی و حمایت‌های بیشتر مسئولان برای اختصاص و تأمین بخشی از اعتبارات استانی پیش‌بینی‌شده بود که باید گفت در این مدت فقط بخش اندکی از این عوامل موردنیاز طبق انتظارات انجام شد.
آیا با توجه به این شرایط امکان بازنگری و اصلاح بودجه وجود دارد؟
بله بعد از جلسات و نشست‌هایی که در این خصوص داشته‌ایم این احتمال وجود دارد که ظرف یک ماه آینده طرح اصلاح و بازنگری بخش‌هایی از بودجه در شورا مطرح شود، البته نه به این معنی که پروژه‌های عمرانی تعطیل شوند اما طرح‌ها و پروژه‌های اولویت‌دار امسال مشخص خواهند شد و مابقی پروژه‌ها را در قالب بودجه سال آینده قرار خواهیم داد.
با توجه به گذشت 7 ماه از سال، نباید این را به معنی قبول اشتباه شورا و حتی زیر سؤال رفتن جایگاه تصمیمات کارشناسی در پارلمان شهری دانست؟!
به نظر من نه بازنگری و اصلاح بودجه را نمی‌توان این‌طور برداشت کرد، ما باید شجاعت آن را داشته باشیم که اگر به هر دلیل اشتباهی رخ‌داده بپذیریم و برای اصلاح آن اقدام کنیم ضمن اینکه در قانون هم این اجازه داده‌شده که تا یک مقطع زمانی خاص امکان اصلاح بودجه وجود دارد اما درمجموع باید بگویم اگر شورا مقداری واقع‌بینانه‌تر تصمیم می‌گرفت و از نظرات و همفکری صاحب‌نظران و متخصصین بیشتری در تدوین بودجه استفاده می‌کرد و از سوی دیگر در کاهش موانع و مشکلات پیش روی شهرداری برای تحقق بودجه تعامل و همکاری بهتری وجود داشت، شاید اکنون نیازی به این تصمیم و اصلاح آن نبود.
سوال یا نطق پیش از دستور یکی از اعضای شورا مهم‌ترین مسئله‌ای بود که نظرات مختلفی را به همراه داشت و شاید این ذهنیت ایجاد شد که شما (به‌عنوان رئیس وقت شورا) مخالف سوال از شهردار هستید، دلیل تأکید شما بر نطق پیش از دستور چه بود؟
باید به این نکته تأکید کنم که من به‌هیچ‌عنوان مخالف سؤال از شهردار نبودم و نیستم بلکه آن را حق مسلم و قانونی هر عضو شورا می‌دانم. همان‌گونه که شخصاً نیز منتقد عملکرد شهرداری در برخی زمینه‌ها هستم اما در قانون و آیین‌نامه داخلی شورا برای این موضوع روالی مشخص‌شده که اگر طبق آن انجام نشود قطعاً در پایان کار نتیجه‌ای به همراه نخواهد داشت و ممکن است از سوی دستگاه‌های نظارتی مورد تأیید قرار نگیرد، آقای کاظمی قبل از این جلسه، برای صحبت به‌عنوان نطق پیش از دستور وقت گرفته بودند (که طبق قانون 10 دقیقه است) و اگر قصد طرح سؤال داشتند باید با ارائه کتبی سؤالات به رئیس شورا، روال لازم طی شده و پس از فرصت 10 روزه مشخص‌شده، شهردار در صحن شورا به این سؤالات پاسخ می‌داد و در صورت قانع نشدن حداقل 3/2 اعضا روند لازم برای استیضاح انجام می‌شد اما باوجوداینکه روال لازم توسط این عضو شورا رعایت نشد و این‌گونه به نظر می‌رسید که اهداف دیگری به‌جز نقد عملکرد شهردار مطرح باشد، با موافقت اعضاء این فرصت داده شد تا همه موارد را مطرح کنند و حتی در دو جلسه سه‌ساعته، شهردار محترم به این موارد پاسخ دادند.
ارزیابی جنابعالی از عملکرد شهردار منتخب شورا در حدود دو سال سپری‌شده از فعالیت چیست؟
به نظر من با توجه به مشکلات ساختاری و مالی که در شهرداری وجود داشته و دارد عملکرد آقای شهردار در مجموع نسبتاً خوب بوده است اما در این مدت نتوانسته‌اند همه آنچه مورد انتظار ما بوده را عملی کنند و تا رسیدن به شرایط مطلوب فاصله زیادی وجود دارد. اجرای پروژه‌های نیمه‌تمام به‌جامانده از دوره‌های گذشته، پرداخت بالغ‌بر 250 میلیارد تومان بدهی که در شروع کار با آن مواجه بودیم، ساماندهی سیما و مبلمان شهری، توسعه فضای سبز و احداث پارک‌های جدید و به‌خصوص رشد قابل‌توجه اجرای پروژه‌های مشارکتی با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و سایر موارد را باید از اقدامات خوب شهردار منتخب شورا عنوان کنم؛ اما در خصوص مشکلات و نقاط ضعفی که وجود داشته و دارد نیز باید به این نکته تأکید کرد که نبود یک ساختار تشکیلاتی قوی و با چیدمان نیروهای متخصص در همه بخش‌ها مهم‌ترین مشکلی است که همیشه در شهرداری وجود داشته و دارد و متأسفانه تیم مدیریتی شهرداری نیز در مواردی همراه و همگام با شهردار حرکت نکردند و برخی از اشکالات و نواقص درون شورا نیز در مسائل داخلی شهرداری تأثیرگذار بود چون هرچه اختلاف‌نظرها بیشتر و هماهنگی کمتر باشد، تصمیم‌گیری با موانع و مشکلات بیشتری روبه‌رو می‌شود. البته در خصوص ساماندهی نیروی انسانی در این مدت تلاش کردیم که از ورود بی‌حساب‌وکتاب نیروهای غیرمتخصص به شهرداری جلوگیری شود. مسئله دیگر این است که فعالیت‌ها و عملکرد شهرداری نباید تحت تأثیر مسائل بیرونی و خطی یا جناحی قرار گیرد. ضعف در تأمین منابع مالی از طریق وصول مطالبات معوق و منابع پایدار و صرفاً تمرکز بر درآمدزایی از طریق عوارض و فروش تراکم نیز از دیگر مشکلاتی بود که شهرداری را در تأمین مالی اجرای برخی پروژه‌ها با مشکل مواجه کرد.
به‌ضرورت همدلی و همگامی شورا با شهردار منتخب اشاره کردید، آیا این همدلی و تعامل در فضای داخلی شورای 15 نفره دوره چهارم تاکنون وجود داشته است؟
به نظر من مجموعه شورا باید به‌گونه‌ای حرکت کند که خواسته یا ناخواسته به سمت‌وسوی تصمیمات و اقدامات فردی و خارج از چارچوب شورایی و یا خطی و جناحی کشیده نشوند، درواقع عملاً هم به تفکر و کار شورایی باور و اعتقاد داشته باشند و از همفکری و مشارکت همه اعضا در تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری استفاده شود و هدف اصلی را عمران و آبادانی شهر و کسب رضایت همه مردم قرار دهند تا این همدلی و هم‌زبانی از قول به فعل تبدیل شود؛ که به نظر من وجود این ویژگی‌ها در شورای دوره چهارم به تقویت و توجه بیشتری نیاز دارد. باید به این نکته تأکید کرد که در صورت بی‌توجه بودن به این مسائل ممکن است اتفاقات ناخوشایندی که در گذشته رخ داد تکرار شوند، بنابراین از هیئت‌رئیسه جدید شورا انتظار دارم مسیر همدلی و هماهنگی با استفاده از خرد جمعی را در جهت رفع مشکلات و اجرای برنامه‌های موردنظر طی کنند و در همه تصمیم‌گیری‌ها حقوق شهروندی را موردتوجه قرار دهند تا صرفاً به شورای شهرداری تبدیل نشویم.
اما در خصوص طرح دوطبقه کردن خیابان‌های امام و شهید بهشتی تا چه حد جزء برنامه‌های جدی شورا و شهرداری قرار دارند و در خصوص قرارداد با قرارگاه خاتم، این موضوع که هنوز بر روی نحوه انعقاد قرارداد و چگونه اجرا کردن برخی از پروژه‌ها بحث و اختلاف‌نظر وجود دارد درست است؟
ازآنجاکه در اساسنامه قرارگاه خاتم از انعقاد قرارداد برای اجرای پروژه‌های به ارزش کمتر از 100 میلیارد تومان منع شده‌اند و از طرفی ممکن است برخی از این پروژه‌ها مثل تقاطع‌های میدان امام حسن و شریعتی با هزینه کمتری اجرا شوند، تعدادی از اعضای شورا اعتقاددارند باید آنالیز قیمت و مشخصات طرح و مدت‌زمان اجرا برای هر پروژه به‌صورت جداگانه مشخص شود تا در آینده شهرداری با مشکلی برای عمل به تعهدات مواجه نشود، مسئله‌ای که فعلاً مورد اختلاف‌نظر قرار دارد همین موضوع است.
اما در مورد طرح دوطبقه کردن خیابان‌های امام و شهید بهشتی بعدازاینکه مطالعات و امکان‌سنجی اجرای این طرح‌ها در شورای ترافیک استان بررسی و مطرح‌شده است ظاهراً نظر مساعدی در خصوص اجرای این طرح‌ها وجود نداشته و طی جلساتی که در شورا برگزار شد این پیشنهاد مطرح‌شده که طرح احداث زیرگذر از حدفاصل خیابان حاجباشی تا میدان شورا که در راستای اجرای طرح جامع میدان شهدا در دوره قبل شورا مصوب شده بود و همچنین سایر پروژه‌های اولویت‌دار، جایگزین این دو طرح شوند.
با توجه به مشکلاتی که شهرداری در این مدت برای پرداخت مطالبات شرکت آبادراهان برای احداث 5 تقاطع غیر هم‌سطح داشته، چه تضمینی وجود دارد که این مشکلات در پروژه‌هایی که قرار است توسط قرارگاه خاتم اجرا شوند نیز وجود نداشته باشد؟!
متأسفانه یکی از مشکلات مهمی که شهرداری و شورا در شروع کار با آن روبه‌رو شدند، کلنگ زنی و شروع عملیات اجرایی این پنج تقاطع غیر هم‌سطح بدون نیازسنجی و اولویت‌بندی دقیق بود درحالی‌که اگر به این موضوع توجه شده بود قطعاً تعدادی از این تقاطع‌ها جزء نیاز و اولویت کنونی شهر اراک نبودند؛ اما به‌هرحال شورا خود را متعهد به اجرا و تکمیل این پروژه‌ها دانست و با پیگیری شهرداری، سه تقاطع غیر هم‌سطح به بهره‌برداری رسید و امیدواریم دو تقاطع باقیمانده هم با رفع مشکلات مالی و بودجه‌ای در آینده قابل بهره‌برداری باشند. به نظر می‌رسد ازآنجاکه در قرارداد با قرارگاه خاتم نیز مقررشده حدود 70 درصد از مبلغ قرارداد از محل فروش املاک تأمین شود و 30 درصد به‌صورت نقدی پرداخت شود قطعاً باید سازوکاری اندیشیده شود که شهرداری در عمل به این تعهدات با مشکلی مواجه نشود و پروژه‌ها طبق برنامه زمان‌بندی به اتمام برسند.
اما بعد از گذشت دو سال از عمر کاری شورا و شهردار منتخب، باوجود وعده‌هایی که داده شد هنوز اقدام عملی و جدی برای اجرای پروژه 55 متری انجام‌نشده، آیا این پروژه بازهم مثل دوره‌های گذشته شورا بعد از 13 سال بلاتکلیفی اجرایی نخواهد شد؟!
پروژه 55 متری تا قبل از شروع به کار شورای دوره چهارم فقط به‌صورت یک طرح روی کاغذ بود اما با پیگیری‌هایی که انجام شد اکنون مطالعات اجرای این طرح توسط یک شرکت مشاور پایان‌یافته و با تغییراتی که در نحوه اجرای آن ایجادشده و به‌صورت 58 بلوک مجزا تقسیم‌بندی شده، شرایطی فراهم‌شده که با استقبال بیشتر سرمایه‌گذاران مواجه شود. قطعاً اگر شرایط لازم برای استفاده از اوراق مشارکت، دریافت تسهیلات و تأمین مالی از طریق سرمایه‌گذاران و مشارکت خود مردم و مالکین یا تعاونی‌ها هم ایجاد شود، امیدواریم این پروژه از سال آینده وارد فاز اجرایی و عملیاتی شود.
حرف پایانی؟
البته بنده مباحث غیر بودجه‌ای و مالی دیگری هم دارم که حتماً در زمان مناسب با رسانه‌ها مطرح خواهم کرد. در پایان باید به این نکته تأکید کنم که قطعاً هم عملکرد شهرداری و هم شورا در نیمی از دوره چهارساله با مشکلات و نواقصی همراه بوده است اما باید به این موضوع نیز توجه داشت که بدهی‌های کلان و شرایط خاصی که در شهرداری وجود داشت مهم‌ترین مشکل ما در ابتدای کار بود اما باوجود همه این مشکلات و کمبود منابع مالی، پروژه‌های سرمایه‌گذاری و مشارکتی بزرگی مانند پارکینگ طبقاتی خاتم و گلستان و نیایش در این مدت به بهره‌برداری رسید و پروژه‌هایی چون الماس غرب، ارگ اراک، مجتمع تجاری آفتاب، شهرک خودرو و... نیز در حال انجام هستند و یا عملیات اجرایی آن‌ها آغازشده که اگر هم تا پایان این دوره شورا قابل‌افتتاح نباشند، به‌عنوان میراثی ماندگار و سرمایه‌ای عظیم برای آینده کلان‌شهر اراک خواهند بود.