کریدور هوایی شمالغرب شیراز در آغوش آلودگی/پساب هم به گرد و غبار معادن دوکوهک اضافه شد / صمت پاسخگو نیست

به گزارش خبرنگار ایلنا، ریه‌های مردم شمالغرب شیراز سالهاست که با برداشت‌های غیر اصولی منابع معدنی مورد هدف قرار گرفته است، معادنی که دوکوهک را محاصره کرده و باعث شده تا زمینه توسعه جغرافیایی شهرنشینان شیراز را با ساخت و سازها فراهم و معضلی برای مجاورینش شود.

در ویدئویی که کاربران مجازی به خبرنگار ایلنا ارسال کرده‌اند، نشان می‌دهد که پساب معادن شن و ماسه منطقه دوکوهک در شمال غرب شیراز رهاسازی و به سمت باغات و مناطق مسکونی روانه شده است.

ویدئویی که در نگاه نخست به بیننده وقوع سیلابی گسترده را القاء می‌کند، اما نه، این سیلاب‌های زمستانه نیست، بلکه این تصویری از بی‌توجهی به فعالیت معادن در شمال غرب شیراز و رهاسازی پساب‌هایی است که در بستر باغات و مناطق مسکونی جاری و باید منتظر فجایع زیستی گسترده در منطقه یاد شده در دراز مدت بود.

معادن مخربی که جابجا نمی‌شوند

این معادن هر بار به شیوه‌های مختلف سلامت زیستی منطقه را نشان گرفته‌اند، گرد و غبار ناشی از فعالیت معادن از یکسو و حالا رهاسازی پساب آلوده به سمت زمین‌های زراعی و باغی از سوی دیگر تهدیدی جدی برای سلامت مردم و باغداران به شمار می‌رود، معادنی که بارها بر جابجایی و انتقال آن‌ها تاکید شده ولی نه تنها جابجا نشدند بلکه با قدرت بیشتر به فعالیت خود ادامه داده و همچنان به تخریب اکوسیستم منطقه مشغولند.

اگر این معادن در چهارچوب ضوابط به تعهدات خود عمل می‌کردند، امروز شهروندان دوکوهک تاوان این سهل انگاری را با جان و مال خویش نمی‌پرداختند.

مردم دوکوهک سالهاست که نجابت به خرج می‌دهند و در این میان به نظر می‌رسد که متولیان امور به واسطه صبوری همین مردم، با تخلف و تخریبها مماشات میکنند و دم نمی‌زنند.

برداشت آب برای استفاده در معادن شن و ماسه منطقه دو کوهک درشمال غرب کلانشهر شیراز، از دامنه کوه‌های کارستی با کیفیت عالی که قابلیت شرب داشته، جهت ماسه شویی و سایر فعالیتهای معدنی، در شرایطی اتفاق می‌افتد که جهت تامین آب شُرب بخش اعظمی از کلانشهر شیراز به اجبار صدها کیلومتر از سد درود زن لوله‌گذاری صورت می‌گیرد و روستاهای زیادی در فاصله حداقلی از شیراز آب شرب در دسترس ندارند و با معضلات جدی ناشی از نبود آب بهداشتی سالم رو برو هستند.

آب سالم و قابل شُرب، صرف معادنی می‌شود که پساب آلوده آن نه تنها کنترل نمی‌شود بلکه به روند فعالیت آن هم نظارت نمی‌شود، همین پساب‌ها راهی مناطق مسکونی، باغی، زراعی و سفره‌های زیر زمینی می‌شود، براستی حاشیه نشینان این معادن به کدامین گناه باید تاوان بدهند، آلودگی‌های صوتی ناشی از فعالیت معدنی، ریزگرد‌های ناشی از آن و سایر آلودگی‌ها تا چه زمانی قرار است، ادامه داشته باشد؟

با توجه به گسترش محدوده شهری و قرار گرفتن معادن در منطقه مسکونی، بُعد فاصله فعالیت معدنی با منطقه مسکونی رعایت نمی‌شود، مهمتر اینکه کریدور هوایی شهر شیراز از غرب به شرق متاَثر از همین آلودگی، مخاطراتی را علاوه بر حاشیه نشینان معادن برای شهروندان شیرازی هم در پی دارد، تخلیه منابع آبی زیر زمینی با تعدد معادن در شرایطی که فرو نشست‌ها به معضل جدی تمام نقاط تبدیل شده را نمی‌توان نادیده گرفت.

ما هرچه دویدیم، به جایی نرسیدیم!

در همین رابطه عضو کارگروه مطالبه گران مردمی شهرک‌های دو کوهک و فجر شیراز می‌گوید: چندین سال است که معادن شن و ماسه منطقه دو کوهک مثل یک میهمان ناخوانده روزگار مردم را زیر گرد و غبار خود مدفون کرده و حالا پساب این معادن به پای مزارعی می‌رود که قرار است در سبد غذایی مردم قرار بگیرد.

علی دوکوهکی در گفت و گو با خبرنگار ایلنا اظهار می‌کند: آلایندگی‌هایی معادن شن و ماسه دو کوهک و شهرک فجر که عمدتاً ماسه صفر ۶ هستند، نفس مردم منطقه را به شماره انداخته و تنها عایدی‌اش برای مردم، گرد و غبار و بیماریهای ریوی و تنفسی است.

تردد روزانه ۳هزار کامیون از میان مناطق مسکونی دوکوهک

او با تاکید بر اینکه روزانه بیش‌از سه هزار دستگاه کامیون فرسوده با آلایندگی بالا از میان مناطق مسکونی دو کوهک در حال تردد و در حال انتقال شن و ماسه به شیراز هستند، بیان می‌کند: معادن شن و ماسه برای شهرنشینان شیراز آبادانی و برای مردم مظلوم دو کوهک چیزی جز بیماری و خرابی ندارد.

عضو کارگروه مطالبه گران مردمی دوکوهک می‌گوید: ۱۸ واحد معدن شن و ماسه در دو کوهک فعالیت می‌کنند و تا کنون هیچیک نه تعطیل و نه اعمال قانون شده اند، در حالیکه این معادن و سنگ‌شکن‌ها در زمان فعالیت خود، روزانه انبوهی از گرد و خاک را به ریه‌های مردم می‌خورانند و آب از آب هم تکان نمی‌خورد.

دوکوهکی، با انتقاد شدید از رهاسازی پساب معادن شن و ماسه این منطقه ابراز می‌کند: این معادن به‌دلیل‌عدم وجود گودال‌ها و یا سد‌های استاندارد و ایمنی، اقدام به حفر زمین و یا یک سد خاکی کرده‌اند تا پساب‌های حاصل از شست و شوی ماسه‌های تولیدی خود را در این مکان‌ها نگهداری کنند، در حالیکه با کوچک‌ترین فشار، این سدها می‌ترکند و راهی باغات و مناطق مسکونی می‌شوند، اتفاقی که در چند روز گذشته به وقوع پیوسته و تصاویر ویدئویی موجود، گویای این فاجعه زیست محیطی است.

اقدامات محیط زیست بازدارنده نیست!

او فاصله باغات و مناطق مسکونی با معادن شن و ماسه دو کوهک را کم‌تر از یک کیلومتر اعلام و بیان می‌کند: معادن از نجابت مردم سوءاستفاده می‌کنند و مسئولان هم توجهی به رنج مردم ندارند. تردد زیاد ماشین‌های سنگین از راه ارتباطی دوکوهک باعث شده تا ریه‌های این مردم از دود کامیون‌های فرسوده و گرد و غبار معادن پُر شود و خدا می‌داند که در دراز مدت چه بیماریهایی گریبانگیر مردم این منطقه شود.

عضو کارگروه مطالبه گران مردمی شهرکهای دو کوهک و فجر به سهم یک درصدی حق آلایندگی حاشیه نشینان معادن شن و ماسه در منطقه دو کوهک و شهرک فجر هم اشاره می‌کند و می‌گوید: حق آلایندگی معادن که یک درصد از سهم درآمد سالیانه آنان و مطابق قانون باید برای آبادانی مناطق درگیر با آلاینده‌ها هزینه شود از سال ۱۴۰۰ در حساب انجمن بلاتکلیف و تاکنون هیچ هزینه‌ای برای خدمات‌رسانی به منطقه صرف نشده‌است.

این فعال اجتماعی از دوندگی‌های بی‌سرانجام چندساله کارگروه مطالبه گران مردمی دو کوهک برای رفع این معضل محیط زیستی از نهاد ریاست جمهوری گرفته تا نهادهای اجرایی و قضایی استان فارس هم سخن به میان می‌آورد و می‌افزاید: ما هر چه دویدیم به جایی نرسیدیم، حداقل در کنار خسارت‌های که معاون به بار آورده اند، به فکر پاکسازی پساب‌های خود باشند.

دو کوهکی، تلاشهای سازمان محیط زیست برای جلوگیری از فعالیت معادن در شمالغرب شیراز را ناکافی می‌داند و بیان می‌کند: اعتراضات ما علیه صنعت و معدن که راه به جایی نمی‌برد، تلاشهای محیط زیست هم کافی نیست و هیچ اقدام بازدارنده‌ای تاکنون نداشته است.

او ضمن قدردانی از تلاش‌های خبرنگار ایلنا برای تنویر افکار عمومی و بیان مشکلات زیست محیطی کشور، تاکید می‌کند: از رسانه مستقلی چون ایلنا انتظار داریم تا صدای مردم مظلوم دو کوهک را به مسئولان کشوری برساند تا شاید اتفاق مثبتی برای این منطقه رقم بخورد.

محیط زیست مطالبه‌گر اصلی فعالیتهای معدنی فارس است

در همین رابطه مدیر کل حفاظت محیط زیست استان فارس در خصوص مشکلات زیست محیطی ناشی از فعالیت معادن در منطقه دو کوهک می‌گوید: حذف استعلام سازمان محیط زیست برای صدور مجوز معادن، چالش‌های زیست محیطی و نارضایتی‌های اجتماعی را در فارس به همراه داشته است.

لیلا تاجگردون در گفت و گو با خبرنگار ایلنا با تاکید بر اینکه اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس بعنوان مطالبه‌گر اصلی فعالیتهای معدنی نسبت به تمدید پروانه‌های معادن دو کوهک معترض است، یادآور می‌شود: طبق پیگیری‌های سازمان محیط زیست فارس مقرر شده بود تا معادن آلاینده دو کوهک جابجا و از مکان فعلی منتقل شوند اما می‌بینیم که نه تنها جابجا نشده‌اند بلکه پروانه فعالیت آنان نیز تمدید شده است.

او بیان می‌کند: واحدهای شن و ماسه دوکوهک موظف به احداث حوضچه ترسیب و بازچرخانی پساب هستند و همین مورد شرط ادامه فعالیت موقتشان بوده است.

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان فارس در پاسخ به این پرسش خبرنگار ایلنا که آیا از رهاسازی پساب معادن دو کوهک به سمت باغات و مناطق مسکونی مطلع هستند یا خیر؟ ، عنوان می‌کند: اگر این مسئله رعایت نشده، کارشناسان ما بررسی و پیگیری‌های لازم را به عمل می‌آورند.

تاجگردون، با اشاره به اینکه اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس در جلسات متعدد کارگروه کاهش آلودگی هوا، موضوع ضرورت جابجایی و انتقال معادن شمال غرب شیراز را متذکر و تصمیمات خوبی هم برای آن‌ها گرفته شده، می‌افزاید: در صورتجلسه کارگروه کاهش آلودگی استان، معادن یاد شده متعهد شده‌اند تا در بازه زمانی موقت با رعایت ساعت فعالیت، عدم ایجاد آلودگی، بازچرخانی پساب، نگهداری فضای سبز، آسفالت نمودن مسیر دسترسی خود فعالیت کنند.

او به تعهدات میان مدت معادن در کارگروه کاهش آلودگی هوا در استان فارس نیز گریزی می‌زند و می‌گوید: ، جابجایی معادن از شهرک دو کوهک از مکان فعلی و انتقال این واحدهای آلاینده به مکان مناسب برعهده صنعت، معدن و تجارت قرار داده شده و می‌بایست نتیجه پیگیری‌ها را مدیران سازمان صمت استان اعلام کنند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس این را هم اضافه می‌کند که به رغم پیگیری‌های بسیار در کارگروه کاهش آلودگی هوا در شورای معادن، مهلت بیشتری برای جابجایی معادن دوکوهک داده شده است.

سازمان صمت پاسخگو نیست!

پیگیری‌های خبرنگار ایلنا برای گفت و گو با مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان فارس که همواره تاکید بر رفع موانع از مسیر اشتغال، دارد! هیچ پاسخی در بر نداشت و تنها در یک جمله کوتاه عنوان شد که این مسأله محیط زیستی است و ربطی به سازمان صمت ندارد.

به گزارش ایلنا؛ مردم دوکوهک سالهاست که در این منطقه سکونت داشته‌اند و معادن یکی پس از دیگری در این محدوده جانمایی شده اند، مردمی که آسایش آنان در مسیر مال اندوزی منفعت طلبانی که در حاشیه امن معدنی خود به ثروت اندوزی مشغولند، از بین رفته و به واسطه تردد مستمر ماشین‌های سنگین، امنیت راههای ارتباطی آنان نیز در زیر بار ترافیک سنگین سواران از کف رفته و آسفالت جاده‌هایشان چاک چاک شده است.

گزارش: آمنه سپهر