طرح های آبخیزداری در کاهش اثرات خشک سالی نقش مهمی دارند

به گزارش خبرنگار ایلنا از گرگان، خشک سالی و گرد و غبار سال ها است که بر زندگی مردم گلستان سایه انداخته و استان در شرایط بحرانی قرار گرفته است. گلستان یک استان کشاورزی است و معیشت خانواده بزرگ کشاورزی را بیش از سایر نقاط تحت‌ تاثیر خود قرار داده است.

کمبود آب یکی از بحران های جدی گلستان به شمار می رود و اقدامات آبخیزداری یکی از راهکاری اساسی و اصولی برای برون‌ رفت از بحران کم آبی و مقابله با خشکسالی می توان دانست. طرح های ایجاد بند خاکی به منظور جمع آوری آب های سطحی یکی از راهکارهای موثر برای تامین بخشی از کمبود آب در زمان مواجهه با خشکسالی است.

وسعت حوضه های آبخیز استان گلستان ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار است و استفاده از عملیات آبخوانداری و آبخیزداری قابل اجراست که باید در گلستان به آن توجه کرد. طرح آبخیرداری موجب تقویت پوشش گیاهی در دامنه سازه‌ها می شود.

طی ۳۰ سال اخیر چندین سیل ویرانگر در استان اتفاق افتاده است که شدیدترین آن سیل مرداد ماه ۱۳۸۰ گلستان بود. این سیل یکی از مرگبارترین سیل های تاریخ ایران بود که به مرگ بیش از ۵۰۰ نفر منجر شد.

آبخیزداری بهترین راهکار برای جلوگیری از وقوع سیل در گلستان است و  وزارت نیرو و منابع طبیعی باید بستر مناسب برای نفوذ حداکثری آب در آبخوان‌های به‌ وسیله آبخیزداری را فراهم کند و منابع مالی را تامین کنند.

یک کارشناس منابع طبیعی و آبخیزداری در گفت وگو با خبرنگار ایلنا گفت: در چند سال اخیر اقلیم آب و هوایی در کشور و گلستان تغییر کرده است و بارش ها به صورت نقطه‌ای و حتی سیل آسا است. تغییر اقلیم آب وهوایی در استان افزایش دما و افزایش تبخیر آب را به همراه داشته است.

محمد عباسی ادامه داد: سازه های آبخیز داری باعث جلوگیری از سیل می شوند و سیلاب را مدیریت می‌کنند. سازه های آبخیزداری به دسته های خاکی، سنگی، ملاتی و سرشاخکی تقسیم می شوند.

وی گفت: جلوگیری از  رسوب و مواد محموله سیل، تغذیه آبخوان و آبخوان داری از کارهای اصلی آبخوان داری است. طرح آبخیرداری موجب تقویت پوشش گیاهی در دامنه سازه‌ها می شود.

عباسی بیان کرد: سازه های آبخیزداری بیشتر درمناطق بالا دست جنگل ایجاد می شوند و مواقعی بارش های شدید وسیل آسا است خود را نشان می دهند. مسئولین باید عملیات آبخیزداری را در گلستان بیشتر کنند تا در پایین دست شرایط ایمن تری داشته باشیم.

وی اضافه کرد: یکی از چالش های اصلی گلستان در اجرا طرح آبخیزداری کمبود اعتبار است و مسئولان استانی و کشوری باید توجه ویژه‌ای به این موضوع مهم بکنند. در دو دهه اخیر سیل های ویرانگری در استان اتفاق افتاده است که مسئولان باید نگاه ویژه‌ای به آبخوان داری بکنند.

وی گفت: اقدامات آبخیزداری در حفاظت از آب‌وخاک و جلوگیری از فرسایش و بهبود شرایط زیست‌محیطی، کاهش خسارات ناشی از خشکسالی، ارتقای سطح درآمد روستاییان و ... تأثیرات جدی دارد.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان نیز در این باره اظهار داشت: این اداره کل در تولید، تامین و ذخیره نزولات جوی و فعالیت‌های حوزه آبخیزداری کاملا به شکل تخصصی و علمی ورود کرده و تلاش می‌کند با کنترل منابع آب جلوی فرسایش خاک و جاری شدن سیلاب‌ها گرفته شود.

حمید سلامتی ادامه داد: ۱۰ سازه آبخیزداری جدید در 7 شهرستان استان گلستان انجام می گیرد در دستور این پروژه ها از محل اعتبارات ملی و استانی سیل گلستان، فاقد سد، تبصره 8، پیشگیری و مهار سیل گلستان، حفاظت خاک حوزه آبخیز شهری و اصلاح و کاربری اراضی آبخیزداری اجرا می شود.

وی با بیان اینکه از سال 1400 تاکنون حدود 31 میلیون متر مکعب مدیریت رواناب ناشی از رخدادهای بارشی مختلف گزارش شده است، افزود: طرح‌های توسعه آبخیز استان با هدف حفظ و پایداری آب، افزایش ذخیره آب در حوضه آبخیز، جلوگیری از فرسایش خاک، تاخیر در روان آب‌ها و جلوگیری از سیل و تخریب مرتع و پوشش گیاهی در اولویت اجرا قرار گرفته است.

سلامتی ذخیره نزولات آسمانی، کنترل سیلاب و فرسایش خاک، افزایش پوشش گیاهی و تغذیه آبخوان‌ها را از دیگر اهداف اجرای طرح‌های آبخیزداری ذکر کرد و گفت: احداث سازه‌های کنترل سیل و رسوب اعم از سازه‌های سنگ و ملاتی، گابیونی و احداث بندهای خاکی و چوبی مشبک از جمله اقدامات انجام گرفته در حوزه آبخیز استان است.

وی با تاکید بر لزوم همکاری و تعامل بیش از پیش مردم با مجموعه منابع طبیعی و آبخیزداری گفت: امیدواریم با مشارکت مردم در اجرای این طرح‌ها گام بلندی در راستای صیانت و ارتقای منابع طبیعی و آبخیزداری استان و کشور برداریم.

وی ادامه داد: برای اجرای طرح‌های آبخیزداری استان عوامل تاثیرگذاری همچون فرسایش خاک، رسوب، میزان بارندگی، دبی آب و سیل‌خیزی منطقه، میزان پوشش گیاهی و عوامل اجتماعی و اقتصادی مورد شناسایی و مطالعه قرار می‌گیرد.