ایلنا گزارش می‌دهد؛
خراسان رضوی بدترین شرایط خشکسالی در ۵۰ سال گذشته را تجربه می‌کند
بررسی وضعیت منابع آبی مشهد حاکی از آن است که سدهای تامین کننده آب این شهرستان شامل دوستی، طرق، اَرداک و کارده به دلیل کاهش بارندگی و خشکسالی در شرایط بسیار بحرانی قرار دارند.
به گزارش ایلنا از مشهد، طی دو سال گذشته مشهد در وضعیت خشکسالی شدید قرار داشته و در سال آبی گذشته میانگین بارندگی نسبت به دوره دراز مدت بیش از ۷۰ درصد کاهش را نشان می‌دهد و این یعنی خراسان رضوی بدترین شرایط خشکسالی در ۵۰ سال گذشته را تجربه می‌کند.
بررسی وضعیت منابع آبی مشهد حاکی از آن است که سدهای تامین کننده آب مشهد شامل سدهای دوستی، طرق، اَرداک و کارده به دلیل کاهش بارندگی و خشکسالی در شرایط بسیار نامناسبی قرار دارند و خروجی آنها به عدد صفر رسیده است.
یکی از گزینه‌هایی که بیش از یک دهه از طرح آن می‌گذرد و پیش از این در دولت های گذشته قرار بود تا آب مورد نیاز مشهد را تامین کند انتقال آب از کوه‌های هزار مسجد به این کلانشهر بود که به دلیل بی مهری های فراوان بیش از یک دهه است به دست فراموشی سپرده شد.
بنا بر اذعان مسئولان، سالانه بیش از ۶۰ میلیون مترمکعب آب استان از مرزهای شمال شرقی کشور به خارج از حوزه می‌رود که قرار بود در قالب طرح «مدیریت آب‌های مرزی کوه‌های هزار مسجد» جلوی آن گرفته شود.
سابقه مطالعات طرح انتقال آب از رشته‌کوه‌های هزار مسجد به مشهد به ۱۵ تا ۲۰ سال قبل بازمی‌گردد. سال ۹۰ این طرح توسط وزارت نیرو مصوب شد و بنا بود طبق طرح مصوب در سال ۱۴۰۱ آب این پروژه به مشهد برسد.
در دولت قبل پروژه‌ای به نام «سازگاری باکم آبی» مطرح شد و در قالب این پروژه طرح انتقال آب از «قره تیکان» و «چهچهه» به مشهد مطرح و مطالعه شد که کل تخصیص آن پنج میلیون مترمکعب بود البته از آن جا که صرفه اجرایی نداشت لذا پروژه رد شد و هیچ مجوزی هم برای آن صادر نشد و شرایط به حالت قبل بازگشت.
اجرای طرح‌های ویژه برای تامین آب شرب مشهد
سرپرست شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در گفت و گو با ایلنا با اشاره به ۱۷ پروژه برای تامین آب شرب مشهد به ویژه در دوران پیک تابستان سال آینده با ۲۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار در حال اجرا است، اظهار کرد: طبق پیش بینی‌ها در تابستان سال ۱۴۰۳ در دوران پیک مصرف آب، نیاز آبی شهر مشهد ۱۳۲۰۰ لیتر بر ثانیه خواهد بود که اگر بارندگی‌ها به همین منوال باشد توان تولید منابع آبی ما ۷۱۵۰ لیتر بر ثانیه است و بنابراین حدود ۶۱۰۰ لیتر بر ثانیه کسری داریم.
محمدعلی نعمت نژاد ادامه داد: با اجرای این ۱۷ پروژه که بین آب منطقه‌ای و آبفا مشترک است ۴۴۰۰ لیتر بر ثانیه تامین خواهد شد که باز هم برای تامین آب شرب مجاوران و زائران امام هشتم (ع) مقداری کسری داریم لذا مردم باید مدیریت مصرف آب را جدی بگیرند.
وی گفت: در استان ۳۰ سد مخزنی داریم که حجم مخازن آنها در تراز نرمال یک و نیم میلیارد متر مکعب است اما در حال حاضر حجم آب مخازن سدها ۱۱۳ میلیون متر مکعب بوده، یعنی میزان پرشدگی سدهای استان اکنون حدود ۷ درصد است.
کاهش ۵۷ درصدی بارندگی ها در سطح استان
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد گفت: در سال زراعی گذشته کل بارندگی در مشهد، حدود ۹۲ میلی متر بوده که نسبت به دوره آماری بلند مدت حدود ۶۰ درصد کاهش یافته است.
حسین اسماعیلیان با بیان اینکه سدها بخش قابل توجهی از تامین آب شرب مشهد را بر عهده دارند، گفت: آب مشهد از طریق سدهای طرق، کارده، ارداک و دوستی تامین می‌شود که در سال گذشته تقریبا ورودی نداشتیم و شرایط بسیار کم سابقه‌ای برای خراسان رضوی به لحاظ بحران آبی به وجود آمده است.
وی گفت: از سال آبی امسال یعنی از ابتدای مهر تا آخر آذر ماه، کل بارندگی در این مدت ۱۸ میلی متر و این رقم در دوره آماری بلند مدت ۴۲ میلی متر بوده است و این کاهش ۵۷ درصدی بارندگی ها را نشان می دهد.
مدیرعامل آب و فاضلاب مشهد با بیان اینکه سال گذشته خراسان رضوی رتبه اول خشکسالی را در کشور داشت، گفت: سال آبی جاری نسبت به سال آبی ۱۴۰۱ که شرایط بسیار سختی را گذراندیم، شرایط بحرانی تری را دارد.
خسارت سنگین خشکسالی به حوزه کشاورزی و عشایر
رئیس اداره مدیریت بحران و کاهش مخاطرات کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی هم گفت: برآوردهای صورت گرفته مشخص کرد که خسارت خشکسالی به بخش کشاورزی استان با احتساب بخش های عشایری و منابع طبیعی، معادل ۲۲۵ هزار میلیارد ریال بوده است.
سیدمحسن شال‌فروشان بیان کرد: خسارت خشکسالی به تفکیک در زیربخش زراعی ۵۴ هزار میلیارد، در حوزه باغی بیش از ۷۵ هزار میلیارد ریال، در حوزه دام و طیور بیش از ۴۶ هزار میلیارد ریال، در حوزه آب و خاک و زیربنایی چهار هزار و ۳۷۰ میلیارد ریال و در حوزه شیلات و آبزیان هزار و ۷۰۰ میلیارد ریال بوده است.
وی اظهار کرد: بدین ترتیب مجموع خسارت وارده ناشی از خشکسالی به زیربخش های کشاورزی استان در سال زراعی گذشته معادل بیش از ۱۸۰ هزار میلیارد ریال بوده است.
شال‌فروشان اظهار کرد: در شرایطی خراسان رضوی ۵۲.۲ درصد کاهش بارندگی نسبت به دوره آماری داشته است که این کاهش در کشور ۱۸.۸ درصد بوده است که این بدین معناست که خراسان رضوی کم بارشی را ۲.۸ برابر میانگین دیگر استان ها تجربه کرده است.
خشک شدن یک سد در خراسان رضوی
چندی پیش بود که مدیر اداره منابع آب شهرستان کلات در خراسان رضوی نیز از خشک شدن سد چهچهه در این شهرستان خبر داد و گفت: ورود آب به سدهای این منطقه کاهش قابل توجهی دارد به طوری که حجم آب مخزن سد "قره تیکان" ۵۴ درصد و حجم آب مخزن سد "زاوین" ۷۵ درصد کاهش یافته است.
فاطمه رضایی اضافه کرد: با توجه به کاهش شدید بارندگی در شهرستان کلات، نشستی با کشاورزان و اعضای شوراهای اسلامی روستای "ایدلیک" و شهر "لایین" برگزار شد که در این نشست موضوع مطالعه و ساخت آب بندان‌ها برای ذخیره آب و تامین آب تابستانی زمین‌های برنج در این مناطق مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
وی گفت: طبق خروجی این نشست، مقرر شد مالکان زمین‌های کشاورزی و کارشناسان آب منطقه‌ای نقاط مساعد برای ساخت این آب بندان‌ها را شناسایی کنند.
مدیر اداره منابع آب شهرستان کلات در خراسان رضوی اظهار داشت: سد چهچهه این شهرستان در نخستین روزهای زمستان خشکید و هم اکنون فقط یک درصد از حجم مخزن ۱۹ میلیون متر مکعبی این سد آب دارد.
