صنعت بیوتکنولوژی دارویی کشور با افزایش واردات و کاهش تولید در معرض رکود است

به گزارش خبرنگار ایلنا از البرز، محمدرضا کاظمعلی، داروساز و متخصص بیوتکنولوژی دارویی و مدیرعامل شرکت نویان پژوهان به مناسبت روز داروساز در جمع خبرنگاران در ارتباط با صنعت جدید بیوتکنولوژی دارویی، اظهار کرد: این صنعت از زمانی در دنیا شروع شد که برای بیماران صعب العلاج، داروهای قدیمی و شیمیایی که با ترکیب مواد مختلف تولید می‌شد، کارساز نبود لذا روند تکنولوژی به سمت داروهایی هدایت شد که همچون انسولین توسط موجودات زنده تولید می‌شود.

وی گفت: از ٢٠٠ کشور دنیا، تنها ٢٠ کشور دسترسی به تکنولوژی تولید داروهای بیوتک دارند و محققان کشور ایران از ٣٠ سال گذشته با هدف توسعه بیوتکنولوژی به سمت تولید دارو برای بیماری‌های صعب العلاج مانند ام.اس، هموفیلی، تالاسمی، سرطان، پارکینسون و دیابت که عوارض جانبی کمی دارد، موفقیت های خوبی کسب کردند.

ایران در تنوع محصول بیوتک، مقام اول آسیاست

کاظمعلی با اشاره به قیمت بالای داروهای بیوتکنولوژیک، اضافه کرد: در حال حاضر در آسیا، ایران مقام چهارم صنعت بیوتکنولوژی دارویی را از آن خود کرده است و کره، ژاپن و چین در این صنعت با سرمایه گذاری بیشتر از ایران جلوتر هستند.

این محقق داروساز با عنوان اینکه ایران به لحاظ تنوع محصول صنعت بیوتکنولوژی دارویی در آسیا مقام اول است، گفت: حدود ٢۵ محصول بیوتک در کشور تولید می‌شود. 

وی گفت: در حال حاضر ١۵ درصد از سهم کل دارویی کشور، داروی بیولوژیک به خود اختصاص داده و اگر تولید این داروها در داخل نبود، دولت مجبور بود بودجه هنگفتی برای واردات دارو هزینه کند اما با توجه به تولید داخل، دارو با قیمت بسیار پایین تر از داروی مشابه خارجی به بیماران عرضه می‌شود.

کاهش ۵٠ میلیون دلاری صادرات دارویی در سال‌های اخیر

کاظمعلی به یکی از دستاوردهای حوزه صنعت بیوتکنولوژی دارویی اشاره کرد و گفت: ایران در دنیا جزو ٢٠ کشور بیوتکنولوژی دارویی است و در این راستا در سنوات گذشته، سالانه حدود ٨٠ میلیون دلار صادرات داشتیم که متاسفانه در سالهای اخیر با کاهش ۵٠ میلیون دلاری، صادرات به ٣٠ میلیون دلار رسیده است.

این پزشک داروساز در ارتباط با مهمترین مشکل صنعت بیوتک با سازمان غذا و دارو، گفت: بحث عدم قیمت گذاری مناسب یکی از مشکلات داروسازان است چراکه تحقیق و توسعه این صنعت در راستای بهبود کیفیت محصول، هزینه بر بوده و اگر دارویی وارد بازار می‌شود، هزینه تحقیق و توسعه کاسته نمی‌شود. 

وی با اشاره به اینکه بسیاری از شرکت‌های تولیدی موفق به اخذ ارز دارویی نشدند، ادامه داد: افزایش قیمت سالیانه دارو متناسب با افزایش تورم های کشور نیست و لذا کمبود نقدینگی در کنار عدم قیمت‌گذاری مناسب توسط سازمان غذا و دارو هر دو باعث شده موتور محرک شرکت های بیوتک و واحدهایی که در حال طراحی داروهای جدیدتر هستند، دچار آسیب جدی شده است.  

لزوم پیشگیری بیماری HPV با واکسیناسیون ملی

کاظمعلی گفت: ویروس HPV در خانم‌ها باعث ایجاد سرطان دهانه رحم می‌شود. این سرطان دومین عامل مرگ و میر بعد از سرطان سینه در خانم‌هاست و درمان قطعی برای این بیماری عفونی وجود ندارد، اما واکسن‌هایی برای پیشگیری از این عفونت با تاثیرپذیری بالا تولید شده است.

وی تصریح کرد: در اکثر کشور‌های پیشرفته دنیا دختران و پسران بین سن ۱۱ تا ۱۸ سال در مقابل این ویروس واکسینه می‌شوند. ایران بین چندین کشور بزرگ دنیا، تکنولوژی تولید این واکسن را در اختیار دارد و درخواست ما از مسئولان وزارت بهداشت و روسای بیمه‌ها این است که این واکسن تحت پوشش بیمه و برنامه واکسیناسیون ملی باشد تا از شیوع این ویروس جلوگیری شود.

کاربرد صنعت بیوتکنولوژی دارویی در سلاح‌های میکروبی و داروسازی

محمدامین قبادی، مدیرعامل شرکت‌ «نیواد فارمد سلامت» و عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فرآورده‌های بیوتکنولوژی پزشکی ایران با اشاره به سابقه واکسن سازی کشور به ساخت واکسن کزاز و دیفتری در انستیتو پاستور و موسسه رازی، اظهار کرد: ایران در صنعت واکسن سازی جزو اولین کشورهای تولید کننده بود اما بعد از انقلاب، عواملی چون جنگ و تحریم، صنعت بیوتکنولوژی دارویی که هم در صنعت ساخت سلاحهای میکروبی و هم تولید دارو و واکسن، کاربرد دارد؛ منجر به این موضوع شد که مشمول تحریم شدیم و صنعت واکسن سازی به شدت ضربه خورد. در دهه ٧٠ که صنعت بیوتکنولوژی شروع شد، بیماران خاص کمبود دارو نداشتند لذا در حوزه بهداشت ٣سطح آموزش، پیشگیری و درمان تعریف شد. 

وی ادامه داد: درمان گرانترین بخش در حوزه بهداشت و سلامت است . کشور با سابقه خوب در حوزه پیشگیری در بحث درمان دچار مشکل بود لذا  صنعت بیوتکنولوژی دارویی با هدف تولید دارو برای درمان شروع شد. حتی شرکت‌های واکسن سازی کشور قبل از شیوع کرونا، فعالیت‌های خوبی شروع کردند که در همان مقطع زمانی تکنولوژی تولید واکسن HPV و آنفلوآنزا شروع شد.

عدم هماهنگی بین سازمانی، مانع تولید دارو شد

این محقق داروساز با اشاره به موانع داخلی صنعت بیوتکنولوژی دارویی، تصریح کرد: قسمتی از مشکلات تولید دارو، ناشی از عدم هماهنگی بین سازمان های مختلف است. در کشور ٢٣ نهاد مختلف همچون سازمان غذا و دارو، بانک مرکزی، سازمان برنامه و بودجه، وزارت صنعت و ... در بحث تولید دارو، نظارت صورت می‌گیرد که منجر به ناهماهنگی‌های زیادی خواهد شد.

۶٩ همت بزرگترین ناهماهنگی دارویی 

قبادی از موضوع ۶٩ همت به عنوان بزرگترین ناهماهنگی دارویی یاد کرد و گفت: طرح دارویاری برای کمک به تسهیل دریافت داروی بیماران خوب بود و مقرر شد ١٠۵ همت به طرح دارویاری تخصیص داده شود که سازمان‌های بیمه گر این هزینه را پرداخت کنند. اما از ١٠۵ همت حدود  ۶٩ همت، مصوبه مجلس شورای اسلامی شد بدون اینکه نمایندگان  به این موضوع توجه کنند که صنعت دارو، تفاوت ۶٩ تا ١٠۵ همت را از کجا باید جبران کند؟ و این اولین ضربه ای بود که به صنعت دارو وارد شد.

این داروساز افزود: عدم اختصاص منظم همان ۶٩همت از طرف سازمان بیمه گر منجر به این شد که در حال حاضر ١٠ همت کمبود داریم و این اختلال نقدینگی در صنعت تولید نیز تاثیر منفی خواهد داشت لذا عدم تخصیص بودجه مناسب و اختلال در  نقدینگی دو مشکل مهم در صنعت بیوتکنولوژی دارویی کشور است.

در تولید واکسن آنفلوآنزا مشکل نداریم

قبادی در ارتباط با واکسن آنفلوآنزا گفت: کشورمان طی سنوات گذشته در اولویت دریافت این واکسن نبود. چند سال گذشته بعد از بازگشت حجاج، آنفلوآنزا شیوع پیدا کرد. به دلیل نبود تولید داخل، واکسن به سختی وارد شد. اما امروز واکسن داخلی آنفلوآنزا با کیفیت برابر خارجی، توزیع شده و در داروخانه‌ها در دسترس مردم است. 

وی با اشاره به شعار داروسازان، گفت: دارو با «کیفیت مناسب» و «قیمت مناسب» در «زمان مناسب» باید در دسترس بیمار باشد و این سه مورد محقق نمی‌شود مگر اینکه تولید داخل، حمایت شود.

این داروساز به میزان تولید این واکسن اشاره کرد و گفت: نیاز کشور حدود ٢/۵ میلیون دز واکسن است. توان تولید ٣ میلیون دز را به راحتی داریم حتی تا ١٠ میلیون دز امکان افزایش واکسن وجود دارد ولی چون مجوز ورود واکسن خارجی صادر می‌شود منجر به امحاء واکسن می‌شود. این تجربه در سنوات گذشته منجر به برگشت بخشی از واکسن آنفلوآنزا در بازار شد و عدم اقبال به برند داخلی به تولید کننده آسیب زد.

وی گفت: امسال یک میلیون دز آماده شد و امیدواریم کمبودی در واکسن آنفلوآنزا پیش نیابد و آمادگی داریم به صورت اورژانسی افزایش ظرفیت هم داشته باشیم.

وی از استفاده انیستیتوپاستور در استفاده از واکسن های خارجی گلایه کرد و گفت: حدود ٨ کشور انستیتوپاستور دارند و یکی از افتخارات ایران داشتن انستیتوپاستور است ولی ظاهراً در استفاده از واکسن و خریداری از پخش دارو، ریشه فرانسوی خود را به ایرانی بودن ترجیح می‌دهد و متاسفانه قدیمی ترین مرکز واکسیناسیون کشور به برند خارجی اطمینان بیشتری دارد. 

عدم موافقت وزارت بهداشت با واکسیناسیونHPV

قبادی در ارتباط با مشکلات تولیدکننده با سازمان غذا و دارو گفت: این سازمان مستقل از وزارت بهداشت و درمان نیست و بخشی از دردی که تولیدکننده تحمل می‌کند ناشی از وزارت بهداشت است.

این داروساز گفت: واکسنی که وارد بازار می‌شود توسط معاونت دیگر وزارتخانه خریداری نمی‌شود و در مقابل داروی خارجی، سهم مساوی می‌دهد در حالیکه در زمانی مثل شیوع کووید، هیچ تولیدکننده خارجی به داد مردم ما نرسید لذا عدم یکپارچگی در وزارتخانه منجر به مشکلات تولید می‌شود.

وی به بیماری HPV اشاره کرد و گفت: میدانیم این بیماری جزو جدی ترین مشکل در آینده خواهد شد. در حال حاضر یک تولیدکننده در دنیا این واکسن را تولید می‌کند و ٣٠ کشور این واکسن را جزو واکسیناسیون ملی برای بانوان و ۴٠ کشور برای آقایان واکسن HPV قرار داده است اما وزارت بهداشت اعلام می‌کند ما مشکل HPV در کشور نداریم لذا تولید واکسن و غربالگری نیاز نداریم. این درحالیست که سازمان غذا و دارو، تولید این واکسن را اولویت ملی عنوان می‌کند.

ایران چهارمین کشور تولید واکسن HPV در دنیاست

این تولیدکننده دارویی با عنوان اینکه تعداد شرکت‌های فعال در حوزه صنعت بیوتکنولوژی دارویی در کشور ٧ شرکت است، افزود: تولید واکسن HPV  در دنیا توسط کشورهای آمریکا، هند و چین تولید می‌شود و ایران چهارمین کشور تولیدکننده این واکسن در دنیاست.

وی در مورد صادرات این واکسن گفت: با توجه به نیاز کشور بر روی واکسن HPV تمام تمرکز بر اساس تامین نیاز داخل کشور است. درصدد ایجاد زیرساخت تولید برای صادرات هستیم.

وی با عنوان اینکه در بحث واکسن، صادرات شکل نگرفته، اظهار کرد: صادرات دارو از گمرگ فرودگاه پیام استفاده نمی‌شود و تمرکز صادرات دارو بیشتر از طریق گمرک فرودگاه امام انجام می‌شود.

با وجود تولید داخل، واردات دارو قانع کننده نیست 

محمد سلطانی مهر، مدیرعامل شرکت آرتا فارمد نیز در ارتباط با تدابیر سازمان غذا و دارو در جمع خبرنگاران، گفت: این سازمان در مقابل داروهایی که مشابه داخلی دارد آمار نامه دارویی دارند و از لحاظ حفظ بازار، هر شرکت تولید دارو علاوه بر تولید، برای بقا و ادامه فعالیت هم تلاش می‌کند و این موضوع مستلزم فروش محصول است.

وی افزود: تولید دارو نیازمند حمایت است و این سوال همیشه مطرح است که چرا دارویی که داخل کشور تولید می‌شود، مشابه خارجی همان دارو، وارد می‌شود؟ دلیل این واردات را نمی‌دانیم. 

سلطانی مهر به استانداردهای تولید دارو اشاره کرد و اذعان داشت: سازمان غذا و دارو اجازه واردات به بازار را صادر می‌کند؛ مطالعات بالینی را دارد و وقتی اجازه ورود به بازار صادر می‌شود یعنی کیفیت محصول را قبول کرده‌اند اما بعد از این مراحل، «حمایت» لازم است. فراموش نکنیم در کشور با مشکل ارز مواجه هستیم و این مشکل غیر قابل انکار است.

این داروساز تصریح کرد: کاهش دارو بنا بر هر دلیلی که باشد و با توجه به شدت هر بیماری خاص، منجر به مرگ بیماران می‌شود و این مردم هستند که در نهایت متضرر می‌شوند لذا تولید مهم است و حمایت دولت لازمه تولید است.

این محقق داروساز با تاکید بر اینکه شرکت‌های بیوتکنولوژی دارویی امکان تامین تمام نیاز بازار داخلی را دارند، اظهار داشت: حجم واردات در مقابل تولید دارو مشخص است درحالیکه شرکت‌ها می‌توانند نیاز کشور را برطرف کنند لذا باید به تولید کننده داخلی اعتماد شود.

وی گفت: لازمه تولید، کیفیت است. بیمار مصرف کننده باید از کیفیت دارو مطمئن باشد.