ایلنا از البرز گزارش می دهد؛
لزوم اجرای طرح های آبخیزداری در بالادست رودخانه کرج / زیرساخت البرز برای تامین و نگهداری آب محدود است / بخشی از آب شرب استان از منابع زیر زمینی تامین می‌شود
استان البرز که اغلب مواقع بارش‌های فصلی خوبی دارد اما از نظر تامین و نگهداری آب شرب ضعیف است. با وجود منابع آب رودخانه کرج اگر زیرساخت ها فراهم شود، آستانه تحمل این رودخانه در برابر بارش‌های ناگهانی و فصلی بالا رفته و به راحتی می توان در برابر سیل و سیلاب مدیریت بحران کرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا از البرز، پنجشنبه هجدهم خرداد سالجاری در محور کرج_چالوس، بارندگی نقطه‌ای و پراکنده‌ای منجر به سیلی شد که کنترل آن تا گنون ادامه دارد و با لایروبی قرار است رودخانه در مسیر اصلی خود، آرام گیرد.
اما چرا سیل اتفاق افتاد؟
هواشناسی و به دنبال آن مدیریت بحران تا حدودی هشدار سیلابی شدن رودخانه‌ها را داده بود اما به درستی مشخص نبود که میزان رسوب یا لغزش در بالادست منبع آب با چه شدت و در چه نقاطی رخ خواهد داد و این دلیل غافلگیری مردمی شد که بی خبر از همه جا آمده بودند تا عصر پنجشنبه خود را در جاده و کنار رودخانه و سد به سر برند اما در زمانی کوتاه، بخشی از جاده کرج_چالوس، فرو ریخت؛ رسوبات بر پای سد ریزش کرد؛ دریچه‌ها مسدود شد و در نهایت بخشی از آب شرب تهران و کرج طی چند روز قطع و یا کم فشار شد.
حوضه آبخیز سد امیرکبیر به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع آبی، سهمی حدود ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب شرب بخشی از تهران را تامین می‌کند. از خصوصیات این سد مهم، کوهستان اطراف با شیب تند است که اغلب ریزشی و لغزشی بوده و با افزایش بارش، رسوبات و ریزش به سمت رود حرکت و به داخل رودخانه سرازیر می‌شود. در حادثه سیل کرج_چالوس با گل‌آلود شدن مسیر رودخانه، مشکلاتی در سیستم شبکه آبرسانی بخش‌هایی از دو استان تهران و البرز ایجاد شد.
لزوم اجرای طرح‌های آبخیزداری در بالادست رودخانه کرج
داود نجفیان، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان البرز که از آغاز سیل جاده کرج-چالوس با حضور شبانه روزی در منطقه با تغییر و هدایت مسیر آب بر اجرای عملیات لایروبی رودخانه کرج، نظارت و مدیریت داشت در گفت و گو با ایلنا با اشاره به دلایل عمده اتفاق سیل جاده کرج_چالوس و طغیان رودخانه، اظهار داشت: در این منطقه در راستای اجرای پروژه‌های عمرانی، پوشش گیاهی و طبیعت پیرامون، دچار دستکاری انسانی شده است که این تغییرات یکی از عوامل مهم است اما از طرف دیگر شیب تند مسیر مزید بر علت است که در فرایند بارش‌های تند، امکان سیل و سیلاب دور از ذهن نیست.
وی با اشاره به راهکار مناسب برای جلوگیری از این حوادث طبیعی، اذعان داشت: طرح‌های آبخیزداری کمک شایانی به کنترل این حوادث خواهد داشت و طی سال‌های گذشته پروژه‌های خوبی اجرا شده که عمده آنها پیرامون شهر اجرا شده است.
نجفیان با تاکید بر لزوم اجرای طرح‌های آبخیزداری در بالادست، ابراز امیدواری کرد که با تخصیص اعتبار این اتفاق می‌تواند به کنترل حوادث طبیعی همچون سیل اخیر، کمک کند.
رعایت حریم رودخانه با جدیت بیشتر دنبال شود
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز یکبار دیگر بر جلوگیری از تعرض به رودخانه‌ها تاکید کرد و ادامه داد: کنترل ساخت و ساز در مسیر و حاشیه رود و جلوگیری از بارگذاری و ریختن نخاله در رود، شاید هزینه‌ای نداشته باشد اما حوادث ناشی از عدم رعایت آن چندین برابر خواهد بود.
حذف منطقه حفاظت شده، هیچ گونه تاثیر در عبور جریان رودخانه ندارد
این مدیر در پاسخ به سئوال ایلنا در ارتباط با مصوبه‌ای که قرار است سازمان حفاظت محیط زیست در منطقه پایین دست بیلقان، تصویب و اجرا کند، تاکید کرد: درست است از بیلقان تا انتهای رود، برداشت آب نداریم اما سیل و سیلاب را نمیتوان در شهر نادیده گرفت که تهدید جان ساکنان حاشیه رودخانه است.
نجفیان گفت: معمولا سیلاب‌های بیرون شهر با دبی ۲۵ ساله رخ می دهد یعنی هر ۲۵ سال یکبار اما سیل در شهر دبی ۲۰۰ ساله دارد و حجم عبوری که بتواند آب را از بستر رودخانه عبور دهد بیشتر می‌شود. با اجرای طرح ساماندهی حاشیه رودخانه باید بتواند حجم آب حدود ۳۳۰ متر مکعب در ثانیه را از خود عبور دهد لذا حذف منطقه حفاظت شده، هیچ گونه تاثیر در عبور جریان رودخانه نخواهد داشت.
لایروبی کامل رودخانه نیازمند اعتبار متناسب است
به گفته نجفیان، طی برآورد میزان خسارات ایجاد شده، حدود ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبارات ملی بحران لازم است که با اتمام لایروبی آب رودخانه، تمامی نخاله و گل و لای از حاشیه ۷ کیلومتری مسیر رود، خارج شود. بدین ترتیب شاید هزینه زیاد شود اما از حوادث آینده پیشگیری خواهد شد.
بخشی از آب شرب از منابع زیر زمینی تامین می شود
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز در ادامه در پاسخ به چگونگی شرایط زیرساخت تامین آب شرب استان به ایلنا گفت: تهران نسبت به البرز مخازن تکمیلی و بالاتر از حد متوسط کشوری دارد لذا آستانه تحمل بالاتری نیز دارد اما باید قبول کنیم که استان البرز در زیرساخت‌های تامین و توزیع آب شرب از متوسط کشوری، ضعیف‌تر است. مخازن استان محدود بوده و رینگ و دیسپاچینگ نداریم لذا با وجود منابع آب جاری، بخش عمده‌ای از آب، برداشت زیرزمینی است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز با اشاره به پروژه بسیار مهم و تعیین کننده در غرب استان که در سال جاری شروع می شود، گفت: تخصیص و اضافه شدن ۵۵ میلیون مترمکعب به سهم حفآبه البرز، اقدام خوبی بود که اگر امروز درخواست می کردیم با شرایط فعلی، محقق نمی‌شد.
نجفیان تاکید کرد: زمانی که تخصیص حقآبه جدید نداشته باشیم نمیتوان پروژه‌ای تعریف و اجرا کرد؛ نمیتوان ردیف بودجه داشت لذا با گرفتن تخصیص حقآبه، هزار میلیارد تومان اعتبار گرفتیم که پروژه بزرگ ملی را در غرب استان شروع کنیم. متناسب با آن، مطالعات انجام و پروژه تعریف شد.
زیرساخت البرز برای تامین آب محدود است
وی گفت: توانایی برخورداری ما از رودخانه کرج به میزان حال حاضر است و حداکثر ۱۰ میلیون مترمکعب حق برداشت داریم چون زیرساخت استان در همین حد، پاسخگو است.
نجفیان گفت: در راستای توسعه تصفیه خانه شماره ۲ در شرکت آب منطقه‌ای استان البرز، پروژه‌ای با اعتبار ۵۰۰ میلیارد تومان طراحی و مطالعه شد که قبل از بیلقان برداشت آب را تا ۴۰ میلیون مترمکعب انجام دهیم و به تصفیه خانه شماره ۳ هدایت کنیم. شرکت آب و فاضلاب استان البرز قرار است این تصفیه خانه جدید را احداث کند لذا اگر زیرساخت‌ها فراهم شود، آستانه تحمل رودخانه کرج در برابر بارش‌های ناگهانی بالا می‌رود و به راحتی می‌توان مدیریت بحران کرد.
نجفیان ابراز امیدواری کرد استان البرز در دو سال آینده یک کارگاه اجرای پروژه‌های زیرساختی تامین آب و توزیع آب شرب، خواهد بود که بتواند کمبودهای ۲۰ تا ۳۰ سال گذشته خود را جبران کند و اطمینانی برای پایداری تامین آب شرب ایجاد شود.
در پایان فراموش نکنیم
سیل جاده کرج_چالوس اولین و آخرین سیل استان نبوده و نیست. سیل اخیر تلنگری بود برای پیشگیری از بلایای طبیعی که با پروژه‌های عمرانی و دستکاری طبیعت شدت خواهد گرفت لذا برای جبران آن، تمهیدات لازم برای پیش گیری از سیل‌های بعدی به طور مستمر و همه جانبه، ضرورت دارد.
گزارش: معصومه امین زاده
