فلشینگ آب رودخانه کرج روز ۴ تیرماه انجام می‌شود / پاکسازی بیش از ۲۰۰ هزار مترمکعب رسوبات رودخانه‌ای در سیل جاده کرج_جالوس

به گزارش خبرنگار ایلنا از البرز، داود نجفیان در نشست خبری که در محل کارگاه شرکت آب منطقه‌ای استان البرز در منطقه سیل زده جاده چالوس برگزار شد، ضمن تشریح سیل روز ۱۸ خردادماه سال جاری با اشاره به شکل گیری دو واریزه در دو نقطه متفاوت از جاده، اظهار کرد: واریزه اول روبروی تونل شماره ۲ با بارش و رانش روز حادثه از بالای جاده کرج_چالوس شروع شد و به سمت پایین حرکت کرد که روبروی خروج آب از سد کرج را گرفت. بدین ترتیب آبی وارد رودخانه نمی شد که از تصفیه خانه شماره یک و تصفیه خانه تهران برداشت شود.

وی با اشاره به اینکه تصفیه خانه شماره ۶ تهران نیز از مدار خارج شده بود، گفت: با وجود اینکه مدیریت سد کرج متعلق به تهران است اما در ساعات نخست حادثه، اولین تیم عملیاتی که در سد حاضر شد از استان البرز بود. ضمن هماهنگی انجام شده از مجموع پیمانکاران شهرداری ها، ادارات کل، تجهیزات و ماشین های سنگین در منطقه حاضر شدند.

نجفیان با اشاره به حضور به موقع معاون وزیر نیرو که تا بازگشایی سد، حضور داشت، اظهار کرد: با توجه به حساسیت تامین آب کرج و غرب تهران که دچار قطعی و کاهش فشار بود، رفع مشکل ضرورت داشت لذا با هماهنگی ایجاد شده، مجموعه هوا فضا، قرارگاه سپاه و ارتش، امکانات خود را در حداقل زمان حاضر کرده و تیم های فنی و عملیاتی، شبانه روز در رفع مشکلات سد، تلاش شد.

وی با اشاره به مشکل اصلی سد، گفت: انتقال تجهیزات و ماشین آلات در پای سد، مهم‌ترین مساله بود که با وجود حدود ۸ متر باتلاق ایجاد شده، امکان هدایت ماشین آلات نبود و در نهایت در روز سوم پس از حادثه، با احداث رمپ اولین بیل مکانیکی و‌ بعد سایر ماشین آلات مورد نیاز به سمت پایین هدایت شد. حدود ۵ ساعت بخشی از واریزه که جلوی جریان خروجی سد را گرفته بود، باز شد و رها سازی آب به پایین دست اتفاق افتاد که بدین ترتیب انتقال آب به تصفیه خانه شماره ۶ تهران و تامین آب منطقه کن، جبران می شد اما مشکل مهم دیگر بخش پایین دست و ایستگاه بیلقان و تصفیه خانه شماره یک بود که بخشی از آب کرج از مدار خارج شده بود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان البرز به مشکل بحرانی دوم اشاره کرد و ادامه داد: مشابه اتفاق سرازیر شدن واریزه در سد، برای رودخانه کرج نیز رخ داد؛ بدین صورت که با تخریب جاده و تمام واریزه و رسوبات، همگی در شیب تند مسیر حمل شده و با سرازیر شدن حدود ۵۰۰ متر وارد منطقه پایین دست شد.

به گفته نجفیان، رسوبات ۷ متری در بخش هایی از فاصله ۴۰۰ تا ۵۰۰ متر پیرامون رودخانه ایجاد شد که به اجبار از مدار خارج شد و رسوبات ۲ تا ۳ متری در مساحتی حدود ۷ هکتار که اغلب باغات و خانه های مردم هستند نیز منطقه را به لجنزار تبدیل کرده بود.

این مدیر البرزی با عنوان اینکه تاب آوری مخازن پایین دست بسیار اندک است و شبکه ذخیره و توزیع، محدودیت های خاص خود را دارد، گفت: اگر آب رها می شد تصفیه خانه شرق کرج از دست می رفت لذا پیش از برآورد خسارات و محاسبه حجم عملیات، مسیر انحرافی رودخانه را بازکردیم و تا جایی که امکان تردد ماشین آلات بر روی رسوبات و لجن، ممکن نبود بیشتر از ۶۰ کارگر عازم شدند که مسیر باز شود تا آب پایین دست برقرار شود. 

وی با اشاره به عمق فاجعه و برآورد اولیه خسارات وارده، اظهار کرد: مجموع رسوبات درشت دانه و ریزدانه از محل تلاقی سد و محل تخریب جاده شروع شد، بالغ بر ۲۰۰هزار مترمکعب رسوبات بود که بخشی در رودخانه و بخشی در بالادست رودخانه تشکیل شد.

نجفیان گفت: در گام نخست عملیات ساماندهی رودخانه کرج، خالی کردن تنه اصلی رودخانه در مرحله نخست عملیات، حائز اهمیت بود و انتقال ماشین آلات در پیرامون رودخانه باتلاقی نیز مساله مشابه ای بود که در سد کرج مطرح شده بود.

مدیرعامل آب منطقه‌ای البرز با اشاره به ضرورت بکارگیری حدود ۵۰ دستگاه ماشین آلات سنگین در عملیات یاد شده، توضیح داد: بعد از طراحی مسیرهای دسترسی به رودخانه، ۸ دستگاه بیل مکانیکی، ۴ دستگاه لودر، ۲ دستگاه بلدوزر، ۲۲ تا ۲۵ دستگاه کامیون در عملیات لایروبی شرکت کردند که اغلب این تجهیزات از طرف شهرداری‌ها و سایر دستگاه‌های استان در اختیار شرکت آب منطقه‌ای البرز قرار گرفت.

نجفیان تصریح کرد: اغلب کارشناسان برای جمع آوری حجم رسوبات ایجاد شده، برآورد یک ماهه دادند اما پیمانکاران شرکت آب منطقه ای البرز با خلاقیت و ابتکار عمل در مدت یک هفته این عملیات را در زمانی کوتاه اجرا کردند لذا تصمیم داریم شیوه نامه و متد مدیریت بحران سیل اخیر را برای کنترل اتفاقات دیگر، ثبت کنیم.

وی به روز یکشنبه، زمان احتمالی فلاشینگ رودخانه و‌ هدایت آب در مسیر اصلی رودخانه اشاره کرد ‌و گفت: بعد از رها سازی رودخانه، حدود ۶ ساعت، کدورت آب بالا می رود و امکان برداشت در تصفیه خانه وجود ندارد بنابراین باید حداکثر منابع مخازن تا رفع کدورت آب و‌ انتقال به تصفیه خانه های تهران و کرج، تامین شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای البرز از اهالی منطقه که در انحراف رودخانه و اجرای عملیات لایروبی، بخشی از ملک و باغ خود را در اختیار آب منطقه ای قرار دادند، قدردانی کرد.

نجفیان به خالی شدن کل رسوبات بالا دست و پیرامون رودخانه تاکید کرد و گفت: مجموع این پروژه ملی بوده و انتظار می رود برای پایداری مطلوب، منابع مالی نیز تامین شود.

و‌ی در ادامه به اشتباهات کوچکی که منجربه فاجعه می شود، اشاره کرد و گفت: بارش ۱۸ خرداد در نوع خود خاص بود ‌و شدت و مدت بارش، حادثه ساز شد اما دخل و تصرفاتی که در طبیعت اتفاق افتاده بود، پایداری مسیر را دچار مشکل کرد.

نجفیان در ارتباط با سد کرج گفت: با توجه به اهمیت سد، باید تمامی عوامل مشکلات اخیر برچیده شود و با برنامه ریزی انجام شده، پروژه برداشت رسوبات و نخاله ها از جلوی سد نیز انجام خواهد شد.

این مدیر البرزی گفت: اهمیت سد و بازگشایی دریچه ها مهم بود اما حجم عملیات لایروبی بیشتر از رسوبات ایجاد شده در سد کرج بود.

وی ابراز امیدواری کرد که با اضافه شدن اعتبارات در بخش بالادست، طرح های آبخیزداری اجرا شود. 

تعرض به رودخانه‌ها و ریختن نخاله‌های ساختمانی در مسیر آب، موضوع مهم دیگری بود که نجفیان به رعایت حریم، تاکید کرد و گفت که این موارد به تنهایی هزینه زیادی ندارد اما حوادث ناشی از عدم رعایت آن، ممکن است هزار برابر هزینه ایجاد کند.

نجفیان در رابطه با رها سازی رودخانه در مسیر اصلی اطهار کرد که هماهنگی جهت اطلاع رسانی عمومی صادر خواهد شد.

وی ادامه داد: پیش از این با توجه به تنش‌های آبی، محدودیت‌های برای جلوگیری از کشت زراعتی ابلاغ شده بود. همچنین آبیاری ۱۲هزار اراضی باغات پایین دست سد از جمله مصوباتی بود که به لحاظ ایجاد پایداری تامین از منابع نامتعارف، پساب و چاه‌ها تامین شود. بخش عمده موفق به آبیاری نشدند که از این ۱۲ هزار هکتار حدود ۲ هزار هکتار به استان البرز تعلق داشت و مابقی برای تهران و شهریار بود لذا در زمان فلشینگ رودخانه بخشی از آب در پیرامون باغات هدایت می‌شود و بخشی به ذخائر زیرزمینی، اضافه خواهد شد.