میراث فرهنگی سبزوار نیاز به مرمت دارد نه رنگ آمیزی / مسئولان مانع ورود بخش خصوصی برای مرمت نشوند

حسن استاجی در گفت‌ وگو با خبرنگار ایلنا گفت: متأسفانه در تمام دولت‌ها میراث فرهنگی صرفا حیاط خلوت تلقی می‌شده و این موضوع نه فقط در برخی شهرها مثل سبزوار بلکه در کل کشور محسوس است و به گونه‌ای پیش رفته که اکنون شاهد از دست دادن و تخریب ابنیه تاریخی و میراث فرهنگی در سبزوار هستیم.

وی با ذکر اینکه نگاه مسئولان به میراث فرهنگی توام با عدم تغییر نگرش در این باره و صرفا تدوام وضعیت مدیریتی غیر صحیح بوده است، اظهار کرد: مسئولان شهری هنوز به این نتیجه نرسیده‌اند که بسیاری از میراث فرهنگی سبزوار به خصوص در ایام نزدیک به نوروز نیاز به مرمت اصولی دارد نه رنگ آمیزی و زیباسازی؛ و همین عدم داشتن نگاه عمیق به میراث فرهنگی سبب شده که حتی بسیاری از پروژه های کوچک تر نیز که می‌تواند با هزینه کمتر نسبت به پروژه‌های سنگین، مورد مرمت قرار گیرد در معرض تخریب کامل باشد.

این استاد دانشگاه افزود: پروژه‌های کلان و به اصطلاح میلیاردی نیز به مثابه سنگی برای نزدن شده‌اند و به نظر می‌رسد باید بیش از هر زمانی بخش خصوصی به مسئله میراث فرهنگی ورود پیدا کند، هر چند که در طی چند سال گذشته تاکنون و به خصوص فعالیت بخش خصوصی و نهادهای مردم نهاد در میراث فرهنگی، بازگشایی خانه‌ها و ابنیه تاریخی و مرمت آن، شاهد این هستیم که بخش خصوصی از بخش دولتی ما بسیار بهتر نیز عمل کرده است.

وی با انتقاد نسبت به طرح این مسئله که با گذر ٢٠ میلیون مسافر از رهگذر جاده‌ای بسیار شنیده شده که می‌توان با استفاده از این ظرفیت شاهد تحول شگرفی در مقوله اقتصاد شهرستان بود نیز گفت: هر چند که می‌شود با الگوبرداری صحیح و تکیه بر پتانسیل و ظرفیت شهرستان به ورود مسافران و جذب آن‌ها امیدوار بود اما واقعیت این است که نمی‌توان یک شبه یا صرفا در حد صحبت و بدون برنامه آن را عملی کرد، اگر اوضاع میراث فرهنگی سبزوار درست شود قطعا در مباحث اقتصادی نیز شاهد تحول خواهیم بود اما واقعیت این است که میراث فرهنگی تنها ناجیِ اقتصاد نخواهد بود.

استاجی تصریح کرد: متأسفانه شرایط به گونه‌ای شده که گاهی باید التماس کنیم تا برای مرمت حتی بخش کوچکی از میراث فرهنگی هزینه لازم را تخصیص دهند، البته این مسئله نه فقط در سبزوار و استان بلکه در تمامی شهرهای مختلف ایران دیده می‌شود، اینکه مثلا بگوییم ٢٠ میلیون بدهید برای فلان پروژه، در واقعیت نشان دهنده این است که کم کم هر چه بافت تاریخی داشته باشیم در حال کمتر شدن و از بین رفتن است، میراث فرهنگی هیچ زمانی برای مسئولان کشور ما اولویت نبوده است.

این عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به این مهم که عملا در سبزوار بافت تاریخی نمانده بلکه تک بناهایی وجود دارد گفت: با وجود رابطه امیدوار کننده و خوبی که بخش علمی شهرستان و دانشگاه با میراث فرهنگی برقرار کرد اما این مسئله باز هم سبب اتفاق غافلگیرانه‌ای نشد اما می‌توان به صراحت گفت که در برخی موارد، دانشگاه و میراث فرهنگی چاره‌ای جز تبعیت از میراث فرهنگی استان نداشته‌اند. با ورود و همکاری دانشگاه با میراث در دو بخش مهم میراث فرهنگی سبزوار نظیر مشکلات موجود در کوی گلستان و تپه دامغانی ها قرار بود ظرف یک یا چند هفته اقدامات لازم از جانب استان ابلاغ شود اما تعلل مدیریتی در استان در این باره به سه سال رسید.

وی ادامه داد: در خصوص مرمت، احیا و بهره‌مندی از کاروان سراهای تاریخی نیز وضعیتی تقریبا مشابه وجود دارد، با ظرفیت خوبی که برخی از کاروان سراهای شهری و حتی خارج از محدوده شهری دارند مثل کاروان سرای عرب‌ها، فرامرزخان  و... ناهماهنگی‌های موجود میان اوقاف و اداره میراث فرهنگی مانع از نگهداری و یا بهره‌مندی از این اماکن شده و تنها می‌توان امیدوار بود که بستر این نگاه تعدیل پیدا کند و بخش خصوصی و مردم به کمک میراث فرهنگی شهر خود بیایند تا میراث ارزشمند خود را حفظ کنند، حداقل انتظار از مسئولان هم این است که با مانع تراشی‌ها باعث عدم ورود بخش خصوصی به مقوله میراث نشوند تا بخش خصوصی بتواند سهم خود را ایفا کند.