یادداشت ایلنا/
آبهای سطحی ایران همچنان هرز می‌روند/ كمبود آب جدی است
بارش سه ساعته روز دوشنبه سوم مهرماه در گیلان معادل 50درصد بارندگی كشور است/ بارندگی در 18 استان كشور كمتر از میزان نرمال است/ بخش قابل توجهی از آبهای سطحی و سیلابها همواره هرز می‌روند.
ایلنا - تهران: استان گیلان جزو استانهای واقع در منطقه پرباران کشور است به گونه‌ای که بارش تنها چند ساعت باران در آن می‌تواند با بارندگی کل کشور برابری کند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، وضعیت استان گیلان در حالی است که میانگین بارش در ۱۸ استان کشور کمتر از میزان نرمال است و برخی استان‌ها در سالهای جاری با کاهش ۵۹ درصدی بارندگی روبرو بوده‌اند.
به استناد آمار سازمان هوا‌شناسی کشور، بوشهر رکوردار کاهش بارندگی بوده است و با ۵۹ درصد کاهش بارندگی جزو استانهای کم بارش کشور است.
همچنین اردبیل با افزایش ۳۹ درصدی بارندگی در صدر استانهای پرباران قرار گرفته است. در این میان استان تهران نیز تاکنون سال پر بارشی را پشت سر گذاشته و به گفته رئیس گروه خشکسالی پژوهشکده هوا‌شناسی، میانگین بارش استان تهران، طی این مدت از سال زراعی، ۵/۳۵۵ میلیمتر و در سال گذشته ۶/۲۲۹میلیمتر بوده در حالیکه این میزان در شرایط نرمال معادل ۱/۲۷۴ میلیمتر بوده است.
بنابراین، طی این مدت از سال زراعی، بارش استان تهران ۳۰ درصد نسبت به شرایط معمول افزایش داشته است.
همچنین بر اساس سامانه آمار بارندگی روزانه ایستگاههای مبنا، ارتفاع کل رتفاع کل ریزشهای جوی از اول مهر تا سوم مهر سال آبی ۹۱-۹۲ بالغ بر ۰ میلیمتر است.
این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره‌های مشابه درازمدت (۷ میلیمتر) ۱۰۰ درصد کاهش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته (۰ میلیمتر) ۱۰۰ درصد افزایش نشان می‌دهد. ضمناً حجم بارش اول مهر تا پایان ۳ مهر معادل ۰ میلیارد مترمکعب است.
این گزارش مختصر از میانگین بارندگی کشور تنها یک نکته قابل تامل دارد و آن اینکه بر این میزان بارندگی چه میزان آمادگی و برنامه ریزی وجود دارد.
در سالهای اخیر برنامه ریزیهای متعددی برای انتقال آب از شمال به جنوب کشور یا جنوب به شرق کشور انجام شده که اغلب آن‌ها با اعتراضات کار‌شناسان روبرو بوده است.
از سوی دیگر در بسیاری از استانهای پرباران نظیر اردبیل و گیلان در پاره‌ای اوقات گزارش کم آبی و مشکل در تهیه آب شرب رسیده است، آنچنان که گویی این استان‌ها دچار خشکسالی شده‌اند اما آمار‌ها نشان دهنده وضعیت نسبتا مطلوب بارندگی در سال آبی جاری است.
حال این نکته مطرح می‌شود که اگر کار‌شناسان و مدیران شهری به گونه‌ای برنامه ریزی کنند که آبهای سطحی و جاری کشور به صورت ساماندهی شده و کانالیزه به مسیرهای از پیش تعیین شده هدایت شود نه تنها با کمبود آب مواجه نخواهیم بود بلکه برخی هزینه‌های تحمیلی ناشی از این وضعیت حذف می‌شود.
شکی نیست که وقتی سیل می‌آید و آبگرفتگی گسترده روی می‌دهد خساراتی به بار می‌آید که بخشی از آن نظیر از بین رفتن انسان‌ها غیرقابل جبران است و برخی دیگر به سختی جبران پذیر، در صورتی که با برنامه ریزی اصولی و هدفمند و مدیریت هزینه در زمان خود، می‌توان کارهای بسیار سازنده انجام داد.
وقتی تنها بارش سه ساعته یک استان به گفته استاندار گیلان معادل ۵۰درصد بارندگی کشور است و از سویی سازمان هوا‌شناسی نیز از قبل در این خصوص هشدار داده تنها با مدیریت اصولی می‌توان جلوی خسارات بیشتر را گرفت، آبهای سطحی و سیلابها را به آبهای قابل مصرف تبدیل کرد و در نهایت نه تنها خسارتی به بار نیاید بلکه چنین بارندگیهایی به مثابه پس انداز آب باشد.
آیا استانهای پرباران کشور ناگهان در زمره استانهای منطقه بارانی کشور درآمده‌اند یا اصولا اقلیم آن‌ها اینگونه است شکی نیست که از گذشته‌های دور چنین بوده‌اند، پس برنامه ریزی برای ساماندهی آبگرفتگی‌ها و سیلابها امری کاملا امکان پذیر و قابل پیش بینی است که تنها با کاستن از هزینه‌های غیرضروری و اندکی سرمایه گذاری قابل اجراست.
حال که گفته می‌شود هزاره پیش رو همه جنگ‌ها و سیاست بازی‌ها بر سر آب است و نه چیز دیگر بهتر نیست به جای ارائه آمار و ارقام از خدمت رسانی به آسیب دیدگان آماده جنگ پیش رو شویم و از دیگران عقب نمانیم
در این میان ذکر نکته‌ای قابل تامل است که اگر قرار بود چنین برنامه ریزیهای وجود نداشت شهرهای پربارانی مانند لندن و پاریس با جمعیتهای میلیونی خود بار‌ها و بار‌ها غرق شده بودند و امروز اثری از آن‌ها نیست.
یک کار‌شناس مسائل شهری در این خصوص به ایلنا گفت: استانهایی مانند گیلان که ۱۳۸ روز بارانی در سال دارند باید برنامه ریزی مدون و جدی برای جلوگیری از آبگرفتگی و وقوع سیلاب داشته باشند.
حجت اکبرزاده گفت: وقتی میانگین سالانه باران کشور در بهترین حالت ۴۰۰ میلیون لیتر است که البته با سرشکن کردن باران ۱۲۰۰ میلیمتری گیلان با ریزشهای جوی ۵ میلیمتری مناطق کویری این رقم بدست می‌آید بهترین راه برنامه ریزی جدی برای بهره برداری از این ظرفیت است.
وی خاطرنشان کرد: ایجاد کانال و آبراه و فراهم آوردن آن‌ها بی‌شک مستلزم سرمایه گذاری و تامین اعتبار است اما سرمایه گذاری در این بخش آماده شدن برای آینده و کاستن از هزینه کردنهای ناخواسته است.
اکبرزاده یادآور شد: در همه شهرهای بزرگ دنیا به خصوص شهرهای پرباران از دهه‌های گذشته چنین تدابیری صورت گرفته و از قطره قطره‌های نزولات الهی بهره برداری می‌شود و می‌توان با الگو برداری از آن‌ها به سمت نگهداری از نعمات الهی و بهره گیری بیشتر از آن‌ها حرکت کرد.
.................................
صدیقه راسخی
