عبدالله بیچرانلو در نشست بررسی تقدس‌زدایی و کلیشه سازی از اسلام در رسانه‌های غرب:
غرب از واکنش‌های تند مسلمانان استقبال می‌کند
بیچرانلو می‌گوید: واکنش‌های تند و خشونت‌آمیز مسلمانان به انتشار فیلم موهن از طرف غرب پیش‌بینی شده بود، اتفاقآ آن‌ها از تمام این اقدامات خشونت‌آمیز و تند استقبال و از آن برای تبلیغات استفاده می‌کنند.
ایلنا: نشست تخصصی تقدس‌زدایی و کلیشه‌سازی از اسلام در رسانه‌های غرب، علل و زمینه‌ها، صبح امروز (سه‌شنبه ۴ مهرماه) در پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در ابتدای این نشست که به بهانهٔ پخش فیلم موهن به رسول‌الله (ص) برگزار شد، قسمتی از فیلم اخیری که در آن به حضرت محمد (ص) و دین اسلام اهانت شده بود، برای حضار پخش شد و در ادامه عبدالله بیچرانلو؛ سرپرست پژوهشکدهٔ هنر و رسانه در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و مدرس دانشگاه به صحبت پرداخت.
بیچرانلو در شروع صحبت‌های خود، گفت: در وضعیت فعلی که خاورمیانه شاهد بیداری اسلامی است (هرچند که غرب اسم دیگری بر آن گذاشته و به عنوان بهار عربی می‌خواهد نقش اسلام را در این جنبش‌ها ندیده بگیرد)، این فضا سازی‌ها و تبلیغات بر علیه اسلام، اهداف مشخصی را دنبال می‌کنند.
او ادامه داد: بیش از ۲ دهه است که رسانه‌های غربی به طور ویژه به اسلام می‌پردازند و این دین را هدف گرفته‌اند. البته باید گفت که تا قبل از دههٔ ۹۰ میلادی هم این مساله وجود داشت، اما با شروع این مساله حجمه بسیار سنگین شد و با تمرکز بیشتری دنبال شد. دلیل این مساله این است که تا شروع دههٔ ۹۰ میلادی، تقابل غرب و آمریکا بیشتر با شوروی و مقولهٔ کمونیسم بود و تا زمانی که این کشور وجود داشت، این مساله هم وجود داشت.
این مدرس دانشگاه فروپاشی شوروی را نقطهٔ پایان تقابل غرب با شرق به عنوان یک ابر قدرت دانست و افزود: غرب بعد از این اتفاق، اسلام را به عنوان دشمن اصلی خود یافت و تلاش آن‌ها به این سمت رفت که این تقابل را بیشتر با اسلام نشان دهند. در آن زمان شبکه‌هایی مثل سی ان ان (CNN)، بی‌بی سی (BBC) و بعد‌تر فاکس نیوز (Fox News) شروع به ایفای نقش کردند که نقش شبکهٔ سی ان ان از بقیه پررنگ‌تر بود. به تدریج تمام رسانه‌ها اخباری را منتشر کردند که همین جهت‌گیری را داشت و این فضاسازی که ایجاد شد، زمینهٔ مناسب را برای شکل‌گیری گفتمان بر ضد اسلام ایجاد شد.
سرپرست پژوهشکدهٔ هنر و رسانه ادامه داد: البته در بحث موضع‌گیری غربی‌ها بر علیه کشورهای خاورمیانه، بحث وابستگی این کشور‌ها به غرب بسیار مهم‌تر از دین آن‌ها بود و مثلآ دربارهٔ کشوری مثل عراق، مادامی که صدام به آن‌ها وابسته بود از او حمایت می‌کردند و بعد از اینکه از غرب رو گرداند، به آن شکل از قدرت کنار گذاشت شد و یا در مورد عربستان هم به همین ترتیب است که تا زمانی که به غرب وابسته هستند از آن‌ها حمایت می‌شود و کاری به کار آن‌ها ندارند.
بیچرانلو به نگاه مردم آمریکا به اسلام اشاره کرد و گفت: بر طبق آمار یک موسسهٔ تحقیقاتی در سال ۲۰۰۶، نزدیک به یک چهارم از مردم کشور آمریکا معتقدند که اسلام دین خشونت است. در مورد دیگری از مردم آمریکا سوال شده که بعد از شنیدن کلمهٔ اسلام، اولین مفهومی که به ذهنتان می‌رسد چیست و جواب نزدیک ۳۰ درصد از آن‌ها کلمات خشنی مثل: نفرت، تروریست، خشونت، جنگ، اسلحه و مرتجع بود. البته بخش دیگر مردم هم واژه‌های غیر خشنی مثل مسجد و نماز برای بیان حس خود استفاده کردند و که خود این مساله نشان می‌دهد تبلیغات نتوانسته بر تمام بخش‌های جامعهٔ آمریکا موثر باشد.
این مدرس دانشگاه به جریان‌های موثر فرهنگی بر ضد اسلام را برشمرد و گفت: انتشار کتاب «آیات شیطانی» تقریبآ اولین و مهم‌ترین این اقدامات بود. همهٔ ما اسم این کتاب را شنیده‌ایم، اما شاید هیچ کدام آن را نخوانده باشیم. به نظر من لازم است که حداقل نخبه‌گان ما این کتاب را مطالعه می‌کردند تا با شرایط آن آشنا باشند و در مواجهه با سوال‌هایی که در مورد دروغ‌های این کتاب ایجاد شده است، جواب مناسب داشته باشند.
او در ادامه گفت: مورد بعدی ماجرای ۱۱ سپتامبر بود که ابعاد مشکوک آن هنوز روشن نشده است و از آن سودجویی‌های زیادی برای تخریب چهرهٔ مسلمانان شده است. در ادامه هم شاهد مسائلی چون انتشار کاریکاتورهای اهانت آمیز خطاب به پیامبر اسلام (ص)، انتشار فیلم فتنه، قرآن سوزی کشیش آمریکایی و این مورد آخر هم که انتشار فیلم موهن به صاحت رسول‌الله (ص) است. تمرکز این فیلم بر کشور مصر، از بیداری اسلامی که در این کشور رخ داده ناشی می‌شود و نشان می‌دهد که این مساله برای غرب ایجاد وحشت کرده است.
سرپرست پژوهشکدهٔ هنر و رسانه مجددآ به نقش کمونیسم تا پیش از فروپاشی شوروی در مورد آماج حملات بودن اشاره کرد و گفت: تا پیش از اینکه آن‌ها قدرت خود را از دست بدهند، در جایگاه «دیگری» بودند و تبلیغات بر علیه آن‌ها بود. در فیلم‌های آن زمان به صورت مدام بر این نکته تاکید می‌شد که این کشور دارای بمب و سلاح است و خطرناک به شمار می‌رود. بعد از کمونیست‌ها، آن نقش به مسلمانان داده شد. در این دوره ضد قهرمان فیلم‌ها برچسب‌های دینی می‌خورند. نمادهای مختلف دین اسلام و خاورمیانه‌ای بودن ضدقهرمان‌ها مثل وضو گرفتن، نماز خواندن، صحبت کردن انگلیسی با لهجهٔ بد (که نشان از خارجی بودن دارد)، گفتن دیالوگ‌هایی به زبان فارسی و عربی از طرف آن‌ها و... به طور مشخص در این فیلم‌ها وجود دارد.
خشونت فرهنگی مساله‌ای بود که بیچرانلو در ادامه به آن پرداخت و در توضیح آن گفت: در کنار تبلیغات هنری غرب بر علیه اسلام، تصاویر و اخباری که توسط رسانه‌ها از خاورمیانه نشان می‌دهند، صرفآ به مسائل بمب‌گذاری، انفجار، درگیری و خشونت خلاصه می‌شود. به هر حال خاورمیانه تا حدودی ناامن است و این حقایق در آن وجود دارد که در بخش‌هایی از آن درگیری و خشونت دیده می‌شود، اما این تمام تصویر خاورمیانه نیست. بخش‌های مثبت این سرزمین‌ها هیچ وقت به تصویر کشیده نمی‌شود و اگر هم دستاورد مثبتی دیده شود، به نوعی آن را به مسائل خشونت طلبانه مرتبط می‌کنند. برخی از کار‌شناسان از این رفتار تحت عنوان «خشونت فرهنگی» یاد می‌کنند.
او تاکید کرد: فضای رسانه‌های خبری غرب هم همان رویکردی را دنبال می‌کند که توسط سینما در نشان دادن ضد قهرمان‌ها دنبال می‌شود. وقتی کسی در کشوری مثل نروژ دست به قتل عام عدهٔ زیادی می‌زند، چیزی از دین او گفته نمی‌شود، اما در خاورمیانه مدام بر مسلمان بودن عاملان اقدامات ترورسیتی تاکید می‌شود. اسلام هیچ وقت به دنبال تقابل با غرب نبوده است، اما این مساله به صورت مدام از طرف غربی‌ها وجود داشته است.
این مدرس دانشگاه به تخریب دین مسیحیت پیش از اسلام توسط خود غربی‌ها اشاره کرد و گفت: اتفاقاتی که در این تمدن رخ داده باعث شده که به تدریح نگاه آن‌ها از آسمان به زمین دوخته شود. در غرب دائمآ بر تجربه‌گرایی و عقل محوری تاکید می‌شود و خدا زیر سوال رفته است. این تقدس‌زدایی پیش از اینکه بر علیه اسلام انجام شود، در مورد خودشان بوده است. از انجام هیچ کاری بر علیه حضرت مسیح دریغ نکردند و تصویر او را با استفاده تمام هنرهای خود از بین بردند.
بیچرانلو برخی از آثار سینمایی که در خلال این سال‌ها بر علیه مسیح و مسیحیت ساخته شده را این‌گونه برشمرد و گفت: در فیلم‌های مختلفی به مسیح تاخته شده و پیش از پیامبر اسلام (ص) در مورد پیامبر خودشان هم این رفتار را انجام داده‌اند. از جملهٔ این فیلم‌ها می‌توان به «انجیل به روایت متی»، «مسیح سوپراستار»، «آوای خدا»، «مسیح ناصریه»، «زندگی برایان»، «آخرین وسوسه «مسیح»، «مسیح مونترال» و «مصائب مسیح» اشاره کرد.
سرپرست پژوهشکدهٔ هنر و رسانه در مورد هدف ساخت این فیلم موهن گفت: بر طبق آمار، در غرب گرایش به اسلام بیشتر شده و تعداد مسلمانان در حال افزایش است. با این وصف بعد از این باز هم شاهد این مسائل و توهین‌ها در فیلم‌ها و بازی‌های مختلف رایانه‌ای خواهیم بود. هدف جلوگیری از گرایش به اسلام در عصر فرو ریختن روایت‌های کلان است.
او به قابل پیش‌بینی بودن اعتراضات شدید مسلمانان بعد از انتشار این فیلم اشاره کرد و گفت: این کار قبلآ و در دوره‌های مختلف آزموده شده بود و این عکس‌العمل‌ها از طرف مسلمانان کاملآ قابل پیش‌بینی بود و خود غربی‌ها هم منتظر این واکنش‌ها بودند تا بتوانند باز هم از این اعتراضات برای تخریب چهرهٔ اسلام سوء استفاده کنند.
عبدالله بیچرانلو در مورد راه‌حل‌های مواجهه با این اقدامات گفت: ما باید با آگاهی‌بخشی از حجوم فرهنگی آن‌ها جلوگیری کنیم. باید تولیدات رسانه‌ایمان را در طراز جهانی صورت بگیرد و مهم‌ترین مساله این است که رسانهٔ فرهنگی ما تا ابد مسجد است و باید در احیای آن بکوشیم.
در پایان این نشست، بیچرانلو در پاسخ به سوال خبرنگار ایلنا در مورد صحیح بودن موضع اتخاذ شده بر عیله این فیلم از طرف ایران و ایجاد محدودیت و فیلتر کردن سایت‌های مختلف، سرویس جی‌میل و گوگل، صحبت از تحریم اسکار توسط ایران و به طور کلی ایجاد محدودیت و پاک کردن صورت مساله، گفت: همانطور که گفتم، واکنش‌های تند و شتابزده برای غربی‌ها قابل پیش‌بینی بود و اتفاقآ از تمام اقدامات خشونت‌آمیز هم استقبال می‌کنند. ما باید مخاطب داخلی را هشیار کنیم تا آن‌ها بدانند با چه مسالهٔ روبرو هستند. مساله‌ای مثل تحریم اسکار و مسدود کردن سایت‌ها کار مناسبی نیست، اتفاقآ ما باید از کارهای افرادی مثل آقای مجیدی حمایت کنیم و امثال آن‌ها را به جهانیان معرفی کنیم، نه اینکه خودمان را از تعامل دور کنیم.
