جواد افهمی درگفتگو با ایلنا:
ژانری به اسم رمان تاریخی نداشتهایم
نویسندهی رمان سوران سر معتقد است؛ مشکل اصلی رمانهای تاریخی انگشتشمار در کشورمان این است که وجوه تاریخی در آنها بسیار برجستهتر از وجوه داستانیشان است.
ایلنا: جواد افهمی که توانست با نخستین رمان خود با نام «سوران سرد» خیلی زود نظر مخاطبان و منتقدان را به خود جلب کند؛ در ادامه به نوشتن رمانهای تاریخی علاقه نشان میدهد. آنچنانکه «سال گرگ» و «ملاقات در جنگل بلوط» را براساس دورههایی از تاریخ معتصر نوشته است.
وی درمورد کتابهایی که آمادهی چاپ دارد به خبرنگار ایلنا گفت: سال گرگ؛ یک پرداخت داستانی است به مقطعی از تاریخ؛ یعنی بین سالهای 50 تا 57 که راجع به ساز و کار سازمان مجاهدین خلق نوشته شده. این رمان توسط نشر شهرستان ادب، یکسال است ارایه شده و هنوز در ادارهی کتاب ارشاد به سر میبرد و هیچ جوابی دال بر پذیرش یا رد آن به ما ندادهاند.
افهمی در توضیح این رمان گفت: خوشبختانه ناشر اسناد و رفرنسهای خوبی را درمورد آن مقطع از تاریخ در اختیارم گذاشت و من هم تمام تلاشم را کردم تا نتیجهی کار؛ جذابیتهای رمان را داشته باشد. زیرا همانطور که میدانید، ارجاعات تاریخی دست نویسنده را تا حدود زیادی میبندد اما نویسنده نباید مطلقا دچار تاریخ باشد.
وی همچنین درمورد رمان «ملاقات در جنگل بلوط» اظهار داشت: این رمان به سفارش بخش کودک و نوجوان حوزهی هنری نوشته شده که به اتفاقات قبل و بعد از کودتای 28 مرداد 1332 و سقوط حکومت ملی دکتر مصدق مربوط میشود. البته سفارشدهنده تاکید داشت که اسناد و رفرنسهای تاریخی در این رمان برجسته باشد. این رمان در سال گذشته به دلیل تورم نرخ کاغذ منتشر نشد اما گویا الان در نوبت چاپ است.
این نویسنده ضمن بیان این مطلب که فرایند رمان تاریخی در ادبیات ایران هرگز نمود و ظهور پیدا نکرده؛ گفت: ورود من به حوزهی رمانهای تاریخی، تصادفی بود. همانطور که میدانید در رمان «سوران سرد» گریزی داشتم به خاطرات جنگ تحمیلی و همین مساله باعث شد تا به ارجاعات تاریخی علاقهمند شوم.
وی اضافه کرد: به همین دلیل رمان بعدیام؛ «آفتاب بر شانهی راستشان میتابد» را نوشتم که به یک حادثهی تاریخی؛ یعنی ترور اشرف پهلوی در سال 1356 در کشور فرانسه ارجاع دارد. این سوژهی یک پاراگرافی من را بر آن داشت که از دریچهی داستان به آن نگاه کنم و پس از آن نیز که رمانهای «سال گرگ» و «ملاقات در جنگل بلوط».
افهمی درمورد ژانر رمان تاریخی اظهار داشت: در آثار تاریخی که تا کنون در کشورمان منتشر شدهاست؛ اکثرا با این ضعف روبروییم که وجوه تاریخی اثر از وجوه داستانیاش پررنگتر بوده. آنچنانکه فقط یکسری اسناد و مرجعها را به دنبال هم ردیف کردهاند؛ و از حادثه محور بودن و متن روایت غافل ماندهاند. در مجموع؛ رمان تاریخی نوشتن، کار خاصتری نسبت به رمان نوشتن در ژانرهای دیگر است.
وی در پایان سخنانش از اثری که هماکنون در دست نگارش دارد اشاره کرد و گفت: حدودا یک سوم از رمان «افسانهی شهر سنگی» را نوشتهام. این رمان همانطور که از اسمش پیداست در شهری اتفاق میافتد که با برج و باروهای سنگی احاطه شده. بخشهایی از این رمان حالت غیررئال و حتی انتزاعی دارد و به هیچ وجه تاریخی نیست.