اختتامیه‌ی جشنواره‌ی نقد کتاب؛
حسینی: درمورد کفار و مشرکین هم نباید برخوردهای توهین‌آمیز داشت
سیدمحمد حسینی: رعایت اعتدال از اصول بنیادین نقد است و حتی در مورد کفار و مشرکین هم نباید برخوردهای توهین‌آمیز انجام داد.
ایلنا: آیین اختتامیه‌ی نهمین دوره‌ی جشنواره‌ی نقد کتاب عصر امروز (سه شنبه ۲۴ بهمن‌ماه) در موسسه‌ی خانه‌ی کتاب برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، سید محمد حسینی (وزیر ارشاد) در این مراسم با اشاره به افزایش سال به سال تعداد مقالات در حوزه‌ی نقد ادبی گفت: درست است که در این حوزه رشد داشته‌ایم، اما با توجه به افزایش تیراژ کتاب‌ها در سال‌های اخیر، این افزایش تعداد مقالات راضی کننده نبوده است. در سال ۹۰، ۶۹هزار عنوان کتاب چاپی داشتیم که اگر نیمی از این تعداد را هم تجدید چاپ در نظر بگیریم، باز هم لزوم توجه به حوزه‌ی نقد با توجه به این آمار بیش از پیش احساس می‌شود.
او ادامه داد: اگر کسی که منتقد است با انصاف به نقد یک اثر بپردازد، نقاط قوت و ضعف اثر به خوبی مشخص می‌شود و این بالا‌ترین خدمت به نویسنده است و دیگران هم از این نقد بهره می‌برند. بحث نقد می‌تواند مؤثر باشد و ایجاد تضارب آراء کند و در کل منتهی به رشد و تعالی جامعه شود.
حسینی به دوره‌هایی که نقد در آن‌ها جدی گرفته نمی‌شد اشاره کرد و گفت: مثلآ در دوره‌ای که «شیخ طوسی» زندگی می‌کرد، تا نزدیک یک قرن فرد خاصی در مقابل او سربلند نکرد و بعدآ از این دوره به عنوان دوره‌ی رکود یاد می‌شود.
او سپس بر رعایت اعتدال در زمینه‌ی نقد تأکید کرد و این مسأله را از اصول بنیادین نقد دانست و ادامه داد: حتی در مورد کفار و مشرکین هم نباید برخوردهای توهین‌آمیز انجام داد. از افتخارات نظام جمهوری اسلامی، بحث آزادی بیان و رعایت حقوق افراد بوده است. اینکه افراد در عرصه‌های مختلف آزادانه بحث می‌کنند، باید غنیمت شمرده شود و انتظار این است که تعداد افراد دست به قلم بیشتر شود و در مورد نظریات و آثار دیگران وقت بگذارند.
او سپس به اهمیت حوزه نقد اشاره کرد و گفت: وزارت ارشاد در مورد حداقل‌ها، نظارت‌هایی را انجام می‌دهد. به عنوان مثال در حوزه‌ی فیلم و سینما بحث سطح کیفی و رعایت استاندارد‌ها توسط ما انجام می‌شود، اما کمک به رشد و اعتلای این پدیده باید توسط جامعه انجام شود. به این ترتیب در حوزه‌ی ادبیات هم این کار باید توسط منتقدین صورت گیرد.
حسینی در پایان از تلاش ناشران و نویسندگان که به وجود مشکلات اقتصادی برای رشد و پیشرفت در حوزه‌ی کتاب در حال فعالیت هستند تشکر کرد و آن را قابل تحسین دانست.
علی شجاعی صایین (مدیرعامل خانه کتاب) هم در این برنامه گفت: جشنواره نقد گر چه صمیمی و کوچک برگزار می‌شود اما برای ما عطر و بوی جداگانه دارد چرا که چشمان فرهنگ مکتوب کشور در آن حضور دارند. نگاه به نقد همپای توسعه کمی نشر ما هم افزایش یافته و چشم های بیشتری کتاب را نظاره می‌کنند و امیدواریم از نتایج جشنواره، فرهنگ مکتوب ما بیش از گذشته بهره‌مند شود.
او همچنین ابراز امیدواری کرد که با تأسیس و شکل‌گیری انجمن‌های تخصصی نقد از سوی وزارت ارشاد گام‌های بلندی به سوی نقد و نقدپذیری و حمایت از آثار تخصصی حوزه نقد برداشته شود.
بهاءالدین خرمشاهی از برگزیدگان این دوره از جشنواره نقد در این مراسم گفت: من 67 سال سن دارم و در 26 سالگی اولین نقد را در مجله سخن با ترس نوشته و منتشر کردم چرا که بیشترین کوشش من در مقاله نویسی بوده است.
او افزود: از خصوصیات نقاد این است که بصیر باشند البته عدم نقد هم مهم است. امروزه جامعه ما چندان اعتلا یافته که اگر فردی بی ادبانه بنویسد سردبیر و خوانندگان به آن اعتراض می کنند.
خرمشاهی در پایان افزود: وقتی نقد می کنیم قضاوت هم صورت می گیرد که البته کار دشواری است هرکس نقد می نویسد باید بداند قضاوت هم می کند حتی اگر مجتهد باشد باید بداند امکان خطا دارد. ناقد قاضی است و اگر بداند قاضی است در این صورت بی پروایی نخواهد کرد من توصیه می کنم ادب نقد نویسی رعایت شود.
در این مراسم ابوالفضل حرّی و احد قراملکی به ایراد نظرات پرداختند.
نجفقلی حبیبی هم در این مراسم گفت: مدت‌هاست برای تصحیح «قانون» اقدام کردم پیشنهاد می‌کنم قبل از چاپ این کتاب و آنچه من انجام داده‌ام نقد شود، چرا که کتاب قانون سند ملی ما است که با توجه به این قضیه اگر افرادی هستند که با متن قانون آشنایی دارند دوست دارم پیش از چاپ، اثر بنده را خوانده تا اثر منتشره در شأن جمهوری اسلامی ایران باشد.
علی اوجبی دبیر علمی جشنواره نقد کتاب در این مراسم اظهار داشت: 6 سال است که دبیر علمی این جشنواره هستم اما از آقای شجاعی صایین توقع دارم برای سال آینده این مسئولیت را به شخص دیگری محول کنند.
او در ادامه گزارشی از روند این جشنواره ارائه و اضافه کرد: در نهمین دوره از جشنواره نقد با همکاری صمیمانه ده‌ها گروه تخصصی داوری تعداد 1153 مقاله از 177 مجله و 87 مقاله از پایگاه های خبری، سایت ها و وبلاگ ها مورد ارزیابی قرار گرفت. در این دوره در حوزه کلیات 115 مقاله، فلسفه 91 مقاله، دین 158 مقاله، علوم اجتماعی 101 مقاله، علوم و فنون 54 مقاله، هنر 61 مقاله، ادبیات فارسی 118 مقاله، ادبیات عرب 10 مقاله، زبان شناسی 9 مقاله، ادبیات داستانی 119 مقاله، حوزه شعر 62 مقاله، تاریخ و جغرافیا 128 مقاله و کودک و نوجوان 125 مقاله در دبیرخانه ارزیابی شد که امروز از نفرات برگزیده تقدیر به عمل می آید. البته 11 سایت و وبلاگ نیز با 87 مقاله بررسی شدند.
اوجبی در ادامه با اشاره با اینکه نمی دانم شعر هایکو چه معنایی دارد که امروزه باب و منتشر می شود، عنوان کرد: معضل نقد، نقدنویسی نیست می توان آن را آموزش داد و باید گفت معضل بزرگ جامعه ما نقدپذیری است چرا که نویسندگان و اهالی قلم با خصلت نقدنویسی آشنا نیستند.
او افزود: در کتاب سال و سایر جشنواره ها آیین نامه هایی وجود دارند که بررسی و بازبینی می شوند. در این جشنواره هم آیین نامه بازبینی و داوری ها سخت گیرانه تر شد. در این صورت در بخش جمعی هم با به نتیجه نرسیدن آرا از تقدیر معذوریم اما در سال های گذشته معمولاً از یک نشریه تقدیر می‌شد.
اوجبی در پایان سخنان خود با اشاره به اینکه اغلب پرسیده می شود چرا در هر دوره از کتاب ماه خانه کتاب برگزیده داریم، گفت: مجلاتی که به صورت تخصصی به این حوزه بپردازند نداریم از این رو ناچار به انتخاب می شویم البته این جشنواره از معدود جشنواره هایی است که بدون نگاه سیاسی و بدون هرگونه اعمال نظر برگزار شده و تنها نظر داوران اعمال و اعلام می‌شود. این جشنواره همانند سایر جشنواره ها نیست زیرا هیچ یک از جشنواره های کنونی نه وظیفه خود می‌دانند و نه توجه دارند که در کنار انتخاب آثار به مباحث نظری هم بپردازند اما از سال چهارم این جشنواره این مهم انجام می‌شود.
