تهیه‌کنندگان تئا‌تر خصوصی به دنبال تئا‌تر سطح پایین هستند

ایلنا: احسان فکاء(کارگردان تئا‌تر) ضمن گلایه از توقعات تهیه‌کنندگان بخش خصوصی در تئا‌تر اظهار داشت: اتفاقی که برای سینما افتاده، برای تئا‌تر هم در حال رخ دادن است. یعنی بخش خصوصی و بخش دولتی در حال تفکیکی صد در صدی هستند و هر کدام نیز بدون توجه به مخاطب و رسالت خود، راه خود را می‌روند. متاسفانه تهیه‌کنندگان تئا‌تر خصوصی از کارگردان‌های تئا‌تر می‌خواهند که سطح آثار خود را تنزل بدهند تا وسعت جذب مخاطب آن بیشتر شود. به صراحت به کارگردانان می‌گویند که ما تئا‌تر خیلی هنرمندانه نمی‌خواهیم! می‌خواهند تئاتری ساخته و تولید شود که بُعد مفرح آن بیشتر دیده شود. البته که تماشاگر و مخاطب رکن اصلی همهٔ فعالیت‌های هنری هستند اما تئا‌تر در خط مقدم فرهنگ قرار دارد و نباید برای باج دادن به تماشاگر کیفیت آن را تنزل داد.

به گزارش ایلنا به نقل از سایت صحنه، وی ادامه داد: البته منظور این نیست که سلیقهٔ تماشاگران نازل است و نیز قبول دارم که باید سلیقهٔ مخاطب را قدم به قدم ارتقاء داد اما تهیه‌کنندگان خصوصی این قدم‌ها را بالعکس طی می‌کنند و از کارگردان‌ها می‌خواهند که به هر قیمتی جذب مخاطب کنند. معتقدم اگر تئا‌تر به تماشاگر باج دهد و برای کشاندن آن به سالن‌های نمایشی، سطح خود را تنزل دهد، ‌ آن وقت است که ‌کارکرد و رسالت خود را از دست می‌دهد.

این کارگردان تئا‌تر با بیان اینکه به نظر می‌رسد مسئولان فرهنگی کشور هیچ دورنمایی برای فرهنگ جامعه ندارند، تصریح کرد: دغدغهٔ من تنها تئا‌تر نیست، من دغدغهٔ فرهنگ کشور را دارم. به عنوان یک ایرانی حق دارم نسبت به وضعیت موجود واکنش نشان دهم. کل رفتار بیرونی مردم، فرهنگ جامعه را می‌سازد. مثلا وقتی هنوز خیلی‌ها در سطح شهر زباله می‌ریزند، ‌این‌‌ همان بحث فرهنگی است که نسبت به آن ابراز نگرانی می‌کنم. وقتی ابزاهای فرهنگی، ‌ همچون تئا‌تر و سینما و هنرهای تجسمی و... از کارکرد اصلی خود غافل می‌شوند، چنین رفتارهایی به طور معضل باقی می‌مانند.

وی در مورد عدم توجه هنرمندان تئا‌تر به نمایش‌های کمدی ارزشمند، برای جذب حداکثری مخاطب امروز، گفت: این گلایه به بسیاری از هنرمندان وارد است که نتوانسته‌اند کمدی‌ای را خلق کنند که هم تهیه‌کننده را راضی کند، هم تماشاگر جذب کند و هم از سطح کیفی بالایی برخوردار باشد ولی کمدی‌ای که گاهی بخش خصوصی از هنرمندان تئا‌تر می‌خواهد، بسیار سخیف و نازل است. قبول دارم که تئا‌تر کشور به لحاظ تولید کمدی ارزشمند، دچار کمبود است ولی متاسفانه ظرفیت کمدی ما، در جای دیگری پر شده است. جایی که تهی از ارزش است.

فکاء افزود: یک جریان کامل تئاتری باید همهٔ گرایش‌ها را شامل شود. هم باید کمدی داشته باشد هم تراژدی در سبک و مکتب‌های مختلف. وقتی یک جریان کامل تئاتری وجود داشته باشد، در آن صورت برای همهٔ سلایق تئا‌تر وجود دارد. ضمن اینکه هنرمند نیز ژانر خود را پیدا می‌کند و تلاشی برای تغییر ژانر خود نخواهد داشت. اما وقتی بحث تهیه‌کننده به وجود می‌آید به شکل دستوری، هنرمند باید تغییر ژانر دهد و مطابق سلیقهٔ بالادستی خود اثر تولید کند. مشکلی که در تلویزیون به وضوح دیده می‌شود به صورتی که اخیرا تولید برنامه‌های کمدی به صورت بخش‌نامه‌ای و دستوری تولید می‌شود.

این کارگردان تئا‌تر، در برشمردن دلایل عدم استقبال هنرمندان تئا‌تر از تولید نمایش‌های کمدی گفت: موضوع دیگر اینکه گویا بیشتر هنرمندان به نوعی از کار کمدی واهمه دارند. چرا که علاوه بر اینکه کار در این ژانر بسیار مشکل است، از سوی دیگر این ترس نیز وجود دارد که مبادا از طرف منتقدین برچسب انجام کارهای کم ارزش به ایشان بخورد. که البته من این مورد را اصلا قبول ندارم. به نظر من تولید نمایش‌های کمدی، کار قبیحی نیست.

وی ادامه داد: از سوی دیگر کمبود متون خوب کمدی نیز حس می‌شود ضمن اینکه تولید متون غیر کمدی، محدودیت و ممیزی کمتری نیز پیش رو دارد. در یک جمله، واقعیت این است که کار کمدی انجام دادن سخت است.

احسان فکاء که اجرای یک نمایش کمدی را به دفتر تولید مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری پیشنهاد داده است در این باره توضیح داد: کمدی چندان در دلمشغولی‌های من نیست چراکه خودم انسان اندوهگینی هستم. باور و سلیقهٔ شخصی من می‌گوید، اندوه حس عمیق‌تری ایجاد می‌کند اما با همهٔ این توضیحات و مخاطرات کار کمدی، قصد دارم اثر بعدی خود را در فضای طنز به صحنه ببرم و نمایش‌نامه‌ای را به دفتر تولید مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری پیشنهاد داده‌ام و منتظر اعلام نتیجهٔ آن هستم. نمایش‌نامه‌ای که احساس کردم حداقل‌های این ژانر را داراست. اثری نوشتهٔ ایمان افشاریان که قهقهه برانگیز نیست و اتفاقا در عقبهٔ کمدی خود، فضای تلخی دارد.

وی همچنین در توضیح چرایی پیشنهاد این متن برای اجرا، عنوان کرد: دوست دارم کمدی را نیز تجربه کنم. فکر می‌کنم برای تسط بر ابزار تئا‌تر، در جدول برنامه‌های خودم، جای تئا‌تر کمدی خالی ست که می‌خواهم آن را پر کنم حتی اگر در تجربه کردنش موفق نباشم.
احسان فکاء‌ در پایان گفت: حوزه هنری امسال قرار است که بر تولید نمایش‌های کمدی تاکید داشته باشد که امیدوارم این تاکید، صرف جذب مخاطب نباشد. به نظر می‌رسد حوزه هنری متوجه خلا این ژانر در کلیت تئا‌تر شده و برای همین در این وادی قدم پیش گذاشته است و امیدوارم این‌گونه باشد.