سیزدهمین نشست «صحنه کاغذی» برگزار شد
صدیقی: نمایش‌نامه «خشت خام خانه» به دلیل قوت‌ها و موضوعی كه دارد می‌تواند از منظرهای مختلف با ذهنیت‌های گوناگون مورد مداقه و كندوكاو قرار بگیرد.
ایلنا: سیزدهمین نشست «صحنه کاغذی» با معرفی، نمایش‌نامه‌خوانی و نقد و بررسی نمایش‌نامه «خشت خام خانه» در آمفی تئاتر فرهنگسرای فردوس برگزار شد.
به گزارش ایلنا، در این نشست نمایش‌نامه خشت خام نوشته و کارگردانی علی اصغری نمایش‌نامه خوانی و سپس توسط دکتر فارس باقری(مدرس، منتقد و نمایش نامه نویس) به همراه بهزاد صدیقی(پژوهشگر، منتقد و نمایش‌نامه‌نویس) مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
علی اصغری پس از خوانش این نمایش‌نامه با اشاره به اینکه نمایش‌نامه خشت خام خانه به سفارش شهرداری تهران در سال 89 نوشته شد و مراحل نگارش آن 6 ماه طول کشید، گفت: در این نمایش‌نامه سعی کرده‌ام براساس معماری شهر و طبقه بندی اقشار جامعه و مناطق آن تهران را ترسیم کنیم.
وی ادامه داد: تمام تلاش من این بود که داستان را با توجه به اینکه شخصیت‌های نمایش‌نامه با مشکلات عدیده زندگی روبرو هستند به طور غیر مستقیم امیدوارانه به پایان برسانم.
دکتر فارس باقری در ادامه این نشست در خصوص نمایش‌نامه، گفت: «خشت خام خانه» یکی از نمایش‌نامه‌های خوب مجموع نمایش‌های سی‌امنین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر بود که در یک مجموعه منتشر شده و من قصد دارم در این جلسه درباره ساختمان و معماری این متن صحبت کنم.
وی افزود: ما در این نمایش‌نامه با واقعیت داستانی نمایش‌نامه روبرو هستیم نه ما به ازاهای بیرونی واقعیت، بنابراین اثر به صورت غیر مستقیم جهان آدم‌هایی را که نویسنده نوشته است مورد توجه قرار می‌دهد البته دراین متن هیچ کدام از شخصیت‌ها به عنوان شخصیت اصلی مطرح نیستند بلکه شخصیت اصلی نمایش‌نامه مکان رویداد این قصه یعنی خانه است و نویسنده در واقع با توجه به شناختی که از آدم‌های قصه‌اش دارد دست به یک انتخاب خیلی خوب از مکان داستان و آدم‌ها و بحث‌ها زده است و مکان را به عنوان یک عنصر قالب در اثرش نشان داده است و کنش شخصیت‌ها را براثر آن تعریف می‌کند.
باقری همچنین در خصوص محتوای اثر یادآور شد: نمایش‌نامه در مورد فروپاشی وضعیت به خوبی توانسته حرف خود را بیان کند و در واقع در خصوص زوال به طور حساب شده‌ای سخن گفته است در این اثر همچنین همه آدم‌ها زندگی موقتی دارند و شخصیت‌ها به طور موقتی در محل زندگی خود ساکن هستند و خانه متعلق به هیچ یک از آنها نیست.
او ادامه داد:در مفهوم نمایش‌نامه هیچ گونه شتابی وجود ندارد و مفهوم اثر، کنش شخصیت‌ها و کاراکترها است. این منتقد و پژوهشگر در ادامه پیشنهاد داد از آن‌جا كه اثر خیلی قصه‌گویی دارد و نویسنده درواقع در حجم زیادی قصه می‌گوید و آدم‌های نمایش‌نامه قصه‌های زندگی خود را به طور مفصل تعریف می‌كنند، نیاز به این همه قصه گفتن نیست. نمایش‌نامه می‌تواند از پایان صحنه دوم شروع شود، اما نمایش‌نامه ویژگی دیگری نیز دارد كه مربوط به پایان‌بندی داستان نمایش می‌شود. در واقع نویسنده بهترین بخش خود را در پایان‌بندی تصویر كرده است و اگر غیر از این می‌شد اثر به نابودی گرایش پیدا می‌كرد.
این مدرس دانشگاه اظهار داشت: با این نسبت، پایان داستان در صحنه نهم خیلی موجز و به درستی توسط نویسنده نشان داده شده است. كاركترها و شخصیت‌هادر صحنه‌های ابتدایی زیاد حرف می‌زنند و نویسنده به تفضیل و طولانی آنها را معرفی می‌كند، این نوع معرفی ضرورت چندانی ندارد.
وی تصریح كرد: از ویژگی‌های دیگر این اثر زبان كاركترها و رابطه آنها با یكدیگر است. نویسنده این دو را به خوبی تصویر كرده و فضاسازی نمایش‌نامه از طریق زبان متفاوت آمد‌م‌ها مشخص می‌شود. اثر آن‌جا كه مربوط به صحنه‌های موجز است و شخصیت‌ها به طور كامل قصه زندگی خود را تعریف نمی‌كنند موفق‌تر است. از این رو باید یادآور شوم در هر نمایش‌نامه‌ای اثر بر پایه رابطه آدم‌ها شكل می‌گیرد نه قصه‌گویی آنها، قصه‌گویی یكی از عناصر درام محسوب می‌شود.
بهزاد صدیقی در ادامه این نشست ضمن اشاره به زبان آدم‌ها، طبقه اجتماعی و رخدادهای درون اثر، گفت: نمایش‌نامه «خشت خام خانه» از آدم‌هایی سخن می‌گوید كه متعلق به طبقه پایین‌تر از متوسط و پایین شهر هستند. نویسنده با درایتی كه داشته توانسته از خانه به عنوان كلیتی همچون یك رخدادگاه مهم استفاده كند و از این مفهوم به عنوان یك نماد و نشانه بهره گرفته است.
وی ادامه داد: براساس اشاره نویسنده در این نشست درخصوص پژوهش و تحقیق درباره موضوع داستان نمایش‌نامه، او به خوبی زبان هریك از آدم‌های اثرش را با توجه به شخصیتی كه دارد و تعلق به هریك از اقشار جامعه در متن خود نشان داده است. نویسنده از طریق همین زبان دست به فضاسازی زده و ناتمام ماندن برخی از موضوعات فرعی نمایش‌نامه را به طور عمدی انجام داده تا اثر اصلی پس از به پایان رسیدن در ذهن مخاطبانش شكل بگیرد.
این منتقد اظهار داشت: توجه به این امر در واقع از مسائل مهم و عمده‌ای است كه هر نمایش‌نامه‌نویسی تلاش می‌كند با پایان‌بندی باز یا نیمه‌باز، قصه اصلی درامش را در اذهان مخاطبان تصویر كند. «نمایش‌نامه خشت خام خانه» با توجه به زیاده‌گویی‌هایی كه دارد، برخی از آدم‌های اثر در دو سه صحنه ابتدایی حضور پررنگی دارند.
وی افزود: البته نباید نادیده بگیریم كه اثر جزو نمایش‌نامه‌های بسیار موفقی است كه می‌تواند با مخاطبان زیادی ارتباط برقرار كند و به لحاظ موضوعی جزو نمایش‌نامه‌های رئالیسم اجتماعی محسوب می‌شود كه توسط نمایش‌نامه نویسی معاصر به نگارش درآمده است.
صدیقی در پایان، گفت: این اثر به دلیل قوت‌ها و موضوعی كه دارد می‌تواند از منظرهای مختلف با ذهنیت‌های گوناگون مورد مداقه و كندوكاو قرار بگیرد.
محمدرضاعلی‌مردانی یكی از نقش‌خوان‌های این اثر در ادامه نشست ضمن اشاره به شهامت قلم نویسنده سخنانی را در باره اثر مطرح كرد و از این منظر كه واقعیت‌های جامعه را به نمایش گذاشته است تحسین كرد.
این هنرمند همچنین اثر را به دلیل موضوع انتخابی جزو آثار جهانی قلمداد كرد كه می تواند در هر جغرافیایی روی صحنه اجرا شود.
این نشست با استقبال مخاطبان و پرسش و پاسخ آنان و مدعوین به پایان رسید.
