بررسی دلایل متوقف شدن ساخت نماهنگ در صدا و سیما،
علیزاده: نماهنگ نداریم چون شبكه خصوصی نداریم
علت عدم پا نگرفتن ساخت نماهنگ در کشور این است که ما شبکه خصوصی نداریم. اگر قبول داشته باشیم که نماهنگ با هدف کمک به فروش آلبوم موسیقی ساخته می‌شود، یعنی رابطه مستقیم با تولی کننده دارد که بیشتر بخش خصوصی است.
ایلنا: نما آهنگ یا ویدئوکلیپ امروزه ازجمله برنامه‌هایی است که در شبکه‌های تلویزیونی جایگاه خوبی پیدا کرده است و با توجه به سرعت بالای زندگی در عصر حاضر و کمبود وقت مخاطبان به عنوان کوتاه‌ترین آیتم نمایشی شناخته شده است. این استقبال به اندازه‌ای است که امروز شبکه‌های بسیاری در دنیا فقط برای پخش نماهنگ تاسیس و راه‌اندازی می‌شوند در ایران هر چند در اواخر دهه هفتاد نماهنگ سازی در صدا و سیما آغاز شد و بعد از مدتی نیز رشد خوبی کرد اما به مرور به دست فراموشی سپرده شد.
با افشین علیزاده که مدت‌ها در صدا و سیما بیش از ۱۰ نماهنگ كارگردانی و تهیه کرده است و تعدادی از آن‌ها جوایز مختلفی را کسب کرده است؛ درباره وضعیت امروز نماهنگ در صدا و سیما گفتگو کرده‌ایم.
* ساخت نماهنگ از چه سالی در تلویزیون آغاز شد و با چه هدفی بود؟
__ تولید نماهنگ از سالهای اول دهه ۷۰ یعنی سالهای ۷۲ و ۷۳توسط گروهی از فارغ‌التحصیلان سینما همچون شاهرخ دولکو، امیرحسین ندایی، مسعود آب پرور، رامین حیدری فاروغی و فردین خلعتبری، شروع شد و من هم در حدود سالهای ۷۸ به آن‌ها پیوستم. اولین کارهای که ساخته شد بیشتر به سفارش ستاد مبارزه با مواد مخدر یا سایر نهادهای دولتی ساخته می‌شد.
* نماهنگ بیشتر به آثاری اطلاق می‌شود که همراه با ترانه باشد یعنی ترانه در نماهنگ اصل است آیا در ایران نیز اینگونه بود؟
__ تولید نماهنگ در ایران هماند بسیاری از محصولات تصویری دیگر با آنچه که در شبکه‌های دیگر و دنیا مرسوم است متفاوت بود زیرا اهداف متفاوتی را دنبال می‌کرد. در شبکه‌های مختلف در دنیا نماهنگ بیشتر با هدف تبلیغ موسیقی و یا یک آلبوم جدید ساخته می‌شد یعنی اینکه یک آلبوم موسیقی تولید شده است و برای معرفی آن و کمک به فروش بیشتر نماهنگ تولید می‌شود اما در ایران کاملا مسئله تفاوت می‌کند و بیشتر نماهنگ‌ها بدلیل سفارشی بودن فقط با هدف انتقال پیام ساخته می‌شود.
* نماهنگهای سفارشی نیز بعضا با استقبال مواجه می‌شد اما ناگهان ساخت و پخش آن‌ها متوقف شدآیا علت این بود که اهداف سفارش دهندگان تامین نشده بود؟
__ متوقف شدن ساخت نماهنگ در صدا و سیما دلایل متعدد و بسیاری دارد اما یکی از دلایل اصلی آن این است که بعد از چند سال مدیرانی در صدا و سیما حضور پیدا کردند که سلیقه آن‌ها با مدیران قبلی تفاوت داشت و معتقد بودند که وقتی با هزینه یک نماهنگ می‌توان یک فیلم و یا یک تله فیلم ۹۰ دقیقه‌ای ساخت؛ چرا باید آن را برای ساخت یک نماهنگ ۷ دقیقه‌ای هزینه کرد در حالی که کار خوب هزینه خوبی نیز می‌خواهد به طور مثال خود من زمانی که نماهنگی به نام اتفاق را ساختم بیش از ۳۰نفر سیاهی لشگر داشتم و ۲۰۰ راس اسب نیز در آن حضور داشتند و مانند یک فیلم برای آن طراحی کردم.
* ولی مخاطب نماهنگ با تله فیلم متفاوت است زیرا ساختار هردو باهم متفاوت است؟
__ اعتراض ما هم دقیقا به همین مسئله بود، درست است که شاید بشود با هزینه یک نماهنگ یک تله فیلم ساخت ولی یک نماهنگ را می‌توان در یک ماه ۲۰۰ بار پخش کرد ضمن آنکه هر‌گاه در تلویزیون حرکت نو و جدیدی شروع شده و به این حرکت بها داده شده است مخاطب خود را پیدا کرده است و مردم نیز استقبال کرده‌اند.
* بعضی از کار‌شناسان معتقدند که نماهنگ‌هایی که در ایران تولید می‌شد بیشتر تقلید و کپی از نماهنگهای شبکه‌های خارجی بود؟
__ این اتفاق طبیعی است وقتی کاری برای اولین بار ساخته می‌شود و الگوی آن خارجی است شکی در آن نیست که شبیه کارهای خارجی شود اما اگر قصه نماهنگ در ایران ادامه پیدا می‌کرد آرام آرام ایرانی‌تر می‌شد و شکل جدید تری به خود می‌گرفت و امروز ما با توجه به امکاناتی که در حوزه تصویر داریم می‌توانستیم آثار چشمگیری تولید کنیم.
* یکی از دلایل عدم استقبال صدا و سیما از نماهنگ آیا به این دلیل نیست که پیش‌تر ازآن موسیقی در تلویزیون همچنان بدون تعریف مانده است؟
__ شاید یکی از دلایل این باشد اما دلیل اصلی نیست زیرا امروز در رادیو و تلویزیون موسیقی‌ها و ترانه‌هایی پخش می‌شود که جذاب است و مردم نیز استقبال می‌کنند یعنی اینکه مشکلی از لحاض پخش وجود ندارد و حتی بسیاری از این ترانه‌ها حتی قابلیت آن را دارد که تبدیل به تصویر شود. دلیل اصلی این است که سلیقه مدیران تفاوت کرده است.
* یعنی اگر مدیران تغییر کنند آیا بازهم ممکن است که تولید نماهنگ آغاز شود؟
__ ساخته شدن یا ساخته نشدن نماهنگ در ایران مسئله پیچیده‌ای است. علت عدم پا نگرفتن ساخت نماهنگ در کشور این است که ما شبکه خصوصی نداریم زیرا اگر قبول داشته باشیم که نماهنگ با هدف کمک به فروش آلبوم موسیقی ساخته می‌شود یعنی اینکه رابطه مستقیم با تولید کننده دارد که بیشتر بخش خصوصی است. بدنبال این امر بحث مسائل مادی و حضور اسپانسر‌ها، مطرح شدن خواننده‌ها در صدا و سیما و ملاکهای دیگری مطرح می‌شود که مدیران صدا و سیما به آن‌ها علاقه ندارند و آن را قبول ندارند.
* امروز اما نماهنگهای مختلفی پخش می‌شود و حتی بعد از پایان پخش یک مجموعه تلویزیونی تصاویری از آن مجموعه در قالب نماهنگ پخش می‌شود؟
__ آنچه که امروز پخش می‌شود نماهنگ نیست بلکه موسیقی- تصویر است یعنی با توجه به فضای یک ترانه تعدادی تصویر انتخاب می‌شود و همراه با موسیقی در زمانهای خالی تلویزیون پخش می‌شود در حالی که نماهنگ باید در یک زمان مشخص و از پیش تعیین شده نمایش داده شود و زمان نمایش آن نیز به مخاطبان اعلام شود.
* نماهنگ‌هایی که دردهه هفتاد تولید شده امروز چه سرنوشتی پیدا کرد؟
__ مسئله فاجعه بار اینجاست. بعد ازآنکه ساخت نماهنگ در تلویزیون متوقف شد بسیاری از این آثار مثله شدند و تصاویر آن‌ها به صورت جداگانه برای مناسبتهای مختلف پخش شدند و این اتفاق برای ما و بسیاری از کسانی که زمانی در ساخت نماهنگ فعال بودیم دردناک است زیرا برای تهیه این تصاویر زحمت زیادی کشیده شده است.
