نیما دهقان در نشست خبری نمایش «ترن» مطرح كرد:
احتمال دارد از اجرای نمایش منصرف شوم
دهقان: جایی از نمایش رزمنده در پاسخ به فرزندش میگوید به جنگ رفتم تا عوض خانواده، یك خانواده یتیم شود. سوال این است یك شهید چه پیامی از این بالاتر میتواند داشته باشد كه صحنه را حذف میكنید؟
ایلنا: نشست خبری نمایش ترن صبح امروز (26آذرماه) با حضور نیما دهقان كارگردان اثر در محل نشستهای مجموعه تئاتر شهر تهران برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، دهقان در ابتدای جلسه با اشاره به اینكه مسائل آنقدر زیاد است كه نمیدانم از كجا باید شروع كنم، گفت: یك جمع سیوچند نفره مدتها است تمام تلاش خود را میكنند تا با افتخار و بدون هیچ منتی ضمن دوری از حاشیهسازی نمایش ترن را روی صحنه ببرند.
وی ضمن بیان اینكه صداقتی در تك تك اعضای گروه وجود دارد كه توضیح آن بیفایده است، ادامه داد: مثلا من باید بگویم حمیدرضا آذرنگ 8ماه از بهترین ساعتها و روزهای زندگی و عمر خود را صرف نوشتن این متن كرده است. اما شما میبینید بخشی از نمایشنامه حذف شده، تغییرات مورد نظر صورت گرفته اما من همچنان درباره به صحنه رفتن كار مطمئن نیستم و نق میزنم!
این هنرمند با بیان این مطلب كه ما هم مانند افراد دیگر هستیم و مثل بقیه دوست داریم رابطه خوبی با انسانها داشته باشیم، اظهار كرد: اگر قبول كنید به هنرمند اعتماد شود و هنرمند تئاتر كشور سرحال و با نشاط باشد مردم هم با نشاط و سرحال خواهند بود.
دهقان با اشاره به مراحل شكلگیری متن نمایشنامه «ترن»، اضافه كرد: طرح ابتدایی اثر درخصوص 10 شهید گمنام بود كه توسط فردی پیدا میشوند اما به دلیل فراموشی كه در شرایط حال وجود دارد او ترجیح میدهد این ده شهید را به محلی ببرد و به خاك بسپارد كه در این مسیر قصههایی اتفاق میافتد.
وی افزود: اما چیزی كه امروز از طرح نخست باقیمانده و شما خواهید دید 6شهید است. ما معتقد هستیم امروز میان مردم و شهدا تا حدی فاصلهای به وجود آمده كه تلاش میكنیم با اجرای آثاری از این دست این فاصله كمتر شود.
كارگردان نمایش «خنكای ختم خاطره» ضمن اشاره به اینكه امروز میان هنرمند و شورای نظارت نیز فاصله افتاده است، تصریح كرد: فكر میكنم فضای گفتگو میان هنرمندان و شورای نظارت وجود ندارد و جوابهایی كه به هنرمندان میدهند خیلی صریح است. به شكلی كه باب گفتگو را میبندد، مثلا خیلی قاطع میگویند فلان اثر نباید اجرا برود و دیگر گفتگویی هم دركار نیست.
وی در توضیح عاملی كه موجب اعتراض تعدادی از بازیگران كار شد، بیان كرد: طبیعی است كه وقتی هنرمندی سهماه تمرین میكند و سپس به سادگی به او میگویند نمیتوانی در نمایش حضور داشته باشی یا معلوم نیست كار اجرا شود اعتراض میكند. به كسی هم نباید بر بخورد چون حق طبیعی اوست كه معترض باشد.
دهقان در ادامه با اشاره به اینكه بنیاد روایت فتح و مركزهنرهای نمایشی شانس آوردهاند با كارگردانی امیدوار مواجه هستند، گفت: با توجه به مسائلی كه از ابتدا پیش آمد من باید 17مرتبه كار را متوقف میكردم و از تولید اثر انصراف میدادم.
وی با تاكید بر اینكه این امكان بارها از سوی دوستان فراهم شد تا من همه چیز را تمام شده تصور كنم، ادامه داد: میتوانستم خیلی راحت متنی خارجی و بدون مشكل را به اجرا دربیاورم، اما این دوستان باید متوجه باشند كه یك كارگردان پر امید به پست آنها خورده كه نسبت به اجرای كار امیدوار است.
كارگردان نمایش «ترن» همچنین به بازیگران و بخش حذف شده از نمایشنامه اشاره و اظهار كرد: در این ماجرا بسیار بد با این دوستان رفتار و به شخصیت آنها توهین شد. ما اعتقاد داریم این دوستان حتما باید در اثر حضور داشته باشند و تاكید میكنم بخشی كه از متن حذف شد یكی از شریفترین قسمتهای اثر بود.
وی افزود: احتمال دارد اگر نظر ما تامین نشود بخش حدف شده را برای قضاوت مردم و هنرمندان در اختیار سایتها بگذاریم تا همه پس از مطالعه آن سوال كنند چه مشكلی وجود داشت كه موجب حذف آن شد.
این هنرمند، تصریح كرد: هركس برای تماشای تمرین ما به محل آمد پس از دیدن این صحنه منقلب شد و از سالن بیرون رفت. این اپیزود برای نظام و خانواده شهدا هیچ حساسیتی ایجاد نمیكند.
دهقان ضمن تاكید بر گفتگو برای حل مسائل در پاسخ به سوالی مبنی بر اینكه واكنش او در صورت تحصن بازیگر اثر مقابل مجلس، اظهار كرد: من از همه خواهش میكنم دست به چنین كاری نزنند و مسائل را با گفتگو حل كنند. من به تحصن در موارد دیگر هم اعتقادی ندارم چون حوزه فرهنگ جای قمهكشی و كتككاری نیست.
وی ادامه داد: اعتقاد دارم این اثر باید اجرا شود تا مسئولان و مردم پس از تماشای آن نظر خود را اعلام كنند. من هم هر شب پس از اجرا برای پاسخگویی به سوالها در سالن حضور خواهم داشت.
كارگردان نمایش دومتر در دومتر صلح، همچنین به تجربه گذشته همكاری با انجمن تئاتر دفاع مقدس و مركزهنرهای نمایشی اشاره كرد و گفت: من در گذشته برای اجرای نمایشهای خنكای ختم خاطره و خاموشی دریا تجربه خوبی در زمینه همكاری با این دوستان داشتم و همیشه پشتكار بودند و از ما حمایت میكردند.
وی ادامه داد: من با همان ذهنیت قبلی كار را به ایشان پیشنهاد دادم چون معتقد بودم با توجه به شرایط سخت مالی كه برای مركز به وجود آمده نباید برآنها فشار بیاورم، به همین دلیل دنبال جذب حمایت مالی از محل دیگری رفتم تا بار مالی كمتری روی دوش مركز باشد.
دهقان با تاكید بر این نكته كه اگر به هنرمند اعتماد وجود داشته باشد قطعا كسی دچار مشكل نخواهد شد، اضافه كرد: پیشنهاد میكنم به لحاظ فنی در حوزه شورای نظارت و ارزشیابی و شورای عالی انقلاب فرهنگی بررسی مجدد صورت بگیرد.
وی افزود: باید همه موارد با جزئیات كامل مشخص شود تا هر فردی با بداند برای حضور در شورای نظارت و شورای عالی انقلاب فرهنگی باید چه زمینههایی داشته باشد.
این هنرمند با بیان اینكه از جمله خط قرمز بدم میآید، اظهار كرد: دوست ندارم فضای تئاتر را ملتهب كنم وگرنه متنی را به شما نشان میدادم كه زیر آن پر از خط قرمز است. دوست دارم ببینید چه مواردی به عنوان خط قرمز در این اثر مشخص شده است. چه شده كه امروز كلمه حاجآقا خط قرمز محسوب میشود؟ خود من حاجآقا هستم آیا مشكلی وجود دارد؟
دهقان با اشاره به اینكه اعتقاد دارم هیچ خط قرمزی وجود ندارد و این خود هنرمند و مسئولان هستند كه خط قرمز به وجود میآورند، گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی باید یك دستورالعمل مشخص برای تئاتر و سینما بفرستد كه جزئیات آن تا این حد مشخص شده باشد كه هرفردی بداند وقتی قرار است در شورای نظارت حضور پیدا كند نیاز دارد چه تحصیلات و پیشنیه هنری را پشتسر بگذارد. نه اینكه تنها به واسطه پارتی بازی وارد چنین شورایی شود.
این هنرمند همچنین بر اجرای نمایش ترن تاكید كرد و افزود: باید بگویم من در نهایت كار خودم را میكنم، حرف خودم را میزنم و برای اجرای نمایش ترن تا جایی كه امكان داشته باشد مقاومت خواهم كرد حتی اگر به قمیت...
وی اجرای نمایش ترن به صورت خصوصی را دور از انتظار ندانست و اضافه كرد: امكان دارد اگر حمایت مالی از اثر نشود آن را به صورت خصوصی اجرا كنیم كه نتیجه طی سه روز آینده قطعا مشخص میشود. از طرفی شاید اصلا كار را اجرا نكنیم، این احتمال هم وجود دارد.
دهقان در پاسخ به این سوال كه پس از اعمال این همه تغییرات درنهایت چند درصد از كار متعلق به اوست، گفت: در شرایط فعلی باید بگویم شصت درصد از توقع من روی صحنه خواهد رفت و دلیل اصرار من برای اجرا همین است كه شما حق دارید بدانید اثر با چه سختی روی صحنه آمده است.
وی تصریح كرد: با اجرای این نمایش باید ثبت شود كه در این تاریخ گروهی نمایشی با پشتسر گذاشتن چنین مشكلاتی اثری را روی صحنه برد و بعد با دیدن آن قضاوت كنید چرا این گروه باید این همه سختی میكشید. چرا بازیگر ن باید تمام پروژههای پیشنهادی خود را بخاطر این كار كنار بگذارد و سپس به او بگویند نمیتوانی در این كار حضور داشته باشی.
این كارگردان با تاكید بر ثبت تاریخی این وقایع، اظهار كرد: این باید ثبت شود كه بازیگر من با تمام این مسائلی كه برایش به وجود آمد به من گفت ایرادی ندارد كار را بخاطر من متوقف نكنید و بدون من ادامه دهید، شما با حذف من هم باید نمایش را اجرا كنید. پس از این نوبت شما خبرنگاران است كه سوال كنید چرا انقدر مشكل برای اجرا به وجود آمد.
دهقان با بیان اینكه قادر آشنا نیمی از متن را مطالعه كرد و گفت مشكلی برای اجرا ندارد اما بعد نظر خود را تغییر داد درباره نكته مورد نظر گروه برای اجرای نمایش ترن ضمن اشاره به اهمیتی كه همهجای دنیا برای رزمندگان قائل هستند، اظهار داشت: میخواستیم به نسل جوان بگوییم مثلا اگر به فرزند شهید امكان حق تحصیل در شرایط راحتتر داده میشود شما به عنوان یك هموطن نباید موضع بگیرید. نیت ما اینجا تقویت احساس همدلی و دوست داشتن در میان اقشار مختلف بود.
وی در انتها با اشاره به اینكه برخلاف خنكای ختم خاطره كه از ابتدا موضعی انتقادی داشتیم، اینجا از ابتدا قصد ایجاد همدلی و دوست داشتن مطرح بود، گفت: در بخشی از نمایشنامه كه حذف شده رزمنده در پاسخ به فرزند خود كه میپرسد اصلا چرا به جبهه رفتی؟ میگوید: به جنگ رفتم تا عوض اینكه 10خانواده یتیم شوند یك خانواده پدر خود را از دست بدهد. سوال من این است یك شهید چه پیامی بالاتر از این میتواند داشته باشد كه صحنه را حذف میكنید؟