داریوش مودبیان: نیاز به پژوهش كاربردی-الگویی داریم

ایلنا: نشست آسیب‌شناسی و ارائه راهكار جشنواره تئاتر منطقه‌ای ظهر امروز (14آبان) با حضور معاون امور هنری وزارت ارشاد و مدیركل مركزهنرهای نمایشی و عده‌ای از هنرمندان تئاتر به همراه هیئت داوران، منتقدان و ناظران بیست و چهارمین جشنواره تئاتر استانی و منطقه‌ای كشور در سالن نشست‌های مجموعه تئاترشهر برگزار شد.

به گزارش خبرنگار ایلنا، قادر آشنا در ابتدای جلسه ضمن ارائه آمار اجمالی از جشنواره گذشته تئاتراستان‌ها، گفت: جشنواره از 24شهریور تا 24مردادماه برگزار شد و 800اثر از میان 1404متن رسیده به دبیرخانه ارزیابی شد كه از این میان 416نمایش‌نامه به جشنواره راه یافت كه از این میان 16اثر امكان حضور در جشنواره بین‌المللی تئاترفجر را پیدا كردند.

وی افزود: در این جشنواره 716هنرمند، 94داور و 22منتقد شركت داشتند كه با برگزاری كارگاه‌های مختلف تلاش جشنواره خوبی داشته باشیم.

این مدیر در انتها ابراز امیدواری كرد جلساتی از این دست و شنیدن نظرات افراد با تجربه هنر تئاتر موجب برگزاری هرچه بهتر جشنواره‌های تئاتر استانی شود.

داریوش مودبیان که به عنوان داور منطقه مازندران و کهکلویه بویراحمد در جلسه حضور داشت ضمن اشاره به اینکه در بسیاری از مسائل با دانش سر و کار داریم و برگزاری چندباره جلسات آسیب‌شناسی نشان از حسرت به نتیجه رسیدن این جلسات است، گفت: هر پدیده‌ای که مورد آْسیب‌شناسی قرار می‌گیرد نیاز است ابتدا شناخته شود و به عنوان مثال اگر ادعا داریم تئاتر شهرستان‌ها را می‌شناسیم باید آن را مورد بازشناسی قرار دهیم.

وی افزود: به نظر می‌رسد یک پژوهش الگویی و کاربردی در خصوص تئاتر شهرستان‌ها نیاز است و می‌گویم کاربردی، چون پژوهش و نشست‌های گوناگونی تا به حال برگزار شده اما نتیجه‌ای نداشته است. اگر آماری هم ارائه داده‌ایم پس از اجرا بوده و به نظر می‌رسد مدیران اکثرا به توسعه کمی اجراها نظر داشته‌اند نه توسعه کیفی آنها.

مودبیان با تاکید براینکه پژوهش‌های ما باید الگویی باشد، اظهار داشت: من از کشور فرانسه صحبت نمی‌کنم که پس از جنگ جهانی چگونه با تمرکززدایی به توسعه تئاتر در شهرستان‌ها دست یافت.

وی افزود: حتی بهترین شهرستان‌های ما از امکانات کافی بهره‌مند نیستند. من در قلهک به دینا آمده‌ام چرا نباید آنجا کار کنم؟ چون برای افرادی که آنجا زندگی می‌کنند بودجه‌ای درنظر گرفته نشده و امکاناتی نیست.

این هنرمند با ذکر مثالی از کشورهایی که فرهنگ و مذهب نزدیک ما دارند، ادامه داد: تئاتر در ترکیه، تونس و الجزایر که از نظر آرمان‌های ملی و مذهبی شبیه ما هستند مانند کشور ما وارداتی بوده و در مرکز شکل گرفته است، حال باید ببینیم چه اتفاقی افتاده تئاتر در این کشورها به بالندگی رسیده است. در این زمینه گزارش‌ها و پژوهش‌هایی انجام گرفته که می‌تواند راهنمای ما باشد تا متوجه شویم این کشورها چگونه توانستند تئاتر را به خصوص در شهرستان‌ها گسترش دهند از همین رو پیشنهاد پژوهش گروهی کاربردی و الگویی می‌کنم و بر عنصر گروهی انجام شدن این پژوهش تاکید دارم.

نویسنده رویای نیمه‌شب تابستان همچنین به آسیب تئاتر استان ها اشاره کرد و افزود: تعداد زیاد مراجع تصمیم گیرنده در شهرستان‌ها یکی از آسیب‌های جدی به نظر می رسد و تعدد مراکز تصمیم گیری گروه‌ها را دچار مشکل و استیصال کرده است.

وی با اشاره به اینکه در گذشته انجمن نمایش دانشجویی و دانشگاهی داشتیم و حتی ارتش نیز در این زمینه فعال بود، افزود: هیچ یک از این دو نهاد امروز جایگاه گذشته در پروسه اجراها را ندارند. به عنوان نمونه ما در قالب تئاتر دانشگاهی آثاری را به دانشگاه تبریز، اصفهان و شیراز بردیم که امروز خبری از این گونه اجراها وجود ندارد. اعتقاد دارم مراکز متعدد تصمیم‌گیری حتی باعث به وجود آمدن افتراغ و اختلاف در بین هنرمندان نیز شده است.

مودبیان باتاکید بر این نکته که تمرکز امکانات و بودجه در یک نقطه موجب تورم و کندی عمل می‌شود به لزوم بازنگری در اساسنامه ها اشاره کرد و گفت: ما باید در خصوص شیوه برگزاری و برنامه ریزی برای برگزاری جشنواره استانی بازنگری کنیم و در این خصوص با یکدیگر به گفتگو بنشینیم تا به یک اساسنامه منسجم برسیم که بتوانیم برحسب آن عمل کنیم. ادامه چنین رویه‌ای موجب كوچ هنرمندان خوب شهرستان‌ها به تهران می‌شود كه در مواردی شاهد بودیم این افراد حتی حاضر نیستند نام استان خود را بیاورند.

وی به تعیین هدف برای جشنواره‌ها به عنوان یکی از عناصر مهم این اساسنامه اشاره کرد و اضافه كرد: درحال حاضر جشنواره‌ها خود به هدف تبدیل شده‌اند درحالی که برگزاری جشنواره‌ها تنها یک ابزار هستند.

بازیگر نمایش درخت‌ها با تاکید براینکه به اساسنامه‌ای نیاز داریم که مشخصات و وظایف دبیر جشنواره را نیز تعیین کند، اظهار داشت: ما در کشور دبیر جشنواره‌ای داریم که در هیچ یک از جلسات آسبیب شناسی شرکت نکرده و اصلا از روند دریافت جایزه هنرمندان در جشنواره اطلاعی ندارد.

مودبیان در ادامه همچنین با اشاره به اینکه باید روشن شود انجمن‌های تئاتر هر استان چه نقشی دربرگزاری جشنواره استانی دارند، ادامه داد: در آیین‌نامه مورد نظر حتی معیارهای داوری و قضاوت آثار نیز باید برای داوران مشخص شود که این امر باید با مشورت کارشناسان صورت بگیرد و هیچ ایرادی هم ندارد مختصات قضاوت از قبل برای داور مشخص شود.

مودبیان در نهایت پیشنهاد کرد آثاری امكان حضور در جشنواره‌های استانی را پیدا كنند که در شهر خود حداقل 10 اجرای عمومی را تجربه کرده باشند. در مواردی شاهد هستیم تعدادی از آثار برای نخستین مرتبه در جشنواره روی صحنه می‌آیند.

درادامه این جلسه سعید اسدی داور منطقه‌ای چابهار ضمن بیان اینکه تئاتر خود یک نهاد محسوب می‌شود و از این نظر بسیار اهمیت دارد، گفت: نباید به تئاتر به عنوان یک امر تفننی، تفریحی و تزئینی نگاه کرد بلکه همواره به عنوان بخشی از نهاداجتماعی محسوب می‌شود که تاثیرات زیادی دارد.

وی ادامه داد: تئاتر در هر کشور متناسب با ساختارهای اجتماعی و فرهنگی تعریف می‌شود اما تا به حال در ایران به این شکل نبوده است. ما حتی نمی‌دانیم آرایش مناطق چهارگانه تئاتری بر چه مبنا صورت می‌گیرد، متاسفانه همه چیز بر مبنای تهران در نظر گرفته می‌شود كه یك آسیب است.

اسدی ضمن اشاره به اینکه طرح استقرار گروه‌های نمایشی می‌تواند مفید باشد، اظهار داشت: به شرطی که الگوهای هر منطقه و شهرستان‌ درنظر گرفته شود اما متاسفانه امروز جشنواره برای هنرمندان شهرستانی ماراتونی را درست کرده که علیرغم امکانات کم مجبور هستند باگروه‌های تئاتر تهرانی رقابت کنند و از این طریق به جشنواره تئاتر فجر راه یابند که این امر همواره گروه‌های شهرستانی را آزار داده است.

این هنرمند ضمن بیان اینکه سلیقه یکسان سازی اجراها در سرتاسر کشور باعث می‌شود ذهن هنرمند تنها معطوف به مخاطب تهرانی باشد، افزود: این عامل موجب می‌شود هنرمندان شهرستانی اسطوره‌ها و نوع گویش شهر محل زندگی خود را دراجرای تئاتر کنار بگذارند که به نظر من رابطه اجتماعی بسیار نامناسبی است.

وی در انتها به انچه امروز غلبه فرم بر اندیشه در آثار تئاتر شهرستانی عنوان کرد، اشاره داشت واضافه كرد: حضور جوانان در جشنواره‌ها بسیارخوب است اما قدیمی‌ترهای تئاتر شهرستان‌ها کمتر درجشنواره‌ها دیده می‌شوند. حضور نسل جوان را می‌توان به عنوان یک فرصت قلمداد نمود اما غیبت نسل گذشته یک تهدید است.

اسدی در پایان پیشنهاد کرد: یک همایش به معنای واقعی ملی درخصوص آسیب‌شناسی دوره‌های مختلف جشنواره‌های تئاتر استانی برگزار شود و دبیرخانه‌ای دائمی برای برنامه‌ریزی در این خصوص تشکیل شده است.

وی همچنین شکل دادن به ایالت‌های تئاتری را جهت جلوگیری از آزار گروه‌های نمایشی برای سفر از استان‌های شمالی به جنوب کشور را یکی از نکات مهم در این زمینه عنوان کرد.