نخستین چالش اتابک نادری در تئاترشهر کلید خورد؛
آیا روح‌الله جعفری ممنوع‌الکار است؟!
ریاست تئاترشهر می‌گوید اگر برای سال ۹۳ سالن می‌خواهید گروه باید سکوت کند و هیچ مصاحبه‌ای انجام ندهد! اما من گذشته از کارگردانی تئاتر سابقه رسانه‌ای داشته‌ام و هرگز سکوت نمی‌کنم.
ایلنا: روح الله جعفری(کارگردان و منتقد تئاتر) نسبت به آنچه بداخلاقی‌های مسئولان مرکزهنرهای نمایشی و خلف وعده مدیریت جدید مجموعه تئاترشهر تهران درخصوص دریافت سالن اجرای نمایش دانست، اعتراض کرد. این هنرمند اعتقاد دارد مدیران و مسئولان اداره نظارت و ارزشیابی علاقه ندارند او نمایش "چجوری ممکنه یک پرنده باشم" نوشته ماتئی ویسنی یک را روی صحنه ببرد و به همین علت سه‌سال است راه اجرای این اثر را سد می‌کنند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، جعفری با اعتراض نسبت به بی‌اخلاقی‌های موجود و ناکام ماندن تلاش‌هایش برای دریافت سالن اجرا، اظهار کرد: گروه تئاتر گیتی بعداز اجرای نمایش «تماشاچی محکوم به اعدام» بلافاصله متن «من چجوری ممکنه...» را برای دریافت مجوزهای لازم به مرکزهنرهای نمایشی ارائه داد اما امکان اجرا دریافت نکرد. سال ۹۰ به ما اعلام کردند شورای هنری تصمیم دارد سالی یک مرتبه به گروه‌ها نوبت اجرا بدهد، پس قرار شد اثر مورد نظر را سال ۹۱ روی صحنه ببریم. بعد از یک سال مراجعه کردیم و گفتند باید دوسال از آخرین اجرا گذشته باشد، سال ۹۲ مراجعه کردیم و طی گفتگویی که با سیدصادق موسوی(مدیر پیشین مجموعه تئاترشهر) داشتیم مقرر شد نمایش ما تیرماه در سالن چهارسو روی صحنه برود که سپس به شهریورماه، بعد مهر و سپس آبان تغییر زمان داد. این اثر حتی در نامه‌ای به تاریخ ۱۶/۴/۹۲ خطاب به قادر آشنا مدیرکل مرکزهنرهای نمایشی جهت اجرا معرفی شده است.
وی با اشاره به اینکه در آخرین گفتگویش با مدیر تئاترشهر و ثبت قرار اجرا برای بهمن و اسفند تعیین و انجام تمام مراحل اداری و نامه نگاری‌های لازم طی شده، افزود: تمام مستندات و دستور‌ها را دریافت کردیم اما به یک مرتبه و با تغییر مدیریت تئاترشهر همه چیز منتفی شد و اتابک نادری در کمال تعجب سالن چهارسو را در اختیار آقای مودبیان گذاشت. این درحالی است که ایشان در مراسم تودیع و معارفه عنوان کرده بود برنامه‌ها طبق آنچه توسط مدیریت قبل تعیین شده پیش می‌رود. نادری این گفته‌ها را در مراسم افتتاح سالن انتظار تالار قشقایی نیز تکرار کرده که مشروح آن در گزارش رسانه‌ها موجود است.
این کارگردان با بیان اینکه متن از نظر ممیزی هیچ موردی نداشته و توسط شورای نظارت مورد تایید قرار گرفته است، تصریح کرد: این متن ابتدا قرار بود در جشنوراه سی‌ام تئاتر فجر اجرا شود که توسط سه گروه بازخوان به سرپرستی دکتر سعید اسدی مطالعه شد و هیچ مشکلی نداشت، اما مسئولان به یکباره اثر را از جشنواره کنار گذاشتند. این نمایشنامه حتی چهارم خردادماه سال ۹۲ به منظور کمک به هموطنان زلزله زده بوشهر نمایشنامه خوانی شد و مشکل نظارتی پیش نیامد.
جعفری با اشاره به صحبت اتابک نادری، مدیریت جدید مجموعه تئاترشهر و توصیه او برای تسهیل شدن دریافت سالن اجرا، گفت: ریاست تئاترشهر می‌گوید اجرا در سال ۹۲ منتفی است اما شما اگر برای سال ۹۳ سالن می‌خواهید تمام گروه باید تا آن زمان سکوت کند و هیچ مصاحبه‌ای در این ارتباط با رسانه‌ها انجام ندهد! اما من گذشته از کارگردانی تئاتر سابقه رسانه‌ای داشته‌ام و این روحیه را حفظ کرده‌ام و هرگز در برابر ظلم و بی عدالتی سکوت نکرده و نمی‌کنم، چون اعتقاد دارم با سکوت در برابر ظلم ریشه بسیاری اخلاقیات در جامعه خشک خواهد شد. ما حتی به اتابک نادری عنوان کردیم درصورتی که عزیزانی همچون محمود استاد محمد و مصطفی عبدالهی امکان اجرا نمایش داشته باشند بدون ذکر نام از گروه‌مان حاضر هستیم نوبت خود را در اختیار این بزرگواران قرار دهیم که دست تقدیر محمود استاد محمد را از ما گرفت.
وی ضمن بیان اینکه طی سال‌های اخیر بار‌ها شاهد چنین بی‌اخلاقی‌هایی از سوی معاونت هنری بودیم، افزود: امکان اجرا درحالی برای چندمین مرتبه از ما گرفته می‌شود که تمام نامه‌نگاری‌ها انجام شده و طبق تحقیق‌هایی که داشتم متوجه شدم این مراحل توسط گروه آقای مودبیان طی نشده و ریاست تئاترشهر عنوان می‌کند تنها بنا به قول شفاهی که در بدو ورود به این هنرمند عزیز داده تصمیم دارد سالن را به آن‌ها بدهد. متاسفانه طی چهارسال گذشته معاونت هنری و مدیران میانی ایشان بار‌ها چنین خلف وعده‌ای‌هایی را انجام داده‌اند و شاهد بودیم که اینان احترامی برای جامعه هنری قائل نبوده نیستند. همچنین روند این بی‌اخلاقی‌ها نه تنها دامن تئاتر بلکه موسیقی، سینما و تجسمی را گرفته است.
کارگردان نمایش «تماشاچی محکوم به اعدام» با اشاره به اینکه بعداز اجرای این اثر سه مرتبه برای ارائه توضیحات به دادسرای فرهنگ و رسانه فراخوانده شده است، عنوان کرد: متاسفانه در ارتباط با دیدگاه‌های متفاوت با نگاه حذفی و غیرانسانی در سه سال گذشته مواجه بودم که همواره آقایان از قانون مانند دستور‌العمل نانوشته و غیرشفاف استفاده می‌کنند. درحالی که استمرار یک هنرمند به خلق اثر بسته است و سکوت معنایی ندارد اما طی سه‌سال گذشته به هر محلی ازجمله سالن نیاوران، تئاترشهر، ایرانشهر، فرهنگسرای ارسباران و... مراجعه کردم جواب نه شنیدم.
این هنرمند تصریح کرد: این رفتار اصلا درشان فضای هنری نیست و و سیستم ناکارآمد مدیریت فرهنگی خود را با تردستی به هنرمندان منتقل می‌کند و آن‌ها را در برابر یکدیگر قرار می‌دهد که اصلا درست نیست. همچنین شاهد بودیم طی چهارسال گذشته به دلیل عدم وجود برنامه‌ریزی و عدم حضور مدیران صاحب خرد و با اخلاق در امور فرهنگی بسیاری از هنرمندان، حذف یا خانه نشین شدند و بعضی هم به خارج از کشور مهاجرت کردند.
وی اضافه کرد: این خلاء اخلاقی چنان دامنه وسیعی پیدا کرده که مدیریت تئاترشهر به خود اجازه می‌دهد قول و قرار مکتوب و مستند را زیر پا بگذارد و علاوه بر آن در حرکتی فراقانونی یک گروه نمایشی را تهدید کند که در صورت مصاحبه و حرف زدن با رسانه‌ها امکان اجرا در سال ۹۳ را هم از آن‌ها می‌گیرد. اما به عقیده من؛ سیستمی می‌تواند زایندگی داشته باشد که اسناد، اطلاعات و اخبار را شفاف در اختیار مردم بگذارد و طبق همین اصل هم تصمیم به برگزاری چنین نشستی گرفتم، چون عدم برنامه‌ریزی شفاف موجب می‌شود کارمندان سیستم به خود اجازه دهند به راحتی با شان و منزلت هنرمندان بازی کنند.
کارگردان نمایش "بر فراز ناقوس‌‌ها" در ادامه اظهار داشت: از هیئت مدیره خانه تئاتر و رئیس انجمن کارگردانان درخواست می‌کنم پیگیر حقوق ذایل شده گروه تئاتر گیتی باشند و دربرابر این اتفاقات سکوت نکنند. اگر از گروه عذرخواهی نشود و دامنه این بی‌اخلاقی‌ها فراگیر شود آتش این مسئله دامن گروه‌های دیگر را خواهد گرفت و معتقد هستم با پیگیری‌های تشکیلاتی و صنفی می‌توانیم از حقوق خود دفاع کنیم.
جعفری همچنین به محدودیت‌های ایجاد شده برای اصناف طی ۸سال زمامداری محمود احمدی‌نژاد بر قوه مجریه اشاره کرد و گفت: طی این مدت بسته شدن نهادهای صنفی مانند خانه سینما، انجمن صنفی روزنامه‌نگاران و محدود کردن خانه تئاتر در دستور کار قرار گرفت تا این اقشار نتوانند از حقوق خود دفاع کنند. باتوجه به آغاز فعالیت دولت جدید به عنوان یک هنرمند از دکتر روحانی تقاضا می‌کنم طبق گفته‌هایی که می‌دانم نسبت به آن‌ها مومن و معتقد هستند از نیروهای با تجربه و معتدل که حافظ شان و منزلت هنرمندان باشند بهره بگیرد، نه افرادی که تنها به دلیل اختلاف نظر به حذف فیزیکی افراد روی می‌آورند.
وی افزود: خوشبختانه ایشان با انتخاب آقای علی جنتی که فردی میانه رو و معتدل محسوب می‌شود به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی التزام عملی خود به صحبت‌هایش را نشان داد.
این هنرمند در پاسخ به این سوال که آیا مسئولان رسما به او ابلاغ کرده‌اند که ممنوع الکار است، بیان کرد: آقایان هیچگاه به صورت رسمی چنین چیزی را مطرح نمی‌کنند، اما به صورت غیررسمی امکان اجرای نمایش را از من گرفته‌اند. برای همکار دیگر ما همایون غنی‌زاده مشکلاتی به وجود آوردند و او نیز زمان اجرای نمایش مورد نظر خود را در سالن اصلی تئاترشهر از دست داد، در حالی که مراحل قانونی را طی کرده بود. نکته جالب اینجاست مدیرکل مرکزهنرهای نمایشی پس از گلایه این هنرمند مصاحبه می‌کند و می‌گوید اگر صحبت‌های او را زود‌تر متوجه می‌شدم امکان اجرا به او نمی‌دادم که دقیقا مصداق رفتار فراقانونی است.
وی در واکنش به صحبت‌های قادر آشنا، مدیرکل مرکزهنرهای نمایشی اظهار کرد: در همین ایام رئیس انجمن کارگردانان خانه تئاتر مصاحبه‌ای کرد و نا‌امید از سیاست‌های مرکزهنرهای نمایشی گفت امیدی به سیستم مدیریتی حال حاضر ندارد و از گروه‌ها درخواست کرد حقوق یکدیگر را رعایت کنند. در این شرایط آقای آشنا در مصاحبه‌ها عنوان می‌کند تلاش دارد جلوی جنجال در تئاتر را بگیرد و مصاحبه و اطلاع رسانی هنرمندان با رسانه‌ها را به غوغاسالاری تشبیه می‌کند و معتقد است گروه باید دربرابر حقوق ذایل شده خود سکوت کند. سوال من این است چرا مدیران مسائل حوزه مدیریتی خود را باید از طریق رسانه‌ها پیگیری کنند نه مجرای قانونی؟
جعفری همچنین به صحبت‌های محمدرضا الوند، رئیس اداره نظارت و ارزشیابی که بیان کرده بود در دوره مسئولیت او پروانه نمایش‌ها با گشاده دستی صادر شده است واکنش نشان داد و اظهار داشت: فقط در نمایش تماشاچی محکوم به اعدام نمایش نامه با ۱۸ مورد سانسور از سوی اداره نظارت مواجه شد و این روند به شکل اعجاب آوری پس از صدور مجوز در جریان اجرا‌ها نیز ادامه پیدا کرد و آقایان به سالن می‌آمدند، صندلی می‌گذاشتند و به تماشای کار می‌نشستند.
وی ادامه داد: عنوان می‌شود موارد ممیزی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است، درحالیکه قوانین این نهاد کلی بوده و هیچگاه موارد را به صورت جزئی بیان نکرده است.
کارگردان نمایش «تماشاچی محکوم به اعدام» با بیان این مطلب که از مجموعه این مسائل مشخص می‌شود دوستان در حوزه مدیریتی فقط از شعارهای زیبنده و دموکراتیک استفاده می‌کنند و در عمل از هر جلادی جلاد‌تر هستند، اضاف کرد: آقایان تصور می‌کنند با رفتار قهرآمیز و به انزوا کشاندن هنرمندان از دست آن‌ها خلاص می‌شوند اما افرادی مانند من که به اصالت قلم اعتقاد دارم از پیگیری حق خود خسته نخواهم شد، همانطور که سه سال است پیگیر اجرای نمایش‌ام بودم. اما آرزو می‌کنم این بلاتکلیفی برای هیچ گروه نمایشی اتفاق نیفتد چون مانند سم مهلکی عمل می‌کند که هر درخت بالنده‌ای را می‌خشکاند.
این هنرمند در انتها با ابراز امیدواری درخصوص از میان رفتن مدیریت پدرسالارانه و قیم مابانه در حوزه فرهنگ و هنر بیان کرد: آرزو می‌کنم در دولت جدید نگاه صدقه‌ای و اختصاص بودجه کپنی به هنرمند از میان برود وشان آن‌ها حفظ شود. اعتقاد دارم اگر مسئولان به هنرمندان اعتماد کنند، فضای فرهنگی بالنده‌ای خواهیم داشت و رفتار فرا قانونی نهادی مانند شورای نظارت با هنرمندان بزرگسال به حداقل می‌رسد. چراکه هنرمندان ما بعد از سه دهه دغدغه‌های سیاسی اجتماع خود را به خوبی می‌شناسند و خطوط قرمز را می‌دانند، پس نیاز نیست گروهی قیم مابانه آن‌ها را ممیزی کند. با این نگاه اداره نظارت و ارزشیابی آبروی از دست رفته خود را تا حدودی باز میابد. در این صورت این اداره می‌تواند به پاسداری و مراقبت از آثار کودکان بپردازد و به سانسور آثار آن‌ها اقدام کند.
