در نشست رسانهای نمایش «مگافونیا» مطرح شد:
امروز در تعریف مدیرنیته مشكل داریم؛ آثار پستمدرن روی صحنه میرود!
حسینی: اگر درامنویسان ایرانی بتوانند آیینهای ایرانی را دستمایه درام قرار دهند؛ در واقع این میراث بزرگ را تئوریزه میکنند.
ایلنا: نشست رسانهای نمایش «مگافونیا» به نویسندگی و کارگردانی میلاد حسینی صبح امروز (22 اردیبهشت) در سالن استاد امیرخانی خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در ابتدای نشست؛ حسینی ضمن اشاره به روند شکل گیری نمایشنامه گفت: نمایشنامه "مگافونیا" براساس نظریه آلبرت اومستد آشورشناس آمریکایی که نویسنده کتاب "تاریخ هخامنشی" است، نوشته شده است. اومستد نظریهای درباره بردیای دروغین دارد که براساس مدارک تاریخی یونانی، کتیبه بیستون و کتیبههایی که در تخت جمشید و کاخ داریوش اول وجود دارد، نوشته شده است.
وی ادامه داد: اومستد در این نظریه اثبات میکند که داریوش اول براساس یک کودتای سیاسی علیه فرزندان کوروش به پادشاهی میرسد. در واقع بردیا به دست کمبوجیه به قتل نمیرسد بلکه با حیله داریوش کشته میشود. من نظریه آمستد را به خاطر تکثر منابع و معاصر بودن این دانشمند و اینکه برای انجام تحقیقاتش به ایران نیز سفر کرده بود، قبول دارم.
این كارگردان جوان همچنین با انتقاد از نگارش تاریخ ایران توسط تاریخنگاران غربی اظهار داشت: متاسفانه به دلیل اختلافات و جنگهایی كه میان ایرانیان و یونانیها وجود داشته است در نگارش تاریخ ایران دست به تحریفهای بزرگی زدهاند. همچنین در تاریخی که به دست هرودوت درباره ایرانیها و جنگ یونان و ایران نوشته شده؛ انحرافهای بزرگی صورت گرفته است چون در واقع یونانیها قوم پیروز بودند و فاتحان همواره تاریخ را به نفع خود مینویسند. همچنین یهودیان در طول تاریخ بنا به مصلحتهایی جعلهای زیادی درباره گذشته ایران انجام دادند و عدهای اعتقاد دارند در اواخر دوره هخامنشی نزدیک به صدها هزار کتیبه جعل شده است.
حسینی ضمن اشاره به اینكه اومستد معتقد است چون داریوش اول از نسل کوروش نبوده علیه پسران وی کمبوجیه و بردیا توطئه میکند، گفت: نویسنده اعتقاد دارد داریوش در جنگ مصر به فرماندهی کمبوجیه تنها یک سرباز معمولی بوده اما با این وجود خانواده اصیلی داشته و پدرش گشتاسپ ازجمله افرادی است که زرتشت در خانهاش بزرگ میشود.
وی با تاكید بر اینكه برای نگارش"مگافونیا" بیش از 4ماه تحقیق کردم و کتابها و منابع گوناگونی را خواندم، تصریح كرد: در جریان این تحقیقات كه به دلیل كمبود منابع به سختی انجام شد متوجه شدم که جریان مغکشی درواقع یک کشمکش سیاسی بین مادها و پارسا بوده و داریوش میخواسته قدرت مادها را که بردیا فرماندهیاش را در دست داشته از بین ببرد. معتقدم که باید در تاریخ ایران پیش از اسلام بازنگریهایی صورت گیرد چون منابعی که به دست ما رسیده منابع الکنی هستند. معتقدم تنها بهرام بیضایی و قطبالدین صادقی با اجرای آثاری مثل «مرگ یزدگرد» و «یادگار زریران» دست به بازنگری تاریخی زدهاند.
این هنرمند همچنین درباره نام «مگافونیا» توضیحاتی ارائه كرد و اظهار داشت: اسم مگافونیا لفظ یونانیٍ واژه مغ کشی است. مغکشی اولین آیین نمایشی در ایران است که به دست ما رسیده و در واقع مضمون شاهکشی دارد. این مضمون بعدها دستمایه نمایشهایی چون «کوسه برنشین» و میر نوروزی شده است. اگر درامنویسان ایرانی بتوانند آیینهای ایرانی را دستمایه درام قرار دهند در واقع این میراث بزرگ را تئوریزه میکنند. قصد من نیز از اجرای نمایش «مگافونیا» تئوریزه کردن یک آیین پیش از اسلام بود.
كارگردان نمایش تصریح كرد: مگافونیا در واقع نقد سیستم اداره كشورها به شیوه پادشاهی است. سیستمی که تمام بنیانهای مذهبی و صنفی را حذف یا تضعیف میکند و ما شاهد هستیم هنوز برخی کشورهای عربی و اروپایی در قرن 21 از این ساختار برای اداره امور استفاده میكنند.
كارگردان نمایش «آذرمیدخت» درباره بهرهگیری از آیینهای ایرانی در این نمایش، گفت: متاسفانه در دانشگاههای ما میخواهند روند 2500 سالهای را که غرب برای شکلگیری درام طی کرده است را در طول 10 سال سپری کنند. ما هنوز در کشورمان مدرنیته را به درستی نمیشناسیم اما نمایشهای پستمدرن اجرا میکنیم. معتقدم که ما باید ابتدا تئاتر ملی خودمان را گسترش دهیم بعد به سراغ تئاتر غرب برویم. در این نمایش همه تلاشم را کردم تا در حرکت، بیان، آوا، موسیقی و دیالوگ به الگوهای آیینی پیش از اسلام وفادار باشم.
وی ادامه داد: همچنین به پیشنهاد سعید تهرانی آهنگساز نمایش از ضرب زورخانه استفاده کردیم تا نمایش شکل پهلوانی به خود بگیرد. چون فرهنگ پهلوانی از دوره پارت ها در ایران شکل گرفته است. همچنین از آیین های پس ازاسلام نیز در میزانسن و خطوط حرکتی بهره گرفتم و در جاهایی به تعزیه و روحوضی نیز نزدیک شدم.
سپیده دستینه بازیگر نمایش مگافونیا درباره ایفای نقش «نیرنگ» در اثر، توضیح داد: کاراکتر «نیرنگ» در تاریخ وجود خارجی نداشته و زاییده ذهن نویسنده است. در واقع میلاد حسینی با خلق این شخصیت حرف اصلیاش را از زبان وی بیان کرده است. نیرنگ دو نقش دارد هم راوی تاریخ و داستان نمایش است و هم تلاش می کند برای ایجاد اعتماد به چیزی که حقیقت ندارد تلاش کند. نیرنگ در نمایشنامه یک تلخک تاریخی است که داستان را روایت می کند.
امین اکبرینسب بازیگر نقش بردیا در ادامه این نشست اظهار كرد: ایفای نقش در چنین آثار مانند نوشتن متن و به روی صحنه بردن آنها كار دوشاری است. در این نمایش نقش بردیا را برعهده دارم كه از لحاظ شخصیت پردازی یکی از مشکلترین کاراکترها است. چون با وجود شهرت نکات چندانی درباره زندگی او در تاریخ وجود ندارد. تلاش کردم با وجود منابع اندک این شخصیت را به درستی پرداخت کنم. بردیا برخلاف خشونتی که در داریوش و کمبوجیه میبینیم فرد جنگ طلبی نبوده است و مظلومانه نیز به قتل میرسد.
در بخش دیگری از این نشست رکسانا رضایی بازیگر نقش آتوسا در پاسخ به این سوال كه چه عاملی موجب شد یا حسنی همكاری كند، گفت: پیش از این در نمایش «آذرمیدخت» نیز با حسینی همکاری داشتم. آن نمایش اثری تک پرسوناژ ولی تاریخی بود که روایت واگویههای آخرین پادشاه زن ایرانی را بازگو میکرد اما آتوسا در این اثر پادشاه نیست اما قدرتی کمتر از شاه نیز ندارد و در کنار برادرهایش برای حفظ حکومت پدرش تلاش می کند.
حسینی درخصوص میزان حمایتهای مركزهنرهای نمایشی از این اثر گفت: ما قرارداد گیشه داریم و تا به حال نیز همه هزینهها را شخصی برعهده گرفتهایم اما با انجمن هنرهای نمایشی برای کمک به این نمایش درحال رایزنی هستیم. معتقدم که دربرابر آثار دیگر باید از نمایشهای ایرانی حمایت بیشتری شود. متاسفانه تئاتر ما به طرز غیرقابل باوری به سمت تئاتر خصوصی میرود تئاتری که فقط نام خصوصی را یدک میکشد و بیشتر به تجارت نزدیک شده است. نكتهای كه امروز با توجه به پوسترهای نمایشهای روی صحنه بیشتر به آن پی میبریم كه بیشتر به عكس آلبوم خانوادگی و تئاتر آزاد شباهت دارد.
کارگردان «فاوست» در ادامه اظهار داشت: تئاتر حرفهای و اندیشه ورز ما نیز دارد به سمت تئاتر آزاد گرایش پیدا میکند، این روند از ذات اندیشهورز تئاتر دور است و درنهایت به ضرر تئاتر تمام میشود. مشکل دیگر تئاتر ایرن کمبود سالن در مکانهای مناسب است. اگر این مشکل برطرف شود جنگ و تنازع بقایی که بین گروههای تئاتری شکل گرفته از بین میرود.
"مگافونیا" از چهارشنبه 11 اردیبهشت ماه در سالن اصلی تالار محراب ساعت 19 میزبان علاقمندان تئاتر است. پیام علوی، امین اکبری نسب، سپیده دستینه، رکسانا رضایی، سامان فرشید نیا، احسان شیخی، غزاله کنعان پناه، حمیدرضا کریمی، احمدرضا جهان تاب، ساناز تاری، ارشیا اقبالی و سجاد آردانه بازیگران" مگافونیا" هستند. مروارید فتح الهی نژاد عکاس، گلبرگ ادیب طراح صحنه و لباس و سعید تهرانی آهنگساز نمایش هستند. در این نشست علاوه بر کارگردان، امین اکبرینسب، سپیده دستینه و رکسانا رضایی بازیگران کار نیز حضور داشتند.