افزایش ۲۵ درصدی مزد همه‌گیر نیست/ تحلیل جزئیات مصوبه مزد ۹۲

شب گذشته شورای عالی کار در آخرین جلسه سال 91، تکلیف مزد سال ۹۲ کارگران را روشن کرد. بر اساس این مصوبه «حداقل مزد» کارگران از ابتدای سال آینده ۲۵ درصد افزایش خواهد داشت.

به گزارش ایلنا، در این مصوبه همچنین در خصوص چگونگی افزایش سایر سطوح مزدی آمده است: مبنای افزایش سایر سطوح مزدی حدود ۱۰ درصد دستمزد به علاوه روزانه دو هزار تومان است.
به موجب مصوبه حداقل مزد سال ۹۲ شورای عالی کار از ابتدای سال جدید مبنای محاسبه پایه سنواتی کارگران از ۲۵۰ به ۳۰۰ تومان افزایش داشته است.
از آنجایی که به دلیل ناآشنایی بخش قابل توجهی از افراد جامعه با قانون کار ممکن است به غلط چنین تصور شود که مزد تمامی کارگران از سال ۹۲ به میزان ۲۵ درصد افزایش می‌یابد، باید توجه داشت که همه کارگران در ایران حداقل بگیر نیستند چرا که در برخی کارگاه‌ها به موجب اجرای قانون طبقه بندی مشاغل و یا توافق کارگر و کارفرما، دستمزدهای مختلفی به کارگران پرداخت می‌شود.
به همین منظور گروه کارگری ایلنا تلاش می‌کند تا در این گزارش مسئله سایر سطوح مزدی و پایه سنواتی را برای مخاطبان خود بصورت ساده مطرح کند.

سایر سطوح مزدی چیست؟

شورای عالی کار در سالهای اخیر برای افزایش مزد از فرمول تلفیقی استفاده می‌کند که به موجب آن رقم مزد کارگران در آغار سال جدید براساس جمع یک مبلغ ثابت (K) با درصد ثابتی از مزد سال قبل افزایش می‌یابد که البته در نتیجه استفاده از این شیوه محاسبه، افزایش مزد شاهد افزایش حداکثری «حداقل مزد» و کاهش حداقلی «سطوح بالا‌تر مزدی» هستیم:
درصد ثابتی از مزد سال قبل + K = مزد سال جدید

بر این اساس دستمزدهای سال ۹۲ از جمله حداقل نیز از جمع عدد ثابت۱۸۵۰ تومان با ۱۰ دردصد مزد سال ۹۱ تعیین شده است.
به بیان ساده‌تر حداقل مزد ۴۸۷ هزار و ۱۲۵ تومانی نتیجه جمع عدد ثابت ۱۸۵۰ با ۱۰ درصد حداقل مزد ۳۸۹ هزار تومان سال گذشته است:
۳۸ هزار و ۹۰۰ تومان (۱۰ درصد حداقل مزد سال ۹۱) + ۱۸۵۰تومان = حداقل مزد سال ۹۲

همانطور که گفته شد دستمزد تمامی کارگران ایران براساس حداقل مزد پرداخت نمی‌شود چرا که در برخی از کارگاه‌ها یا به دلیل اجرای قانون طبقه بندی مشاغل و یا توافق کارگر و کارفرما دستمزدها بیشتر از حداقل تعیین شده به کارگران پرداخت ‌می شود.
بنابراین آن بخش از مصوبه شب گذشته شورای عالی کار که به چگونگی افزایش سایر سطوح مزدی (با فرمول ۱۸۵۰ + ۱۰ درصد) مربوط می‌شود تنها شامل حال کارگرانی است که در کارگاه‌ خود از مزایای طبقه بندی مشاغل برخوردارند و یا می‌توانند با توجه به نوع و شرایط کار و همچنین تخصص و تجربه خود با کارفرما بر سر مزد بیشتر چانه‌زنی انجام دهند.

مسئله‌ای به نام پایه سنوات

از آنجایی که در مناسبات روابط کار میان ارزش کار کارگر نابلد و تازه نفس با کارگر باسبقه تفاوت وجود دارد، شورای عالی کار هرسال در مصوبه دستمزدهای جدید خود برای کارگرانی که حداقل یک سال سابقه کار دارند دستمزد بیشتری تعیین می‌کند.
براین اساس چنانچه کارگری بیشتر از یک سال در کارگاهی کار کند در آغاز سال جدید علاوه بر دریافت مزد از مزایای نقدی پایه سنواتی نیز برخوردار می‌شود که مبلغ آن از حاصل ضرب یک عدد ثابت (N) در ۳۰ روز (تعداد روز‌های یک ماه کاری) به دست می‌آید:
N × ۳۰ روز (تعداد روزهای یک ماه کاری) = پایه سنوات

با توجه به اینکه در مصوبه شب گذشته شورای عالی کار پایه سنواتی کارگران (صرف نظر از نوع مدت قرارداد) برای سال ۹۲ از ۲۵۰ تومان به ۳۰۰ تومان افزایش پیدا کرده است می‌توان چنین حساب کرد که تمامی کارگران قراردادی یا غیر قراردادی که در یک کارگاه حداقل یکسال سابقه کار دارند باید علاوه بر سایر دریافتی‌های نقدی خود مبلغ ۹ هزار تومان نیز به عنوان پایه سنواتی دریافت کنند:
۳۰۰ (مبلغ ثابت) × ۳۰ روز (تعداد روزهای یک ماه کاری) = ۹هزار تومان (پایه سنوات)

البته باید درنظر داشت که در کارگاه‌های دارای طرح طبقه بندی مشاغل مبنای محاسبه پایه سنوات با توجه به معیارهای کلی چون شرایط کار و شرایط کارگر متفاوت و بیشتر از حداقل تعیین شده شورای عالی کار محاسبه می‌شود.

حق اولاد چگونه محاسبه می‌شود

حق اولاد نیز یکی دیگر از مزایای نقدی و جنبی دیگری است که در جلسات مزد شورای عالی کار تعیین می‌شود.
مبنای محاسبه حق اولاد یک دهم حداقل مزد (N) است که در ‌‌نهایت توسط کارفرما بابت ۲ نفر از فرزندان خانواده کارگر بصورت ماهانه پرداخت می‌شود.
۱۰ / N = حداقل حق اولاد

از آنجا که شب گذشته حداقل مزد براس سال ۹۲ مبلغ ۴۸۷ هزار تومان تعیین شد می‌توان نتیجه گرفت کارفرمایان مکلف هستند تا طبق قانون به کارگران صاحب اولاد خود حداقل ۴۸ هزار تومان و حداکثر ۹۶ هزار تومان علاوه بر دستمزد پرداخت کنند.
۱۰ / ۴۸۷ هزار تومان (حداقل مزد سال ۹۲) = حداقل حق اولاد