زنان می‌روند اما بازنمی‌گردند

یک کار‌شناس کارآفرینی زنان ضمن تشریح دلایل کاهش سالانه ۱۰۰ هزار زن از بازار کار، گفت: به نظر می‌آید که کارفرمایان تمایل زیادی برای استخدام زنان مجرد ندارند.

«زهرا بهروزآذر» در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایلنا در مورد خروج سالانه صد هزار زن از بازار کار در ایران بر اساس اعلام مرکز آمار، گفت: تاکنون هیچ پژوهشی برای شناخته شدن دلیل این مقدار کاهش در نیروی کار زن انجام نشده، اما اگر بازار را همانند سیستمی در نظر بگیریم که تعداد نیروی فعال شاغل در هر لحظه حاصل ورودی منهای خروجی این سیستم است، کاهش نیروی فعال زنان نسبت به سالیان گذشته، می‌تواند به دلیل تغییر تعداد ورودی‌ها و یا خروجی‌های این سیستم باشد.

وی ادامه داد: به عبارت دیگر در حال حاضر یا تعداد زنان ورودی به بازار کم شده و یا تعداد خروجی آنها در این سال‌ها نسبت به گذشته بیشتر شده است. همچنین به نظر می‌آید دلایل شخصی زنان فعال در بازار و عدم تمایل کارفرمایان برای به‌کارگیری نیروی کار زن دو عامل اصلی موثر بر روی این سیستم باشند.

این کار‌شناس کارآفرینی در مورد دلایل شخصی زنان برای ترک شغل خود، اظهار کرد: از نظر جمعیت‌شناختی حدود ۴۰ درصد جمعیت کشور را افراد بین ۱۹ تا ۴۰ سال تشکیل می‌دهند، بنابراین طبیعی است که بخش اصلی نیروی فعال و شاغل کشور، زنانی در این بازه سنی باشند که سن ازدواج و مادری خود را طی می‌کنند.

وی افزود: بنابراین اکنون نسبت به گذشته، بازار کار دارای زنان جوان بیشتری است که فرزند کوچکی دارند و به همین دلیل ترجیح می‌دهند از کار کردن دست بکشند و یا فضای کار آنها را مجبور می‌کند که از اشتغال صرف نظر کنند. بدین ترتیب حجم خروجی این بازار نسبت به گذشته بیشتر می‌شود.

بهروز آذر افزود: همچنین در بخش خصوصی بازار کار، دستمزد زنان در ازای کار مساوی و ساعت کاری مشخص، کمتر از مردان است. از طرفی مشکلات متعددی مانند ساعت‌های کاری طولانی مدت(بیش از ۸ ساعت) برای خانم‌ها وجود دارد که با ساختار فرهنگی کشور ما و شرایط ایجاد تعادل بین کار و خانواده برای یک زن ناسازگار است و موجب می‌شود که زنان ترجیح دهند از بازار کار خارج شوند.

وی همچنین در مورد دلیل کاهش جذب زنان در بازار کار، تصریح کرد: ما در بخش دولتی به دلیل بحثکوچک‌سازی، فرصت استخدام نداریم و در بخش خصوصی نیز کارفرمایان با توجه به مشکلات متعدد این بخش و ساختار اقتصادی آن، ترجیح می‌دهند در ازای هزینه‌ای که می‌کنند، حداکثر استفاده را از نیروی کار داشته باشند، بنابراین ممکن است ترجیح دهند در این بخش بیشتر از مردان که می‌توانند ساعات طولانی‌تری را کار کنند، استفاده شود.

بهروزآذر تصریح کرد: درحالی که خانم‌ها به دلیل نقش‌های متفاوتی که در زندگی دارند معمولا می‌توانند تنها‌‌ همان ساعات استاندارد کاری وزارت کار را بیرون از خانه به فعالیت مشغول باشند.

این کار‌شناس کارآفرینی در مورد دیگر دلایل عدم تمایل کارفرما به استخدام زنان، گفت: به نظر می‌آید؛ کارفرمایان ترجیح می‌دهند زنان جوان مجرد را استخدام نکنند، زیرا احتمال می‌رود نیروی کار زن مجرد، بعد از کسب آموزش و تجربه لازم ازدواج کند و پس از ازدواج، همسرش به او اجازه کار کردن ندهد و یا شرایط خانوادگی مانند محل سکونت و… او را به سمتی ببرد که نتواند به ادامه کارش مشغول باشد، در حالی که این ریسک برای استخدام مردان کمتر وجود دارد.

وی تصریح کرد: در مورد زنان متاهل نیز این نگرانی برای کارفرمایان بخش خصوصی وجود دارد که اگر نیروی کار بچه‌دار شود وظایف خود را چگونه انجام می‌دهد، بنابراین در بیشتر موارد در زمان استخدام، از زنان متاهل پرسیده می‌شود که پس از بچه‌دار شدن قصد دارند چگونه از فرزند خود نگهداری کند و معمولا به آنها گوشزد می‌شود که کارفرما نمی‌تواند برای زایمان به او ۶ ماه مرخصی دهد، بنابراین تمامی این عوامل می‌تواند موجب کاهش ورودی زنان به بازار کار و در ‌‌نهایت کاهش میزان اشتغال زنان در کشور باشد.

این کار‌شناس حوزه کارآفرینی در مورد راهکارهای مقابله با خروج زنان از بازار کار اظهار کرد: برای جلوگیری از این مساله باید سیاست‌گذاری‌های کلان و برنامه‌ریزی‌های میان‌مدت و طولانی مدت صورت بگیرد تا کشور بتواند از این نیروی کار فعال خود به درستی استفاده کند.

وی با بیان برخی راهکارهای میان مدت برای حل این مساله توضیح داد: ایجاد ساعات کاری انعطاف‌پذیر، برنامه‌ریزی برای دورکاری و اشتغال خانگی زنان بازنشسته، برگزاری برنامه‌های آموزشی برای توانمندسازی مادران جوان در جهت بازگشت به محل کار پس از مرخصی زایمان و همچنین آموزش به پدران برای کمک به افزایش نقش پدری و تربیت فرزندان می‌تواند از جمله برنامه‌های اثرگذار در راستای جلوگیری از کاهش اشتغال زنان باشد.