منشایابی بوی نامطبوع در تهران با سناریوهای جدید/ نقش پررنگ وارونگی دما در انتشار بو

به گزارش خبرنگار ایلنا، منشا بوی نامطبوع در تهران، عارضه‌ای که از دو سال پیش با روزهای سرد پاییز و زمستان پایتخت عجین شده است، همچنان نامشخص است. در سال گذشته کارگروهی برای علت‌یابی منشا بوی نامطبوع تهران تشکیل شد. گمانه زنی‌ها علت بوی بد تهران را جهت باد جنوبی همراه رطوبت اعلام کرد که در پی انتشار بو در مناطق متعدد تهران به ویژه مناطق شمال شرق پایتخت، این  احتمال منتفی و یا با درصد کمتری به آن پرداخته شد. به دنبال ادامه انتشار بوی نامطبوع، شهرداری تهران مکلف به خرید دستگاه سنجش گاز شد و استاندار تهران پس از بررسی کارگروه شناسایی منشا بوی نامطبوع، سه منبع محتمل سولفید هیدروژن، دی اکسید گوگرد و با احتمال کمتر آمونیاک را به عنوان منشا بوی نامطبوع اعلام کرد. 

اما منشا این بو همچنان نامشخص باقی ماند تا اینکه مجددا در سال جاری این بو در هوای پایتخت منتشر شد. حوالی ساعت ۴ صبح روز ۲۷ آبان ماه انتشار بوی نامطبوع در منطقه ۷ و ۱۹ تهران برای نخستین بار در سال ۹۹ گزارش شد و معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری تهران در این باره گفت که جلسات کارشناسی تشکیل شده و علت‌های این اتفاق در حال بررسی است. 

"شینا انصاری" مدیر کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران در گفت و گو با خبرنگار ایلنا در این باره گفت: بوی منتشر شده در روز گذشته در مناطق ۷ و ۱۹ تهران استشمام شد که علت احتمالی آن به منهول‌های فاضلاب در این دو منطقه بر می‌گردد و بررسی‌ها برای رسیدن به نتیجه دقیق ادامه دارد. 

او درباره منشایابی بوی نامطبوع در تهران با بیان اینکه این اقدام به عنوان یک پروژه تعریف شده است، اظهار کرد: بر مبنای داده‌ها و اطلاعات به دست آمده از سال گذشته این موضوع در حال بررسی است. در مناطق ۲۲ گانه گروه‌هایی تشکیل و فرم‌هایی در اختیار کارشناسان مناطق قرار گرفته است که بلافاصله پس از انتشار بو نسبت به پر کردن این فرم و ارزیابی‌های بعدی اقدام می‌شود. همچنین با همکاری یک گروه دانشگاهی این موضوع در حال بررسی کارشناسی و علمی است. 

مدیر کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران ادامه داد: به نظر می‌رسد در برخی از مناطق به صورت موضعی این اتفاق رخ می‌دهد و با توجه به انباشت زباله و یا فاضلاب، پس از بارندگی شاهد انتشار بو هستیم که در این مساله نقش اینورژن را پررنگ می‌دانیم. 

او با اشاره به سناریویی که منشا بوی نامطبوع را جنوب تهران معرفی کرده بود، گفت: یکی از سناریوهایی  مطرح در گذشته منشا بوی نامطبوع را جنوب شهر شناسایی شده بود که به داخل شهر تهران وارد و در بین مناطق پخش می‌شود؛ اما اکنون به دنبال کانون‌های موضعی در سطح مناطق تهران هستیم. برای مثال در منطقه ۱۹، پشت میدان میوه و تره بار یک کانون بو وجود دارد که باید بررسی شود. ما به دنبال منابع منتشر کننده بو هستیم و با مشاور دانشگاهی در حال مستندسازی در این زمینه ایم. 

بررسی نقاط انفصال فاضلاب، شرایط بی‌هوازی پسماند در زیرزمین و کانون‌های موقتی سطح شهر

انصاری با اشاره به دیگر مواردی که می‌تواند در منشا بوی نامطبوع اثرگذار باشد، گفت: بعضا ممکن است پسماند در منطقه‌ای انبار شده باشد و یک ترکیب بی‌هوازی ایجاد کند، یا شیرابه ایجاد شده تولید بو کند که به دلایل محیطی این بو در شرایط خاصی از جمله بارندگی، اینورژن و یا کاهش سرعت باد محسوس‌تر نیز می‌شود. 

او با تاکید بر اینکه هنوز دلیل اصلی منشا بوی نامطبوع تهران مشخص نیست، افزود: این موارد دلایل کلی است که بر روی آن کار می‌شود تا به نتیجه برسد. 

انصاری در پاسخ به این سوال که تاکنون به یک نقطه نظر مشخصی نرسیده‌اید که بر مبنای آن بررسی‌ها را انجام دهید، گفت: عدم قطعیت‌ها زیاد است و نمی‌توان از لحاظ علمی با قطعیت نظر داد. سناریوهای متعددی مطرح است نقاط انفصال فاضلاب و یا شرایط بی‌هوازی پسماند در زیرزمین، کانون‌های کوچک و موقتی سطح شهر و مشکلاتی که این کانون‌ها دارند نیز یکی دیگر از سناریوهای بررسی است. 

نقش پررنگ وارونگی دما در انتشار بوی نامطبوع

او در پاسخ به این سوال که انتشار این بو در فصل مشخصی از سال امکان رسیدن به یک نظر قطعی‌تر را بیشتر نمی‌کند، گفت: در پاییز به دلیل سرما پدیده وارونگی دما را داریم و شهر با یک لایه از هوای سرد حبس می‌شود که این مساله منجر به انباشت آلاینده‌ها در شهر می‌شود. در نتیجه بویی که تولید می‌شود راه فرار از شهر را ندارد و بیشتر به مشام می‌رسد، در حالی که در بهار این مساله را نداریم و راه تبادل و جریان هوا وجود دارد. در نتیجه حتما وارونگی دما در این پدیده اثرگذار بوده و یکی از عوامل حتمی است. 

مدیرکل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران گفت: اما این دلیل نمی‌شود که در سایر روزهای سال این مشکل را نداشته باشیم، در واقع این مساله در سرتاسر سال وجود دارد، اما در پاییز به دلیل محبوس شدن امکان ایجاد جریان هوا وجود ندارد و این بو بیشتر به مشام می‌رسد. 

بررسی عامل تصفیه نامناسب فاضلاب خام

او با تاکید بر اینکه این مشکل باید به صورت اساسی برطرف شود، افزود: یکی از مشکلات ما سیستم‌های فاضلاب است که گاهی از حد پذیرش خود فاضلاب بیشتری قبول می‌کنند. این موارد در مناطق مختلفی از پایتخت قابل مشاهده است، برای مثال برخی از سیستم‌های تصفیه فاضلاب‌های محلی این مشکل را دارند و در نتیجه در مواقعی که فاضلاب خام رها می‌شود در شرایط اینورژن این بو شعاع بیشتری را تحت تاثیر قرار می‌دهد، در واقع تصفیه نامناسب فاضلاب خام می‌تواند باعث این اتفاق شود. 

انصاری ادامه داد: یکی دیگر از سناریوهایی که در حال بررسی است انباشت زباله‌ها در زیر زمین است که منجر به انتشار بو می‌شود. اما هنوز اطمینان قطعی برای عامل دقیق انتشار بو وجود ندارد. 

مدیرکل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران با تاکید بر اینکه یکی از علل محسوس بودن بوی نامطبوع به وارونگی دما بستگی دارد، گفت: اما این یک عامل به تنهایی مطرح نیست و هنوز نمی‌توان نظر اثبات شده‌ای را مطرح کرد. در این زمینه موضوع پیچیده‌ای مطرح بود و نقشه‌های تولید شده بر اساس گزارشات مردمی و کارشناسی نشان داد که منشا بو در روزهای مختلف در نقاط متعددی از تهران پخش می‌شد که صرفا به جنوب تهران ارتباط پیدا نمی‌کرد در نتیجه با همکاری یک مشاور دانشگاهی موضوع در حال بررسی است تا با استفاده از گروه‌های کارشناسی در مناطق این مساله را علمی‌تر بررسی کنیم.