اقدامات وزارت علوم برای آموزش از راه دور دانشجویان در دوران شیوع کرونا

به گزارش ایلنا به نقل از وزارت علوم، طرح جایگزینی آموزش الکترونیکی به جای آموزش حضوری از سوی معاونت آموزشی وزارت علوم از تاریخ چهارم اسفند ۱۳۹۸ و با شروع فراگیری ویروس کرونا به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی وابسته به وزارت علوم ابلاغ شد.

با آغاز شیوع ویروس کرونا از ابتدای اسفندماه ۹۸ در سطح کشور (همزمان با آغاز نیمسال دوم تحصیلی)، دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی با مصوبه ستاد ملی مبارزه با کرونا، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با چالش چگونگی تداوم فعالیت‌های آموزشی مواجه شد و از این‌رو توجه به آموزش‌های غیرحضوری برپایه فضای وب، مورد تأکید معاونت آموزشی وزارت عتف قرار گرفت.

هدف از آموزش حضوری به حداقل رساندن آسیب‌ها و کنترل شیوع ویروس کرونا در جامعه، جبران کاستی‌های پدیدآمده در فعالیت آموزشی دانشگاه‌ها، بهره‌مندی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی از مزایای آموزش الکترونیکی و توان و آمادگی مراکز آموزش عالی در صورت تداوم مشکل ایجاد شده و در برخورد با شرایط مشابه بوده است.

معاونت آموزشی وزارت علوم در این راستا پس از صدور بخشنامه به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی به اقداماتی همچون تأکید بر پیروی از سیاست‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان متولی قرارگاه کروناویروس، واگذاری تصمیم تعطیلی یا تدوام فعالیت های آموزشی هر استان به مسئولان دانشگاه‌های علوم پزشکی و بهداشت و درمان استان (یا در صورت لزوم اخذ تایید شورای تأمین استان)، تخلیه خوابگاه‌ها، غداخوری‌ها و دیگر فضاهای عمومی و مشترک دانشگاه های تعطیل شده و انجام اقدامات بهداشتی و ضدعفونی این فضاها را در پیش گرفت.

برگزاری نشست تصمیم‌گیری درباره فعالیت آموزشی دانشگاه‌های تهران، ارائه گزارش از وضعیت آموزشی دانشگاه‌های تهران، صدور بخشنامه به دانشگاه‌ها برای توجه به آموزش‌های غیرحضوری، درخواست از دانشگاه‌ها برای توجه به آموزش‌های برخط و برون خط، ایجاد و تقویت زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای آشنایی اعضای هیئت علمی با شیوه‌ها و ابزار آموزش غیرحضوری، ارتباط‌گیری با «کارگروه تخصصی آموزش‌های الکترونیکی»، هم‌رسانی توانمندی‌ها و امکانات بین دانشگاه‌ها، اقدام برای بهره‌مندی دانشگاه‌ها از ترافیک رایگان، گزارش‌گیری از دانشگاه‌ها، ارسال نامه به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و درخواست ارسال گزارش در دو محور: اقدامات انجام شده و موانع احتمالی پیش‌رو، مشارکت در نشست وزیران علوم کشورهای درگیر کرونا و صدور بخشنامه برای افزایش سقف مجاز آموزش الکترونیکی در دانشگاه‌ها از دیگر اقدامات صورت گرفته در این معاونت به شمار می رود.

موانع و دستاوردهای آموزش از راه دور

ضعف در کیفیت ارتباطات اینترنتی در برخی مناطق کشور، کمبود سرعت و پوشش خدمات اینترنتی، بالا بودن هزینه‌های خدمات اینترنتی، فیلترینگ و محدودیت‌های موجود در استفاده از نرم‌افزارها و شبکه‌های اجتماعی خارجی و نیز آشنایی کم برخی استادان با آموزش‌های الکترونیکی از جمله برخی موانع موجود در این طرح بود.

همچنین فراهم شدن ۱۰۰ گیگابایت اینترنت رایگان برای همه اتصالات خانگی، تسهیل مناسبی را در اختیار دانشجویان در جهت کاهش هزینه‌ها و بهبود ارتیاطات اینترنتی قرار داده و علاوه بر آن از سوی دیگر وزارت ارتباطات برای دانشگاه‌ها نیز در حال محاسبه میزان ترافیک اضافه تحمیل‌شده است تا آنها از ترافیک رایگان بهره‌مند شوند.

بر اساس نتایج اعلام شده از سوی معاونت اموزشی وزارت علوم، با تشکیل «کارگروه تخصصی آموزش‌های الکترونیکی» و همراهی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی، در کمترین زمان ممکن ارتباط مناسبی بین مراکز آموزشی برقرار شد و فرآیند آموزش‌های غیرحضوری دانشگاه‌ها عملیاتی و اجرایی شد.

گفتنی است که دانشگاه‌های مختلف روش‌های متنوعی را به صورت همزمان برای سرعت بخشیدن و ارائه متنوع خدمات در پیش گرفتند که عبارتند از: ارائه دروس الکترونیکی مهیا شده قبلی و قرار دادن آن در اختیار سایر دانشجویان دوره‌های حضوری، برگزاری کلاس‌های زنده از راه دور (برخط)، ضبط آموزش‌ها و کلاس‌ها توسط استادان و در اختیار گذاشتن آن خارج از وقت و بدون محدودیت زمانی برای دانشجویان (برون‌خط) و معرفی راه‌های تعامل استاد و دانشجو.

در نخستین هفته صدها کلاس درسی در چندین دانشگاه مختلف به صورت زنده و هم‌زمان برگزار شد و هم‌زمان تا بیش از ۱۰۰۰ دانشجو به صورت برخط و همزمان از طریق اینترنت در کلاس‌ها شرکت کردند. برخی نیز تعداد زیادی از دروس را ضبط کرده و به صورت برون‌خط و بدون محدودیت زمانی در دسترس دانشجویان قرار دادند. از طرفی دانشگاه‌هایی که پیشتر هم ارائه خدمات به دانشجویان دوره‌های الکترونیکی را در برنامه داشتند، دوره‌های خود را بدون هیچ وقفه ای همچنان ادامه داده و گسترش بخشیدند.

بر اساس آمار، بیش از ۷۰ درصد جمعیت دانشجویی تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در حال دریافت خدمات به‌صورت الکترونیکی بوده و دیگران نیز تا پس از تعطیلات نوروز امکان ارائه خدمات را خواهند داشت. برخی دانشگاه‌ها بیش از ۱۰۰۰ کلاس مجازی تعریف کرده و در برخی دانشگاه‌ها به‌طور همزمان در یک ساعت خاص تا دو هزار نفر دانشجو روی خطوط کلاس‌های زنده حضور داشته‌اند. این معاونت اعلام کرده که با تجربه حاصل شده در طول دو هفته اخیر، امکان راه‌اندازی سرویس ارائه کامل خدمات ظرف حداکثر ۳ روز، امکان راه اندازی یک سرویس کامل آموزش الکترونیکی برای دانشگاه‌های متقاضی داخل و خارج از کشور وجود دارد.