کاهش تراز آب دریای خزر / احتمال وقوع شرایط ناگوار زیست محیطی در مناطق ساحلی

به گزارش خبرنگار ایلنا، سحر تاجبخش، رئیس سازمان هواشناسی و معاون وزیر راه و شهرسازی، در بیست و چهارمین نشست کمیته هماهنگی هواشناسی آبشناسی دریای خزر( CASPCOM) گفت: بسیار مفتخرم که به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران در بیست و چهارمین نشست کمیته هماهنگی آب و هواشناسی دریای خزر CASPCOM، عهده دار میزبانی نمایندگان محترم سازمان های هواشناسی آبشناسی کشورهای حاشیه این پهنه با ارزش آبی هستم و به همه این عزیزان خوشامد می گویم. حضور ارزشمند روسا و کارشناسان محترم سازمان های داخلی و خارجی و شرکت های تجاری که در این راه همراه ما هستند را صمیمانه قدر دانی نموده و از تلاش و همکاری این عزیزان در رسیدن به اهداف این کمیته که کمک به توسعه پایدار در این منطقه است سپاسگزارم.

وی افزود: بیش از پنج سال از تصویب موافقت نامه همکاری هواشناسی آب شناسی دریای خزر توسط نمایندگان دولت های عضو این مجموعه می گذرد و عزم جدی اعضای این کمیته بر تسریع در اجرای مفاد موافقتنامه و رسیدن به اهداف اصلی آن، برنامه یکپارچه پایش و پیش بینی هواشناسی آبشناسی دریای خزر، می باشد. برای رسیدن به این مهم گام های مهمی توسط اعضای کمیته در طی نشست های قبلی برداشته شده است که شامل تعیین ماموریت و راهبرد، اهداف و ساختار برنامه و همچنین شاخص های کلیدی برای ارزیابی برنامه است. هدف بعدی پیش روی ما تعیین برنامه های عملیاتی در سطح ملی و منطقه است که امیدوارم با همکاری و مشارکت همه اعضای جلسه به این مهم دست یابیم.

او ادامه داد: گام مهم دیگری که امیدوارم در این نشست بتوانیم به آن دست یابیم، تصویب مقررات داخلی کمیته است که زمینه را برای تسریع در حرکت رو به رشد کمیته ایفا نموده و امکان مشارکت هر چه بهتر کشورهای حاشیه دریای خزر را در برنامه یکپارچه پایش و پیش بینی آب و هواشناسی این پهنه آبی فراهم می نماید. طی چهار سال گذشته که اولین پیش نویس این مقررات مورد بحث و بررسی قرار گرفت، پیشنهادات متفاوتی در این زمینه توسط اعضای کمیته ارائه و بررسی شد که امیدوارم بتوانیم در این نشست به پیشرفت چشمگیری در تصویب این مقررات نائل شویم.

وی با بیان اینکه طی چند سالی که از فعالیت های کمیته می گذرد، شاهد پیشرفت های روزافزون کشورهای حاشیه دریای خزر در زمینه توسعه شبکه پایش، ارائه خدمات هواشناسی آبشناسی به کاربران ساحلی و دریایی و همچنین فناوری اطلاعات در گزارش های ملی اعضا بودیم، افزود:  این مهم را می توانیم از ثمرات و نتایج فعالیت های کمیته CASPCOM در ایجاد ارتباط مستمر و سازنده میان کشورهای حاشیه دریای خزر و بهره گیری از تجارب و فعالیت های صورت گرفته در زمینه هواشناسی آبشناسی بدانیم. تلاش ما به عنوان اعضای کمیته CASPCOM استمرار این حرکت رو به رشد در راستای اجرای برنامه یکپارچه کمیته خواهد بود.

او ادامه داد: تبادل اطلاعات هواشناسی و آبشناسی بین کشورهای عضو کمیته چند سالی است که در حال انجام است و زمینه را برای انجام فعالیت ها و تحقیقات مشترک بین کشورها تا حدود زیادی فراهم نموده است.  این تحقیقات در زمینه های مختلف هواشناسی و آبشناسی قابل انجام است که می توان عمده ترین آن ها را ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر دریای خزر عنوان نمود. این اثرات در حال حاضر به گونه ای چشمگیر بر دما، بارش و تراز آب این دریا تاثیر گذاشته و بررسی روند این تغییرات و نحوه تاثیر آن بر محیط زیست و ساحل نشینان از موضوعات مهمی است که قابل پیگیری و انجام توسط محققان این کشورها می باشد.

وی افزود: این نشست در حالی صورت می گیرد که ما همچنان شاهد روند کاهشی تراز آب دریای خزر هستیم و در صورت تداوم این روند، امکان وقوع شرایط ناگوار زیست محیطی در مناطق ساحلی کشورهای حاشیه این دریا وجود دارد. تسریع در تهیه، تصویب و اجرای برنامه یکپارچه پایش و پیش بینی وضعیت هواشناسی آبشناسی دریای خزر می تواند به عنوان گامی مهم در زمینه شناخت عوامل موثر در این پدیده و ارائه راهکارهای مناسب برای تصمیم گیران در سطح ملی و منطقه ای قلمداد شود.

تاجبخش تصریح کرد: دریای خزر به عنوان یک آبراه مهم و حیاتی در زمینه تبادلات تجاری بین کشورهای عضو شناخته شده و بخش عمده ای از خدمات سازمان های هواشناسی آبشناسی کشورهای عضو به ارائه خدمات به ناوگان حمل و نقل دریایی اختصاص دارد. یکی از اهداف اصلی کمیته ارتقاء زیرساخت های لازم برای ارتقاء کمی و کیفی خدمات ارائه شده به این شناورها بوده و در این راه سعی بر این است که از کلیه امکانات موجود در کشورهای عضو برای پوشش کامل دریای خزر استفاده شود. علاوه بر این یکی از برنامه های توسعه شبکه پایش، استفاده از ناوگان تجاری کشورهای عضو برای مشارکت در برنامه دیدبانی داوطلبانه کشتی ها (VOS) است و سعی خواهد شد تا از این بستر برای تسریع در رسیدن به اهداف برنامه کمیته در بخش پایش استفاده بهینه به عمل آید.

او افزود: فعالیت های اکتشاف و استخراج نفت در بخش های مختلف دریای خزر از دیرباز وجود داشته و در سال های اخیر دامنه این فعالیت ها گسترش چشمگیری داشته است. حضور گسترده شرکت های نفتی در دریای خزر و تاسیس سکوهای استخراج و اکتشاف در بخش های مختلف این دریا، نیاز این صنعت را به دریافت خدمات تخصصی هواشناسی آبشناسی، از پایش و پیش بینی شرایط دریا تا انجام مطالعات در زمینه طراحی سازه های فراساحل، افزایش داده است. این امر مستلزم سرمایه گذاری در توسعه زیرساخت های پایش و پیش بینی هواشناسی آبشناسی در دریای خزر بوده و شرکت های نفتی به عنوان یک از حامیان برنامه های کمیته CASPCOM، می توانند نقش مهمی را در رسیدن به اهداف اصلی کمیته ایفا نمایند.

وی افزود: یکی از معاهده های امضاء شده میان کشورهای حاشیه دریای خزر، کنوانسیون زیست محیطی تهران است که مسائل مربوط به محیط زیست دریایی و مناطق ساحلی این دریا را مورد بررسی قرار می دهد. با توجه به حساسیت بالای دریای خزر به آلودگی و پایین بودن توان خود پالایندگی این دریا، همکاری با این کنوانسیون در دستور کار کمیته قرار داشته و تفاهم نامه ای نیز در این زمینه به امضا رسیده است. موارد همکاری بین این دو نهاد منطقه ای، تهیه داده های مورد نیاز هواشناسی آبشناسی برای کمک به ارزیابی های زیست محیطی و همچنین تحقیقات مشترک در زمینه انتقال آلاینده ها و ارزیابی اثرات آن خواهد بود. امید است با تسریع در رسیدن به اهداف کمیته، گام های مهمی در زمینه همکاری های زیست محیطی کشورها انجام شود.