معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی:
هیچ کودک اتباعی به تنهایی ردمرز نشده است/ برخی اتباع با ویزای توریستی یا زیارتی وارد کشور می‌شوند و می‌مانند/ حمله به مددکاران با قَمه/ ضرورت مقابله نهادهای امنیتی با سرکردگان کودکان کار
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور گفت: سیاست‌های حمایت از کودک کار نداریم و باید این سیاست‌ها تدوین شوند.
«حبیب‌الله مسعودی فرید» معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور، در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در تشریح اقدامات سازمان بهزیستی در قبال کودکان کار ایرانی و اتباع، گفت: یک کودک افغانستانی اگر در افغانستان کار کند، ۵۰ افغانی درآمد خواهد داشت، اما همان فعالیت در ایران برای او ۲۵۰ افغانی درآمد دارد. به جهت همین حاشیه سود بالا، برخی از خانواده‌های افغان برای فرستادن فرزندانشان به کشور هزینه می‌پردازند. این مبالغی که برای قاچاق کودکان پرداخت می‌شود از ۲ میلیون تومان تا ۱۰ میلیون تومان است.
مقابله با کار کودکان اتباع، مقابله با قاچاق کودک است
وی در ادامه تشریح کرد: بنابراین اگر ما با کار کودکان غیرایرانی برخورد میکنیم، درواقع برخورد با قاچاقچیان کودک است. دستور عمل سازمان بهزیستی حق برخورد بد با کودکان را نمی‌دهد. اگر سازمان بهزیستی این اقدامات را انجام ندهد، مورد نقد نهادهای بین‌المللی قرار می‌گیرد و ما به این دلیل که چرا با قاچاق کودک مقابله نمی‌کنیم، متهم خواهیم شد. متهم می‌‌شویم که چرا با برده‌داری نوین کودکان کار مقابله نمی‌کنیم. نقد بنده به سازمان‌های مردم نهاد این است که چرا در رابطه با کار کودکان کار بیانیه صادر می‌کنند، اما در رابطه با قاچاق کودکان بیانیه‌ای صادر نشده است.
حمایت از کودک کار نسبت به خانواده آنها اولویت دارد
مسعودی‌فرید در ارتباط با شیوه صحیح مقابله با کار کودک و قاچاق کودک کار گفت: این درست نیست که با رویکرد خیریه‌ای به کار کودکان و قاچاق کودکان کار نگاه کنیم، چرا که این به معنای آن است که کودک و خانواده او باید شرایط خود را بپذیرند. آیا صرفا باید یک وعده غذای گرم به آنها بدهیم یا لوازم‌التحریر به آنها اهدا کنیم؟ یا مدرسه‌ای مخصوص آنها بسازیم؟ مطمئنا با این رویکردها، کودک از چرخه فقر بیرون نخواهد آمد، اما رویکرد دیگری وجود دارد که می‌گوید؛ باید تمرکز بر اصلاح کیفیت زندگی کودک باشد.
وی با بیان اینکه بین کودک و خانواده اولویت ما باید کودک باشد، گفت: یعنی اگر امکان حمایت از خانواده وجود ندارد، ابتدا باید از کودک حمایت شود. بسیاری از کشورها اقشار فقیر دارند، اما نمی‌توانند کودک خود را به داخل خیابان بفرستند. نمی‌توانند این کار را با فقر خود توجیه کنند. کار کودک به هر دلیلی غیرمجاز است. بر این اساس باید حمایت‌ها به خود کودک معطوف شود، حتی اگر خانواده نیاز به کمک داشته باشد. کسی نمی‌تواند کودک خود را به دلیل فقر به کار مشغول کند.
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در رابطه با وظایف حاکمیت در قبال کودکان کار گفت: وظیفه نظام است که از این کودکان حمایت کند. حاکمیت می‌تواند اعلام کند که من نمی‌‌توانم از خانواده کودکان حمایت کنم و تنها امکان حمایت از کودک را دارم. اگر به دلیل کسری بودجه یا هر دلیلی دیگری، حاکمیت توان حمایت از خانواده را ندارد، مکلف به حمایت از کودکان است.
سیاست‌های حمایتی از کودک کار نداریم
وی افزود: بنده بارها اعلام کرده‌ام که ما سیاست‌های حمایت از کودک کار نداریم و باید این سیاست‌ها تدوین شوند، در این تدوین دولت و نهاد قانون‌گذاری مجلس باید دست به کار شوند؛ چرا در برنامه‌های توسعه هیچ بحثی در رابطه با کار کودکان و نوجوانان نشده است.
مسعودی‌فرید در نقد سیاست‌های مهاجرتی کشور و با تاکید بر اینکه این سیاست‌ها مشکلات سازمان بهزیستی را بسیط می‌کند، بیان کرد: سیاست‌های مهاجرتی ما واقعا اشکال دارد. افراد با ویزای توریستی یا زیارتی وارد کشور می‌شوند و در اینجا می‌مانند. خیلی از افراد هم غیرقانونی وارد می‌شوند. در حالی که توریست‌ها در کشورهای دیگر برای کوچک‌ترین رفتار غیرقانونی خود نگران هستند، اما خیلی از افرادی که قانونی یا غیرقانونی وارد کشور ما می‌شوند، به راحتی و کاملا غیرقانونی در چهارراه‌های کشور مشغول کار می‌شوند.
ارزش احداث یک کیلومتر اتوبان، از ۱۳ هزار کودک خیابانی بیشتر است
مسعودی‌فرید در ارتباط با کمبود بودجه سازمان بهزیستی گفت: بنا بر قانون بودجه سازمان بهزیستی باید صد در صد تخصیص داده شود، اما این اعتبارات کامل پرداخت نمی‌شود. توجهی که به عرصههای عمرانی است به عرصههای اجتماعی نیست. پارسال دو و نیم کیلومتر بزرگراه صیاد شیرازی در تهران افتتاح شد. این پروژه به تنهایی ۵۵ میلیارد تومان اعتبار دریافت کرد. برای هر کیلومتر آن ۲۲ میلیارد تومان بودجه پرداخت شد. کل بودجه ما در بهزیستی برای کودکان کار ۱۸ میلیارد است که ۱۰ میلیارد آن پرداخت شد و این نشان می‌دهد که ارزش یک کیلومتر اتوبان برای ما، از ۱۳ هزار کودک خیابانی بیشتر است.
در تمام کشور مشکلاتی درباره همکاری شهرداری با بهزیستی داریم
وی در انتقاد از همکاری‌های بین بخشی در کشور گفت: نکته بعدی تاکید ما بر آئین‌نامه ساماندهی کودکان است. طبق این آیین‌نامه تهیه مکان و تجهیزات لازم وظیفه شهرداری است، اما شهرداری زیر بار نمی‌رود. این مسئله فقط مربوط به تهران نیست، شاید شهرداری تهران در حوزه اجتماعی حضور بیشتری داشته باشد، اما این مشکل را با تمام شهرداری‌‌های کشور داریم.
مسعودی فرید افزود: طبق آیین‌نامه، ناجا باید از ما حمایت کند. در سعادت‌آباد تهران که مددکاران برای جذب کودکان کار اقدام کردند، با قمه به آنها حمله شد. یا سرکرده یک سری از کودکان به مددکار ما عکس نشان داده است که این کودکان برای من هستند، من با اینها کاسبی می‌کنم و شما به چه حقی بچه‌های من را جذب می‌کنید. ما نیاز به مداخله ناجا داریم، حتی نیاز به مداخله نهادهای امنیتی هم داریم.
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور ضمن تاکید بر اینکه کودکان کار تیمی کار می‌کنند، ولی مافیا نیستند، گفت: کودکان کار اتباع یا ایرانی عموما تیمی کار می‌کنند و با هم در ارتباط هستند. بنابراین یک مجموعه‌ای دارد از کار کودک حمایت می‌کند. اینطور نیست که هر خانواده‌ای بتواند فرزند خود را در فلان چهارراه مستقر کند. بنابراین باید نهادهای امنیتی مداخله کنند و با هسته‌های این تیم‌ها برخورد شود.
هیچ کودکی تنهایی را ردِّ مرز نکرده‌ایم
وی در خصوص مقابله با کار کودکان اتباع گفت: ما طبق آیین‌نامه ساماندهی کودکان کار و خیابان عمل میکنیم، اما تکلیف اتباع باید مشخص شود. ما با سازمان اتباع رایزنی داشتیم. آنها نیز طبق قوانین سازمان خود برخورد می‌کنند. اگر خانواده‌ای بصورت غیرقانونی وارد کشور شده باشد، چه اقدامی باید صورت بگیرد؟ در کشورهای دیگر چه اقدامی می‌کنند؟ آیا خانواده آنها دیپورت یا بازگردانده نمی‌شوند؟
مسعودی‌فرید در رابطه با کودکانی که به تنهایی و بصورت قاچاق به کشور وارد می‌شوند، بیان کرد: اینکه کودک تنها وارد کشور شده است با ورود کودک با خانواده متفاوت است. بعضا افراد شایعه می‌کنند که کودکان را ردِّمرز میکنیم. کدام کشور تا به حال در دنیا کودک تنها را از مرز بازگردانده است؟ البته کودکان ایرانی بوده‌اند که مهاجرت کردند، چون والدین آنها فوت شده بود و کودک مجبور به به کار کردن بوده است. در آن کشور با سفارت ما تماس می‌گیرند و سفارت هر کشور مسئولیت کودکان خود را قبول می‌کند. ما چند میلیون افغاستانی در کشور داریم و همیشه مسئولیت‌پذیر بوده‌ایم و کودک تنها را ردِّمرز نمی‌کنیم. تمام اقدامات سازوکار خودش را دارد و حتما با همکاری سفارت آن کشور انجام می‌شود. به هرحال اگر هزار کودک ایرانی هم در یک کشور خارجی باشند و در ایران هیچ کس را نداشته باشند، این وظیفه ما است که به آنها رسیدگی کنیم نه آن کشور.این در رابطه با کودکان اتباع خارجی در ایران هم صادق است.
عدم همکاری سازمان‌ها را هر دو هفته به وزارت کشور گزارش می‌دهیم
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در چرائیِ عدم موفقیت سازمان بهزیستی در قبال کودکان کار اتباع و ایرانی اظهار کرد: چند عامل باعث شد که در اقدامات گذشته علیه قاچاق و کار کودکان موفق نبودیم. یکی این بود که فعالیت‌های ما استمرار نداشت. دوم اینکه تمام دستگاه‌ها به وظایف خود طبق آیین‌نامه‌ها عمل نمی‌کنند، برای حل این مشکل ما همه آن همکاری‌ها را مطالبه میکنیم و عدم همکاری را هر دو هفته یک‌بار به وزارت کشور گزارش می‌دهیم. سوم آن است که فرایندهای رسیدگی به کودکان کاملا مشخص نشده بود؛ یعنی مراحلی که کودک جذب و احراز هویت می‌شود، بحث پزشکی کودکان، مددکاری اجتماعی و در نهایت تکلیف برای بازپس فرستادن کودک به خانواده‌اش مشخص نبودند.
وی ضمن تاکید بر اینکه کودکان اتباع طیف گسترده‌ای را شامل می‌شود، افزود: بعضا این خانواده‌ها از نظر اقتصادی توانمند هستند. موردی داشتیم که کودک را جلب کرده بودیم. پدر او به دنبالش آمد. ویزا و پاسپورت او را دیدیم و مدارکِ ورود خانواده او کامل بود. پدر کاملا سالم و توانمند بود، اما دو روز که از تحویل گرفتن فرزندش گذشت، او را به خیابان بازگرداند. طبق اظهار خود او با کار کردن شش فرزندش ماهانه ۱۲ میلیون عایدی دارد. البته این درباره همه خانواده‌هایی که وارد کشور می‌شوند، صادق نیست. اکثر خانواده‌ها خیلی فقیر هستند، اما این دلیلی برای مهاجرت و کار کودکان در خیابان نمی‌شود.
او افزود: بخشی از کار کودک نیز به فرهنگ بد برمی‌گردد. به طور مثال پدری می‌گوید؛ تابستان کودک من بیکار است و باید در خیابان کار کند. بنابراین لازم است کودکان کار و اتباع موردی بررسی شوند. باید مشخص شود کدام یک نیاز به کمک جدی دارند. باید تلاش ما آن باشد که هیچ کودکی در هیچ محیط کاری حضور نداشته باشد. نه در خیابان، نه در کارگاه و نه در زباله‌دان‌ها. و اینکه ما فقط یک وعده غذای گرم به آنها بدهیم، هیچ ثمری نخواهد داشت، حداقل در بلند مدت ثمری ندارد.
