حضور ۳۵ دانشگاه ایرانی در نظام رتبه‌بندی جهان اسلام
نتایج رتبه‌بندی دانشگاههای جهان اسلام در سال ۲۰۱۸ اعلام شد که بر اساس آن ۳۵ دانشگاه از ایران در این رتبه‌بندی حضور داشتند.
به گزارش ایلنا، محمدجواد دهقانی، سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: رهبر معظم انقلاب در دیدار ماه رمضان سال جاری با دانشگاهیان بر ضرورت «ارزیابی و رتبه‌بندی دانشگاه‌ها» صحبت فرموده و بر تعیین معیارها، شاخص‌ها و نیز مزیت‌های لازم برای رتبه‌بندی به منظور ارتقای کیفی دانشگاه‌ها و ایجاد رقابت مثبت تاکید کردند.
دهقانی افزود: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC) از چند سال پیش با ابلاغ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تشکیل گروه پژوهشی رتبه‌بندی، عملاً ارزیابی و رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی کشور را با شاخص‌ها و معیارهای مصوب انجام داده و بعد از گذشت چندین سال متوالی عملاً در سطح ملی به یک مرجع در این حوزه تبدیل شده است. هر ساله گزارش رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی کشور از طریق وبگاه پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، رسانه‌های گروهی و نیز در قالب یک کتابچه رسمی به رؤسا و مدیران دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی کشور و جامعه علمی کشور، اطلاع‌رسانی می‌شود.
وی اظهار کرد: با توجه به تأکیدات رهبر معظم انقلاب مبنی بر رصد و پایش کشورهایی که نیت ما پیشی گرفتن علمی از آنهاست و نیز به منظور مقایسه حرکت علمی و عملکرد دانشگاههای کشور در سطح بین‌المللی و با توجه به تجارب ارزشمند گروه رتبه‌بندی ISC در رتبه‌بندی دانشگاه‌ها در سطح ملی، از سال گذشته رتبه‌بندی جدید بین‌المللی تحت عنوان "رتبه‌بندی جهانی ISC" یا (ISC World University Rankings) با تصویب شورای راهبری ISC و تأکید وزیر علوم به‌عنوان رئیس شورا، در دستور کار قرار گرفت. یکی از مهمترین دستاوردهای ورود به رتبه‌بندی جهانی ایجاد یک پایگاه داده از جزئیات کامل اطلاعات علمی و پژوهشی کشورها و دانشگاههای تراز اول دنیا و امکان برنامه‌ریزی و تهیه نقشه راه به منظور دستیابی به اهداف و چشم‌انداز کشور و نیز دانشگاههای کشور در سطح بین‌المللی است.
دهقانی در ادامه گفت: یکی از اولویت‌ها و توصیه‌های برنامه ۱۰ ساله کشورهای اسلامی مصوب (اجلاس آستانه- قزاقستان در سال ۲۰۱۷) حضور ۵۰ دانشگاه کشورهای اسلامی در رتبه‌های زیر ۵۰۰ در نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی است، بر همین اساس و نیز با توجه به مأموریت ISC مبنی بر پایش و رصد جایگاه دانشگاههای جهان اسلام، برنامه "رتبه‌بندی دانشگاههای جهان اسلام"(ISC Islamic World University Rankings) پس از تعیین معیارها و شاخص‌ها در دستور کار قرار گرفته و عملیاتی شد.
سرپرست ISC گفت: رتبه‌بندی دانشگاههای جهان اسلام ISC می‌تواند با نشان دادن نقاط ضعف و قوت دانشگاه‌ها بر اساس هر معیار، جایگاه هر دانشگاه را در بین کشورهای اسلامی نشان دهد و اساس هدف گذاری و سیاست‌گذاری دانشگاه‌ها قرار گیرد.
وی در ادامه گفت: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) به منظور رتبه‌بندی دانشگاههای جهان اسلام در معیارهای خود، مهمترین مأموریت دانشگاه‌ها که عبارتند از پژوهش (با وزن ۶۰ درصد)، نوآوری (با وزن ۱۵ درصد)، آموزش (با وزن ۱۰ درصد) و فعالیت‌های بین‌المللی (با وزن ۱۵ درصد) در نظر گرفته و بر این اساس دانشگاههای کشورهای اسلامی را مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌دهد. در "رتبه‌بندی دانشگاههای جهان اسلام ISC "، دانشگاه‌هایی مورد بررسی قرار می‌گیرند که حداقل ۸۰۰ مدرک در سال‌های ۲۰۱۶-۲۰۱۴ در پایگاه وب آو ساینس (WOS) به ثبت رسانیده باشند. اطلاعات این رتبه‌بندی از پایگاه‌های اطلاعاتی بین‌المللی USPTO ،WOS، Incite گردآوری شده است.
وی ادامه داد: معیار پژوهش شامل پنج شاخص حجم پژوهش، تعداد استناد به مقالات و تأثیر استنادی نرمال شده، تأثیر استنادی نسبت به کل جهان و تعداد مقالاتی است که در نشریات برتر به چاپ رسیده‌اند. بازه زمانی سه ساله ۲۰۱۶-۲۰۱۴ در این شاخص‌ها از جمله تعداد کل انتشارات هر دانشگاه در بازه زمانی سه ساله، تعداد کل استنادات به مقالات منتشر شده، تأثیر استنادی نرمال شده، تأثیر استنادی نسبت به کل جهان، تعداد مقالات با کیفیت دانشگاه (نشریات Q۱ ، مجلات نیچر، ساینس و فهرست نشریات نیچر ایندکس ) است.
سرپرست ISC گفت: از میان دانشگاههای ۵۷ کشور اسلامی، در مجموع ۱۸۷ دانشگاه از ۲۲ کشور در این نظام رتبه‌بندی حضور دارند و ۱۰ دانشگاه برتر حاضر در این رتبه‌بندی از کشورهای عربستان، ترکیه، ایران و مصر بوده و کشور عربستان با ۴ دانشگاه، ترکیه با ۳ دانشگاه، ایران، مالزی، مصر هرکدام با یک دانشگاه در میان ۱۰ دانشگاه برتر جهان اسلام قرار گرفته‌اند.
دهقانی افزود: بیشترین تعداد حضور دانشگاه‌ها متعلق به کشورهای ترکیه، ایران و مالزی است که به ترتیب ۶۵، ۳۵ و ۱۸ دانشگاه در این رتبه‌بندی دارند. وضعیت سایر کشورهای اسلامی به لحاظ تعداد دانشگاههای حاضر در رتبه‌بندی به ترتیب تعداد دانشگاه بدین صورت است: مصر ( ۱۶ دانشگاه)، پاکستان ( ۱۱ دانشگاه)، عربستان سعودی (۱۰ دانشگاه)، تونس (۵ دانشگاه)، اندونزی و نیجریه (۴ دانشگاه)، لبنان، قطر، امارات، اردن، بنگلادش، قزاقستان (هر کدام ۲ دانشگاه)، اوگاندا، عمان، کویت، مراکش، کامرون، الجزایر و عراق (یک دانشگاه).
جایگاه دانشگاههای ایران در جهان اسلام و نیز در کشور در جدول زیر نشان داده شده است.
همانطور که ملاحظه می‌شود تعداد ۱۶ دانشگاه جامع کشور در این رتبه‌بندی مشاهده می‌شود که دانشگاههای تهران، تربیت مدرس، شیراز، فردوسی مشهد، تبریز، شهید بهشتی، اصفهان، بوعلی سینا، مازندران،گیلان، سمنان، کاشان، رازی کرمانشاه، باهنر کرمان، یزد، و ارومیه به ترتیب قرار دارند. از دانشگاههای علوم پزشکی نیز ۱۲ دانشگاه و به ترتیب دانشگاه علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی، ایران، مشهد، اصفهان، شیراز، تبریز، مازندران، کرمان، بقیة‌الله، کرمانشاه و جندی شاپور اهواز قرار دارند. از دانشگاههای صنعتی نیز ۷ دانشگاه و به ترتیب دانشگاههای صنعتی شریف، اصفهان، امیرکبیر، علم و صنعت ایران، خواجه نصیرالدین طوسی، نوشیروانی بابل و سهند در این نظام رتبه‌بندی قرار دارند.
