معاون آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان در گفت‌وگو با ایلنا:
برخی جریانات به دنبال القای یاس و ناامیدی در کشورند/ برنامه‌ریزی بسیاری از کشورها برای جذب نخبگان ایرانی به دلیل کوتاهی برخی مسئولان/ مدیران و صاحبان صنایع بیدار شوند
معاون آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان گفت: مدیران و صاحبان همه صنایع باید بیدار شوند، شجاعت، غیرت و بردباری به خرج دهند و هر چه بیشتر از استعداد، توان علمی و سخت‌کوشی نخبگان استفاده کنند.
حسن سالاریه (معاون آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان و عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف) در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره بیانات اخیر رهبر انقلاب مبنی بر اینکه یک جریانی در دانشگاه‌ها به دنبال دلالی و انتقال نخبگان مستعد به خارج از کشور است، گفت: در بحث خروج جمعیت دانشگاهی و استعدادهای برتر، مهمترین عاملی که در واقع باعث به وجود آمدن و قوت گرفتن چنین جریاناتی می‌شود، وجود یاس و ناامیدی حاصل از عدم امکان انجام کار مفید و موثر توسط دانش‌آموختگان برتر در کشور است. این جریانات در اغلب کشورها وجود دارند و برای انتقال نخبگان و افراد با استعداد تلاش می‌کنند.
وی ادامه داد: هر کشوری که قدر و منزلت نیروی انسانی خوب را بداند، برای جذب حداکثری نخبگان و نیروهای مستعد از سراسر دنیا تلاش می‌کند. کافی است که یک مدیر دولتی یا غیردولتی در به کارگیری این جمعیت مستعد کوتاهی کند؛ کافی است یک مدیر به دلیل بی‌کفایتی، کم‌توانی یا عدم دلسوزی کافی در نحوه سپردن کار به دانش‌آموختگان خوب دانشگاهی در جامعه نامیدی به وجود آورد، در این صورت بدون شک همین نامیدی عاملی برای فعال شدن فکر مهاجرت بدون بازگشت در بین استعدادهای برتر و نخبگان می‌شود.
برنامه‌ریزی بسیاری از کشورها برای نخبگان ایرانی
وی ادامه داد: کشورها با توجه به گستردگی کارهای پژوهشی خود و کارهایی که نیاز به عملکرد افراد خبره دارند، نیروی انسانی مورد نیاز خود را از بین بهترین‌ها در سایر کشورها جذب می‌کنند، لذا جذب نیروهای مستعد به ویژه دانش آموختگان برتر دانشگاهی یک برنامه مهم در بسیاری از کشورهای صنعتی به حساب می‌آید. طبیعی است ایران هم با داشتن نیروهای انسانی جوان و مستعد دانشگاهی یکی از جاهایی است که مورد توجه بسیاری از کشورها در جذب نیروی انسانی قرار گرفته که برای آن برنامه ریزی می‌کنند.
معاون آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان اظهار داشت: در این شرایط نکته مهم این است که ما اکنون چه کاری باید انجام دهیم؟ مهمترین عاملی که جریان مهاجرت از کشور از آن بهره می‌برد، ایجاد فضای یاس و ناامیدی در جمعیت دانشگاهی است. به این صورت که برخی تلاش می‌کنند، این تفکر و ذهنیت را القا کنند که برای استعدادهای برتر و دانش‌آموختگان خوب دانشگاهی هیچ گونه فرصتی در راستای اثربخشی و مفید بودن در دانشگاه، صنعت و جامعه وجود ندارد. ایجاد این ذهنیت مهمترین عامل در ناامیدی و سوق دادن به سمت جریان مهاجرت است. این مکانیزم در همه جای دنیا کار می‌کند، تفاوتی نمی‌کند ایران یا هر کشور دیگری باشد.
ضرورت مقابله با جریانی که یاس و ناامیدی در کشور را القا می‌کنند
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف تصریح کرد: ما باید تا جایی که می‌توانیم با جریان یاس و ناامیدی که در کشور القا شده، مقابله کنیم. جوانان مستعد و نخبگان ما باید به این باور در عمل برسند که با توانایی که دارند می‌توانند به کشور خدمت کنند و کشور به آنها نیازمند است، و می‌توانند با ارائه کارها و اقدامات خوب در کشور، نتیجه خوبی هم از نظر مالی و موقعیت اجتماعی کسب کنند. این وظیفه همه نهادها، دانشگاه‌ها، دستگاه‌های اجرایی، وزارتخانه‌ها، صنایع و معاونت علمی ریاست جمهوری است و بزرگترین حمایت از استعدادهای برتر در مسیر نخبگی همین است. البته صرفا در مقام حرف و شعار هم نباید باشد. باید عملا مسائل و نیازهای مهم کشور را با بهترین‌های دانشگاه در میان گذاشت و به آنها فرصت، امکانات و فضا داد تا در حل این مسائل وارد شوند. آن وقت است که خواهیم دید، فضای کشور چقدر دگرگون خواهد شد و چقدر انرژی مثبت در جامعه تزریق می‌شود.
وی افزود: در این میان خواهیم دید، جریانی که تشویق به مهاجرت می‌کند نه تنها کاملا عقب‌نشینی می‌کنند، بلکه تغییر رویه نیز خواهند داد. بنیاد ملی نخبگان تمام تلاش خود را در حیطه اختیارات و دسترسی‌هایی که دارد، به کار بسته است تا بهترین استعدادهای دانشگاهی را برای جذب در دستگاه‌های اجرایی، نهادهای فناورانه، خدمت به صنعت و جامعه شناسایی و توانمند کند.
سالاریه با بیان اینکه در سال‌های اخیر به خصوص در حوزه وزارت علوم تلاش گسترده‌ای برای جذب و حمایت نخبگان صورت گرفته است، گفت: ما هر زمان که فارغ‌التحصیلان برجسته‌ای را به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت معرفی کردیم، شاهد همکاری‌های خوبی بودیم تا این افراد در بهترین دانشگاه‌ها جذب شوند.
دغدغه نخبگان به کارگیری شایسته آنهاست
وی در پاسخ به این سوال که نخبگان کشور از وضعیت موجود ناراضی هستند، چرا که ظرفیت بسیار بالایی داشته و مستحق شرایط و کار خوب در جامعه هستند؛ حال با توجه به تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر توجه به مطالبات نخبگان، قرار است چه پاسخی به مطالبات نخبگان داده شود؟ گفت: نخبگان و افراد مستعد تلاش و کوشش بیشتری نسبت به دیگران دارند، طبیعتا انتظارشان هم در راستای اثربخشی از جامعه بیشتر است و خیلی از توقعاتی که این افراد پرتلاش و پرکار دارند از این نظر به حق است، زیرا یک دانش‌آموخته ممتاز معتقد است که بیشتر مطالعه کرده، در دانشگاه بهتری درس خوانده و به طور کل زحمت بیشتری کشیده است، از این رو ممکن است شرایطی که از لحاظ کار و موقعیت اجتماعی و شغلی برایش پیش آمده را حق خود نداند.
معاون آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان تاکید کرد: همه نهادها باید تلاش کنند تا این افراد به بیشترین اثرگذاری خود در جامعه برسند، نخبگان کشور شاید بیش از اینکه توقع مسائل مالی در کشور داشته باشد، بیشتر دغدغه این را دارند که به طور شایسته‌ای به کار گرفته شوند. این مهمترین مطالبه نخبگان و استعدادهای برتر است. در واقع اگر مطابق توانمندی و استعدادی که دارند از آنها کار خواسته شود، بخش بزرگی از آنچه که در ذهن نخبگان کشور وجود دارد خود به خود ارضا خواهد شد. در عین حال اگر کسی هم کار موثری انجام دهد و هم شرایطی فراهم شود که امکانات و درآمد بیشتری داشته باشد، طبیعتا در بهبود ذهنیت وی و جامعه کمک خواهد کرد. الان متاسفانه وضعیت معیشتی بسیاری از نخبگان و دانش آموختگان برتر دانشگاهی متناسب با توانمندی‌های بالای علمی آنها و تلاش‌شان برای رشد کشور نیست و این می‌تواند منجر به سرخوردگی شود.
وی خاطرنشان کرد: به کارگیری نخبگان و استعدادهای برتر در پست‌های مدیریتی و پژوهشی که نیاز به افراد باهوش، باسواد، پرکار، شجاع و متکی به خود دارند، در همه حوزه‌های صنعت و جامعه، یکی از مهمترین اقدامات است. البته باید آموز‌های لازم در این راستا تقویت شود.
برخی مسئولان نسبت به نخبگان کوتاهی می‌کنند
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه تلاش‌های زیادی در کشور برای نخبگان می‌شود، اما در این میان خواسته یا ناخواسته یک سری از مسئولان نیز کوتاهی می‌کنند، گفت: جو کشور به گونه‌ای است که امکان دارد، در برخی از زمینه‌ها به کار و تلاش افراد، کمتر بها داده شود، از طرفی برخی مشاغل کاذب نیز مانع رشد کار و تولید واقعی توسط افراد نخبه شده است، پس باید این موانع کنار گذاشته شود تا افراد مستعد بتوانند به اوج اثربخشی در کار خود برسند. مدیرانی که شایستگی موقعیتی را که در آن قرار گرفته‌اند، به لحاظ علمی و تجربی ندارند، آسیب بزرگی به جمعیت نخبه کشور می‌زنند.
وی بیان داشت: وظیفه بنیاد ملی نخبگان، معاونت ریاست جمهوری، سایر نهادها و هر مسئولی که در کشور کار می‌کند، این است که از طریق ریل‌گذاری و هموار کردن مسیر جذب و اثربخشی استعدادهای برتر کشور نخست نسبت به جذب این استعدادها اقدام کنند و از این راه با این جو فکری و ناامیدانه موجود مقابله کنند و در وهله بعد سعی کنند که اثرگذاری این افراد در جامعه به بیشینه حد خود برسد. اگر این اقدامات صورت بگیرد خود به خود مسائل درآمدی و اقتصادی اصلاح شده و انگیزه خروج نخبگان از کشور کاهش می یابد.
مدیران و صاحبان صنایع باید بیدار شوند
معاون آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان تاکید کرد: در همین سال‌های اخیر کارهای خوبی برای جذب و به کارگیری نخبگان و طرح مسائل و نیازهای اساسی کشور با آنها انجام شده است، اگر آمارهای مستند در این زمینه را به صورت دقیق بررسی کنیم، می‌بینیم که مساله به این وخامت هم نیست که برخی افراد ادعا می‌کنند و نتیجه آن چیزی جز تشویق به مهاجرت نیست. در سال‌های اخیر با رشد شرکت‌های دانش‌بنیان و فضاهای فعالیت نوآورانه و فناورانه در کشور و همکاری بسیاری از دستگاه‌ها از جمله وزارت علوم و وزارت بهداشت در زمینه جذب نخبگان روز به روز شرایط بهتر شده است، هر چند تا نقطه مطلوب فاصله داریم. مدیران و صاحبان همه صنایع باید بیدار شوند، شجاعت، غیرت و بردباری به خرج دهند و هر چه بیشتر از استعداد، توان علمی و سخت‌کوشی نخبگان استفاده کنند و در ازای آن، به طور شایسته قدردان زحمات و تلاش های آنان باشند.
