در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
همکاری استرالیا با ایران در زمینه احیای دریاچه ارومیه به اجبار آمریکا قطع شد/ بسته شدن دفتر مرکز تحقیقات بین‌المللی پژوهش کشاورزی در تهران
معاون محیط زیست انسانی سازمان محیط زیست گفت: همکاری ایران با دانشگاه ملبورن پس از تحریم‌ها لغو شده است.
مسعود تجریشی (معاون محیط زیست انسانی سازمان محیط‌زیست) در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره خبری به نقل از وی مبنی بر اینکه آمریکا استرالیا را از میدان بدر کرد تا خود در دریاچه ارومیه با ایران همکاری کند، گفت: ما یک تفاهم‌نامه‌ای با استرالیا برای ایجاد یک مرکز تحقیقاتی مشترک داشتیم که البته این مرکز هم ایجاد شد. این مرکز با عنوان مرکز آب ایران_استرالیا در دانشگاه صنعتی شریف شکل گرفت و طرف استرالیایی در این پروژه دانشگاه ملبورن بود.
آمریکا استرالیا را مجبور به قطع همکاری با ایران کرد
وی با بیان اینکه همه اقدامات این مرکز با حضور وزیر و سفیر استرالیا در ایران انجام شد، ادامه داد: پس از شروع مجدد تحریم‌ها دانشگاه ملبورن یک پروژه ۲۰۰ میلیون دلاری ساخت زیردریایی با آمریکایی‌ها داشت، از همین‌رو آمریکایی‌ها به دانشگاه ملبورن فشار وارد کردند که اگر می‌خواهید این قرارداد (قرارداد ساخت زیردریایی) ادامه پیدا کند، باید رابطه‌تان را با ایران قطع کنید. بنابراین استرالیایی‌ها قرارداد را فسخ کردند و معاون آموزشی آنها نامه‌ای به ما نوشت و عذرخواهی کرد که تحت فشار آمریکا هستند و نمی‌توانند توافق‌‌شان با ایران را ادامه دهند.
معاون محیط‌زیست انسانی سازمان محیط زیست با بیان اینکه همکاری ایران و استرالیا از حدود یکسال پیش قطع شده است، خاطرنشان کرد: ما روابط بسیار نزدیکی داشتیم و کارگاه‌های مشترک برگزار می‌کردیم و قرار بود در آجی‌چای در تبریز از تجربه استرالیایی‌ها استفاده کنیم، اما پس از نامه دانشگاه استرالیا تمام ارتباط‌مان قطع شد و اینگونه نبود که آمریکا به استرالیا گفته باشد، شما بروید کنار ما خودمان می‌آییم و کار می‌کنیم.
تشریح چگونگی همکاری با سازمانهای بین‌المللی
تجریشی درباره کمک کشورهای خارجی در خصوص احیای دریاچه ارومیه تصریح کرد: در حال حاضر ژاپنی‌ها در مطالعات آب به ما کمک می‌کنند و خودشان تقاضای ادامه همکاری را دارند. همچنین با سازمان Iho در هلند درباره حسابداری آب همکاری داریم. در حال حاضر بیشتر فعالیت ما با سازمانهای بین‌المللی است و بسیاری از این سازمان‌‌ها به صورت غیررسمی با ما همکاری دارند یعنی همکاری ما با آنها فرد به فرد است به جای نهاد به نهاد، چراکه تحریم‌ها باعث شده است کشورها نتوانند به صورت مستقیم با ما همکاری داشته باشند.
دفتر مرکز تحقیقات بین‌المللی پژوهش کشاورزی در مناطق خشک در تهران بسته شده است
وی با اشاره به قطع همکاری برخی سازمانهای بین‌المللی با ایران پس از شروع مجدد تحریم‌ها، ادامه داد: ایکاردا ICARDA مرکز تحقیقات بین‌المللی پژوهش کشاورزی در مناطق خشک است که پس از تحریم‌ها از کشور ما خارج شده است. ایکاردا یک سازمان بین‌المللی است که عمده هزینه‌های آن توسط آمریکایی‌ها تامین می‌شود و در کشاورزی دیم به ما کمک می‌کرد. این سازمان دو سال با ما همکاری داشت و در سال سوم به دلیل اینکه آمریکایی‌ها هزینه آن را تامین می‌کردند از ایران خارج شد و دفتر آن در تهران نیز تعطیل شد. البته ما همان اقدامات را با جهاد کشاورزی ادامه می‌دهیم.
مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه یادآور شد: در حال حاضر با دو دانشگاه آلمان در خصوص احیای دریاچه ارومیه همکاری می‌کنیم، اگرچه که نیازی به این نوع همکاری‌ها نداریم و آن زمانی که همکاری می‌کردیم آنچه را که می‌خواستیم گرفتیم.
همکاری ۶ کشور اروپایی با ایران در زمینه پسماند، آلودگی هوا و گرد و غبار
تجریشی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به قرارداد ۶ کشور اروپایی با ایران در خصوص محیط‌زیست گفت: خانم موگرینی و آقای ظریف در زمانی که برجام هنوز لغو نشده بود یک تفاهم‌نامه‌ای را در رابطه با کمک اتحادیه اروپا در خصوص محیط زیست منعقد کردند. ۶ کشور و ۸ مرکز تحقیقاتی در سه زمینه پسماند، آلودگی هوا و گرد و غبار با ما همکاری می‌کنند. پس از امضای برجام مدت زمانی برای اجرای این تفاهم‌نامه طول کشید، اما حدود ۴ ماه پیش این کشورها اعلام کردند که برای همکاری با ایران آمادگی دارند و ۱۸ میلیون یورو برای اقدامات مشترک به ایران کمک می‌کنند.
وی ادامه داد: در فاز اول این تفاهم‌نامه حدود ۹ میلیون یورو برای انجام اقدامات مشترک در سه زمینه محیط زیست و آب اختصاص پیدا کرد. ما با نمایندگان اداری آنها روی موضوعات توافق کردیم و تیم فنی‌شان از سه کشور اتریش، آلمان و ایتالیا حدود یک ماه و نیم پیش وارد تهران شدند و از مناطق مشخص شده بازدید کردند.
معاون محیط زیست انسانی سازمان محیط زیست با اشاره به مناطق مشخص شده در این پروژه مشترک تصریح کرد: برای پسماند شهر اهواز را در نظر گرفتیم. همچنین برای آلودگی هوا شهرهای اصفهان و تهران نیز نهایی شده‌اند و در زمینه گرد و غبار نیز در حال تعامل هستیم تا منطقه‌ای را مشخص کنیم البته در این زمینه بیشتر به دنبال انتقال دانش فنی هستیم چراکه اروپایی‌ها در خصوص گرد و غبار خیلی فعالیت نکرده‌اند.
در حال بررسی تاثیرات آبگیری سد ایلسو بر کانونهای گرد وغبار در منطقه هستیم
تجریشی همچنین در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره آبگیری سد ایلسو در ترکیه و تاثیر آن در کانونهای گرد و غبار در منطقه گفت: در هیچ یک از مطالعاتی که تاکنون انجام شده ترکیه به عنوان کانون گرد و غبار مشخص نشده است، یعنی کانونهای گرد و غبار در عراق بررسی شده‌اند و براساس نتایج آن اینطور نبوده است که آب از ترکیه می‌آمده و حالا به دلیل قطع شدن این منطقه به کانون گرد و غبار تبدیل شده است.
وی با تاکید بر اینکه تاکنون مستنداتی در این خصوص نداریم، گفت: در سال گذشته مطالعاتی را با سازمان هواشناسی برای شناسایی کانونهای جدید گرد و غبار در عراق, سوریه و عربستان را آغاز کردیم تا ببینیم چه مقدار از این کانونهای گرد و غبار می‌تواند متاثر از کشور ترکیه باشد و این مطالعات احتمالا در شهریورماه به پایان می‌رسد. البته اقداماتی نیز در گذشته صورت گرفته و ما کانون‌هایی را شناسایی کرده بودیم.
عراق سازه‌هایی را آبگیری کرده که کارکرد مشخصی ندارند
معاون محیط زیست انسانی سازمان محیط زیست در پاسخ به این سوال که آیا با آبگیری سد ایلسو ما با مشکل مواجه خواهیم شد، تصریح کرد: قطعا آبگیری سد ایلسو بی‌تاثیر نیست، اما ما در عراق هم سازه‌هایی داریم که در حال آبگیری هستند، بدون اینکه کارکرد مشخصی داشته باشند، مطمئنا با این آبگیری‌ها و توسعه منابع آبی در بالادست حوضه دجله و فرات با تحولاتی در پایین دست روبرو می‌شویم، اما اینکه چقدر می‌تواند تاثیرگذار باشد و آیا این تاثیرات بر ما هم اثری دارد باید بعد از مطالعات مشخص شود.
در دنیای سیاست وعلم باید مرز قائل شویم
تجریشی در خصوص شکایت دادستان بندر انزلی از عیسی کلانتری و همچنین طرح احیای تالاب انزلی خاطرنشان کرد: در دنیای سیاست و علم باید مرزهایی را قائل شد، دادستان کل به سازمان محیط زیست آمدند و دانشگاه تهران، شیراز و صنعتی اصفهان گزارشی از این طرح و ارزیابی‌شان را از این طرح ارائه دادند.
وی ادامه داد: معتقدم بهتر بود برای قضاوت در این خصوص یک پنل علمی تشکیل می‌دادند و همچنین می‌توانستند یک نهاد غیروابسته را به عنوان حَکَم تعیین کنند تا این موارد از طریق این حکم پیگیری می‌شد. متاسفانه برخی از کلمات بار روانی بالایی دارد وقتی گفته می‌شود فلان ماده باعث ایجاد سرطان می‌شود، همه می‌ترسند در حالی که سرطان در طی زمان اتفاق می‌افتد و در حقیقت سرطان رشد بی‌رویه سلول‌هایی است که به هر علتی می‌تواند تحریک شود. به طور مثال کالباس و سوسیس هم به دلیل ماده نگهدارنده‌ای که در آن وجود دارد، مضر است.
معاون محیط زیست انسانی سازمان محیط زیست تاکید کرد: در خصوص اجرای طرح بایوجمی احساس می‌کنم از ابتدا می‌توانست شروع بهتری داشته باشد و می‌توانستیم فضای آرام‌تری در حال حاضر داشته باشیم و ابهامات را به لحاظ فنی توسط افراد آگاه رفع کنیم.
تجریشی با بیان اینکه طرح احیای تالاب انزلی یک طرح جدید است، تصریح کرد: این طرح در ابتدا در آزمایشگاه انجام شد و سپس در یک منطقه به صورت پایلوت انتخاب و اثربخشی آن مشخص شد، بعد از آن در تالاب انزلی اجرا شد و دیدیم که پاسخ هم داد، اما ناگهان در حین کار دادستان وارد می‌شود، مسیر این طرح یک مسیر علمی و کاملا مشخص است و برای تمام نگرانی‌ها و سوال‌هایی که وجود دارد، روش‌های علمی پاسخگو هستند و احتمال ریسک آن قابل محاسبه است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: می‌گویند دانشگاه‌ها تولید کننده علم باشند، اما از آن طرف وقتی علم توسط خودمان تولید می‌شود و آن را اجرا می‌کنیم به دلیل اینکه کسی تا الان آن را انجام نداده است با آن مخالفت می‌کنیم. برداشت من این است که یک موضوع کاملا فنی، علمی و نوآورانه را تبدیل کردیم به یک فضای سیاسی بدون اینکه بتوانیم شفاف‌سازی انجام دهیم و بگوییم تبعات و ریسک این کار چقدر است و تمام این مسائل به حاشیه کشیده شده است. بنابراین اگر چنین بخواهیم عمل کنیم دیگر کسی کار خلاقانه و نوآورانه انجام نمی‌دهد.
