مددکاری در مسیر نیکوکاری و تعاون است

به گزارش خبرنگار ایلنا،‌ حجت‌الاسلام هادی صادقی، معاون فرهنگی قوه قضائیه در همایش ملی مددکاری اجتماعی و توسعه پایدار  از نظریه تا عمل گفت: برای مددکاری اجتماعی تعاریفی ارائه شده است. اصولاً اصل را بر آن گرفته‌اند که افراد نیازمند کمک را توانمند سازند تا بتوانند خودشان از عهده مشکلاتشان برآیند به جای اینکه مستقیماً به آنها کمک بشود و این تعریف نوین و پیشرفته‌تری است.

وی افزود: در فلسفه اخلاق مکاتب مختلفی داریم که به مباحث مربوط به مددکاری پرداخته است. برخی خودگرایی را مبنای عمل می‌دانند. در این مکتب اینگونه است کسی که کمک می‌کند هدفش از کمک آن است که از مسیر آن کمک خود را راضی کند و پاداش و مزایا از آن کمک تحصیل کند.  می‌گویند می‌دهیم تا از همان دست پس بگیریم.

وی ادامه داد: نگاه دیگر در این زمینه روش دیگرگرایانه است. این مفهوم گرچه در قرن نوزدهم از سوی آگوست کنت پایه‌گذاری شد اما قبل از وی نیز افراد دیگری آن را مطرح کرده بودند. مبنای این نگرش این است که دیگران را دوست بداریم. البته هیچ مکتب اخلاقی‌ای نداریم که به دیگران توجه نکند. حتی خودگرایان نیز به دیگران کمک می‌کنند اما دیگرگرایان می‌گویند حسن اخلاق در این است که انسان کاری که برای دیگران انجام می‌دهد به جهت ارزش ذاتی خود آن انسان و ارزش فی نفسه خود آن عمل باشد، بنابراین این رویکرد ارزشمندتر است.

معاون فرهنگی قوه قضائیه اظهار داشت: این نگرش‌ها شبیه دو گونه عشق است؛ عشق اروتیک که نمونه‌های آن را در عشق‌های خیابانی می‌بینیم. نوع دیگر عشق، عشق آگاپه است یعنی عشق به دیگری بدون چشم‌داشت سود.مددکاران اجتماعی کسانی هستند که دیگران را برای خود انسان‌ها می‌خواهند. این امر مبتنی بر مرتبه والایی از انسانیت است.

صادقی در ادامه با اشاره به مکاتب روانشناسی گفت: یک عده از روانشناسان هستند که می‌گویند انسان جز برای خود کار نمی‌کند اما در مقابل آنها روانشناسانی هم هستند که اظهار می‌دارند انسان صاحب نگرش‌های دگرگرایانه هم هست.

وی سپس با اشاره به مبانی اسلامی مرتبط با مددکاری و کمک به دیگری گفت: کمک بی چشم‌داشت، بدون انتظار پاداش و تغییر باید ارائه بشود. این منتج می‌شود به مددکاری دگرگرایانه.عشق ایثارگرانه و دگرگروانه در فرهنگ اسلامی بسیار مورد توجه است. نمونه اعلای این مسئله امیرالمومنین است که برای رنج انسان‌ها می‌گریست. این مقام والای انسانی عشق دیگر گرا داشت. وی در همین خصوص به نامه‌اش به مالک اشتر دستور می‌دهد که وی انسان‌ها را گرامی بدارد.

صادقی افزود: تنها شیاطین بزرگ و کوچکی که از انسانیت خارج شده و اقدام به کشتار و نابودی انسان‌های دیگر می‌کنند از شمول اصل محبت عام به عموم انسان‌ها خارج می‌شوند.

وی به اصل تعاون اشاره کرد و گفت: مددکاری در مسیر نیکوکاری و تعاون است. مددکاری باید همراه با تقوا باشد. قاعده زرین که در تمام مکتب‌های اخلاقی رواج دارد به این معنا است که آنچه را که برای خود می‌پسندی برای دیگران نیز بپسند.

صادقی با اشاره به اصل امر به معروف و نهی از منکر گفت: بخشی از این اصل شامل بحث مددکاری هم می‌شود. مردان و زنان مومن بین خودشان اولیا هستند. بر مبنای اولیا و ولایت باید بین مومنان فرهنگ دوستی و محبت برقرار باشد. جامعه مومنان جامعه‌ای است که بین اعضای آن به شدت محبت برقرار است و به خاطر این دوستی به هم امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند. امر به معروف و نهی از منکر بر پایه دوستی و ولایت است. امر و نهی از سر دوستی و محبت است. مددکار اجتماعی هم آن کسانی را که نیازمند هستند به سمت خیر و نیکی هدایت می‌کنند.

وی در پایان خطاب به جامعه مددکاران اجتماعی گفت: نگرش اخلاقی به شما انگیزه، قوت و همت بالا می‌دهد.