معاون امور تالاب‌ها در گفت‌وگو با ایلنا:
۶۰ تالاب کشور خشک شده‌است
معاون امور تالاب‌ها در دفتر زیستگاه‌های سازمان حفاظت محیط زیست از خشک شدن ۶۰ تالاب‌های کشور خبر داد.
مسعود باقرزاده کریمی (معاون امور تالاب‌ها در دفتر زیستگاه‌های سازمان حفاظت محیط زیست) در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره وضعیت تالاب‌ها گفت: حدود سه میلیون هکتار تالاب شامل ۱۰۵ تالاب در کشور شناسایی شده است. حدود یک میلیون و سیصد هزار هکتار از این تالاب‌ها یعنی ۳۰ درصد آن و معادل ۶۰ تالاب خشک شده است، این سی درصد در تالاب‌ها متفاوت است و به طور مثال در گاو‌خونی حدود ۹۰ درصد، تالاب ارومیه ۷۰ درصد و تالاب گندمان ۲۰ درصد خشک شده است.
وی با بیان اینکه ۶۰ تالاب تحت تاثیر میزانی از خشکسالی قرار گرفته‌اند، تصریح کرد: از جمله تالاب‌هایی که به صورت کامل خشک شده است تالاب جازموریان است، البته این تالاب‌ها به طور طیبعی هم از سیلاب‌های دور‌ه‌های چندساله آبگیری می‌شدند بنابراین این نوع خشک‌شدن در برخی از تالاب‌ها اتفاق می‌افتد.
معاون امور تالاب‌ها در دفتر زیستگاه‌های سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه در حال حاضر ۷۰ درصد تالاب حورالعظیم آبگیری شده است، گفت: کانون‌های گرد و غبار در منطقه دو دسته داخلی و خارجی هستند. بیشترین میزان گرد و غبار در کشور از کانون‌های داخلی است که شامل سه بخش می‌شود؛ بستره خشک‌شده تالاب‌ها، اراضی کشاورزی رها شده، اراضی مرتعی و طبیعی که به دلیل چرای بی‌رویه دام پوشش گیاهی خود را از دست داده‌اند. این سه عامل به تدریج باعث ایجاد کانون گرد و غبار در کشور شده‌اند.
باقرزاده کریمی در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره برنامههای سازمان حفاظت محیط‌زیست در خصوص احیای تالاب‌ها گفت: کل برنامههای اجرایی احیای تالاب‌ها شامل ۴ دسته لای‌روبی مسیل‌ها، انحراف آب، کانال‌کشی، عمق ایجاد کردن، کاهش تبخیر که بسته به نوع تالاب در قسمت‌های مختلف متفاوت است، به طور مثال الگوی احیای تالاب جازموریان با هامون در سیستان متفاوت است.
وی ادامه داد: همچنین تعیین نیاز آبی و حقابه و تامین آن از مهمترین موضوعات در برنامه احیای تالاب‌ها است، چراکه اگر بحث حقابه تامین شود، پروفیل خاک را مرطوب می‌کند و ما با مشکلات کمتری روبرو هستیم. تدوین برنامه مدیریت زیست‌بوم تالاب و اجرای آن از دیگر برنامههای احیای تالاب‌هاست. برنامه مدیریت زیست بوم تالاب نحوه مدیریت تالاب و ساختار مدیریتی را ترسیم و با مشارکت همه ذینفعان در حوضه آبریز تالاب تصمیم می‌گیرد نه در تالاب. مشارکت مردمی، طرح‌های کسب و کار معیشت جایگزین از دیگر برنامههای ماست.
معاون امور تالاب‌ها در دفتر زیستگاه‌های سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به این سوال که درباره تالاب‌هایی که در شرایط حاد قرار داشته و به طور کامل خشک شده‌اند چه برنامه‌ای دارید؟ توضیح داد: در خصوص تالاب‌هایی که در شرایط حاد قرار دارند باید ببینیم کدام یکی از برنامه‌ها زودتر ما را به نتیجه می رساند. البته در تالاب‌های استان اصفهان بحث حقابه‌ها تعیین شده اما در تامین آن با مشکل مواجه هستیم. برای تامین حقابه زاینده‌رود چندین بار مکاتباتی با دستگاه‌های مربوطه انجام شده اما در بحث زاینده‌رود تصمیم مشارکتی است و همه ذینفعان در شورای هماهنگی زاینده رود تصمیم می‌گیرند. این شورا به ریاست وزیر نیرو و با حضور استانداران سه استان، معاونان دستگاه‌ها و نماینده کشاورزان بالادست و پایین دست تشکیل شده و متر مکعب به مترمکعب برای آب تصمیم گرفته می‌شود.
باقرزاده کریمی در خصوص تامین حقابه هامون از افغانستان نیز گفت: افغانستان براساس معاهده‌ای که سال‌ها پیش با ایران منعقد کرده موظف است سالانه ۸۲۰ میلیون مترمکعب در سال حقابه ایران را تامین کند. این حقابه برای نیازهای کشاورزی و شرب منطقه بوده است نه برای هامون‌ها چراکه در دوره‌ای که این معاهده نوشته شد بحث حفاظت از هامون مطرح نبوده است و سیلاب‌ها و جریان‌های قوی هیرمند این تالاب ها را پر می‌کرده است.
وی ادامه داد: مذاکرات سازمان حفاظت محیط‌زیست با کشور افغانستان برای تامین این ۸۲۰ میلیون متر مکعب حقابه که برای کشاورزی و شرب مصرف می‌شود نیست، البته همین میزان هم در حال حاضر تامین نمی‌شود اما مذاکرات ما با کشور افغانستان برای تامین حقابه هامون‌هاست و معتقدیم باید مطالعات مشترک در دو کشور انجام شود تاکنون نیز کارگروه‌های مشترکی برگزار شده و مطالعاتی قرار است انجام شود.
