هنوز موفق به شکستن انحصار زبان انگلیسی نشدیم/آموزش زبان چینی و روسی برای مبادلات فرهنگی و تجاری

علی زرافشان، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش، در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایلنا، درباره آموزش زبان‌های خارجی در مدارس کشور گفت: هرچند آموزش ۵ زبان خارجی از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد تصویب قرار گرفته، اما انگلیسی همچنان زبانِ غالبِ خارجی مورد تدریس و آموزش در مدارس ایران است.

وی از زبان‌های آلمانی، فرانسه، اسپانیولی و روسی، بعنوان ۴ زبان دیگر مورد تصویب شورای عالی اشاره کرد و افزود: در حال حاضر این زبان‌ها، به نسبت خیلی کم و به ندرت در مدارس دولتی تدریس می‌شوند و اغلب در مدارس غیردولتی است که دانش آموزان شاید بجز انگلیسی، زبان‌هایی مثل فرانسه یا آلمانی را نیز فرا بگیرند. با این وجود، عمده دانش‌آموزانی که به یادگیریِ زبانی غیر از انگلیسی مشغولند، افرادِ علاقمندی هستند که داوطلبانه در آموزشگاه‌های علمی زبان مبادرت به تحصیل  می‌کنند.

او ادامه داد: سال گذشته بمنظور تشویق دانش‌آموزان به یادگیری یک زبانِ خارجی بجز انگلیسی، با تهیه یک دستورالعمل، این اجازه را دادیم که هر یک از استان‌ها، یک مدرسه را به آموزش زبان‌های فرانسه، آلمانی، روسی و اسپانیولی که در مصوبه شواری عالی آمده، اختصاص دهند. هدف از این کار، فراهم ساختنِ فرصتی بود تا امکاناتِ آموزش و پرورش، پاسخگوی نیازهای دانش آموزان علاقمند در این رابطه باشد.

معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش گفت: یک دوره‌ای با حمایت بخش فرهنگی سفارتخانه‌های فرانسه و آلمان، اقدامات خوبی انجام دادیم و و ضمنِ تعریفِ کتب، حتی ۳۰ نفر از معلمان را نیز برای آموزش به فرانسه اعزام کردیم و قرار بود، هر کدام حداقل یک کلاس تشکیل دهند که متاسفانه این طرح با موفقیت همراه نشد؛ علتش هم این بود که بچه‌هایی که این زبان‌ها را می‌خوانند، بعد‌ها که وارد دانشگاه می‌شوند، به مشکل برمی‌خورند.

وی افزود: دانش آموزی که داوطلبانه در آموزشگاه‌های علمی زبان، به طور مثال زبان فرانسه یا آلمانی را یاد بگیرد، وقتی وارد دانشگاه بشود، می‌بیند که زبان رایجِ خارجیِ دانشگاه‌های ما و همچنین منابع آموزشی، همگی انگلیسی است! حتی اساتیدی که اکنون مشغول به تدریس در دانشگاه هستند نیز تقریباً همگی ارتباط علمی خارجی‌شان، بر پایه زبان انگلیسی است. همین، بزرگ‌ترین چالشی است که چنین دانش‌آموزانی در زمان تحصیل در دانشگاه با آن مواجه می‌شوند.

زرافشان تاکید کرد: اگر قرار باشد؛ سایر زبان‌ها تقویت شود، باید در آموزش وپرورش و آموزش عالی، یک برنامه پیوسته و هماهنگ ایجاد شود، در غیر اینصورت استقبال بسیار محدود خواهد بود.

او افزود: در دهه ۶۰  علاوه بر گروه‌های آموزشی زبان انگلیسی، گروه‌های آموزشی زبان فرانسه هم داشتیم و حتی تعدادی از همکاران تخصصشان آموزش زبان فرانسه بود. مشکلی که اکنون با آن روبرو هستیم، این است که در طول این سال‌ها، تربیت معلم معطوف به سمت معلم زبان انگلیسی بوده و اینک ضروریست که اقداماتی را برای تربیت معلمان خاص نیز انجام دهیم.

او با اشاره به پیشنهاد دکتر بطحایی؛ وزیر آموزش و پرورش به همتایان روس خود مبنی بر فراهم ساختن امکان تدریس زبان روسی در مدارس کشور، گفت: در واقع چنین کاری در سایه همکاری‌های مشترک، تحقق پیدا می‌کند. اگر در این باره روسیه نیز ابراز تمایل کند، باید با حمایت از تعدادی مدارسِ ما، امکان اجرای چنین ایده‌ای را فراهم سازد.

وی ادامه داد: پیش از انقلاب چند مدرسه از جمله مدرسه رازی در تهران و مدارس متعدد دیگری در سایر شهر‌ها مثل اصفهان، زبان فرانسوی را آموزش می‌دادند که خود کشور فرانسه از این کار حمایت می‌کرد. حتی زبانِ خارجی که در هنرستانهای ما تدریس می‌شد، زبان آلمانی بود که البته خودِ کشور آلمان در حوزه آموزش معلمان و تهیه کتب درسی لازم، در این امر مشارکت داشت.

زرافشان گفت: در صحبت‌ها و پیشنهاد وزیر محترم آموزش پرورش به مقامات روس نیز به این همکاری مشترک اشاره و تاکید شد، از سویی چون طرف روس در واقع پیشنهاد آموزش زبان فارسی را در مدارس روسیه مطرح کرده بود، متقابلاً دکتر بطحایی نیز پیشنهاد آموزش زبان روسی را در مدارس ایران، ارائه کرد.

معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه در حال حاضر پس از زبان انگلیسی، زبان‌های فرانسه و آلمانی، در رتبه دوم و سوم علاقمندیِ دانش‌آموزان برای فراگیری قرار دارد و یادگیری زبان‌های روسی و اسپانیولی بسیار محدود است، گفت: اکنون زمان آن فرا رسیده است، بجای رتبه‌بندی زبان‌های خارجی بر اساس خواست و علاقه داوطلبان، بیاییم و این اولویت بندی را برپایه سیاستهای راهبردی کشور، تدوین کنیم.

 وی با اشاره به اینکه ما فاقد یک سند راهبردی در کشور برای آموزش زبانه‌های خارجی هستیم، گفت: انگلیس یک سند راهبردی آموزش زبان‌های خارجی را بر اساس ارتباطات سیاسی و دیپلماتیک، اقتصادی، اجتماعی، حجم مبادلات و رفت و آمدهای توریستی و حتی از منظر تعداد شهروندان غیرانگلیسی زبانِ آن کشور، تهیه کرده و جالب است بدانید بر مبنای همین سند، اولویت اولِ آموزشِ زبان خارجی برای مدارس انگلیس، زبان عربی است و الان ۳ سالی می‌شود که آموزش این زبان در مدارس انگلیس آغاز شده است.

وی اظهار داشت: در حال حاضر ما نیز با توجه به سطح ارتباطاتی که با کشورهایی مثل روسیه و چین داریم، طبیعی‌ست که باید این زبان‌ها را به برخی افراد آموزش بدهیم که بتوانند در مبادلات فرهنگی، تجاری و اقتصادی پل ارتباطی لازم را با این کشور‌ها و برخی کشورهای دیگر ایجاد کنند، لذا برای اینکه ما نیز درحوزه آموزش زبان‌های خارجی، چرخشی از تقاضا محور بودن به سمتِ سیاست محور داشته باشیم، باید با مطالعه دقیق، یک سند راهبردی را تهیه کنیم.