مدیرکل آموزش ابتدایی آموزش وپرورش:
بازنگری در شاخص‌های تولیدات دوره پیش‌دبستانی ضروری است
مدیرکل آموزش ابتدایی وزارت آموزش وپرورش گفت: غلبه ترجمه بر تالیف، توجه به خانواده‌ها به عنوان مهم‌ترین نهاد در شکل‌گیری شخصیت و هویت کودک و نیزضرورت بازنگری در شاخص‌های ارزیابی تولیدات دوره پیش‌دبستانی ازجمله مسائل مهم بخش داوری تولیدات دوره پیش دبستانی است.
به گزارش ایلنا، رخساره فضلی، مدیرکل آموزش ابتدایی وزارت آموزش وپرورش و سرگروه داوری پیش دبستان پانزدهمین دوره جشنواره کتاب رشد گفت: آنچه برای کودکان در دوره پیش‌دبستانی نیاز داریم، کتاب‌های کار یا به اصطلاح کاغذ و قلمی نیستند و چه بسا این کتاب‌ها باید به حداقل برسند. آنچه اکنون تولید می‌شود عموماً شرایطی دارد که از کودکان پیش‌دبستان انتظار می‌رود کتاب و قلمی داشته باشند و صرفاً به رنگ‌آمیزی و کارهایی از این دست بپردازند. درحالی که این کار با ویژگی‌های کودکان و حتی اهداف و رویکردی که ما در نظام آموزشی دوره پیش‌دبستان تنظیم کرده‌ایم؛ همخوانی ندارد. این موضوع هم کودکان و هم نظام آموزشی را دچار مشکل می‌کند. چرا که کودکان در دوره پیش‌دبستانی فرصت خوبی برای رشد همه جانبه دارند ولی با استفاده از این قبیل کتاب‌ها به انجام کارهای تکراری محدود می‌شوند که قاعدتاً خیلی هم خوشایند آنها نیست و نتایج خوبی هم در بر ندارد.
وی درمورد ارزیابی خود از کتاب هایی که دراین دوره جشنواره به گروه پیش دبستانی رسیده است،گفت:هرچه دقت و فرهنگ‌سازی در رابطه با کودکان بیشتر می‌شود انتظار می‌رود کتاب‌های بهتری هم تولید شود، اما آنچه در سنوات گذشته هم به چشم می‌خورد و امسال هم نمود بیشتری دارد، غلبه آثار ترجمه است. این یک موضوع فرهنگی است که باید خیلی جدی به آن بپردازیم. نکته عجیبی که در این تولیدات وجود دارد آن است که حتی داستان‌های کوتاه ساده هم ترجمه شده‌اند و این سوال را در ذهن ایجاد می‌کند آیا واقعا ما اینقدر در این حوزه فقیر و ناتوانیم، درحالی که ادبیات و فرهنگ ما بسیار غنی است.
دکترفضلی تاکید کرد: حتی در میان کتاب ها، مجموعه‌هایی درباره بازی با رنگ ها بود که باز هم ترجمه شده بود! موضوعاتی را که بخشی از زندگی جاری و فرایندهای اصلی زیست ماست، ضرورتی ندارد ترجمه کنیم!
وی با اشاره به این که ترجمه و تالیف از نظر هزینه هم چندان تفاوتی ندارند و تنها تفاوتش در صرف وقت و همتی است که باید به خرج داد،خاطرنشان کرد: به نظرم مواردی از این دست به ویژه در داستان‌ها که کودکان با مولفه‌های فرهنگی آن همانندسازی می‌کنند و هویت‌شان را شکل می‌دهند باید مورد توجه قرار بگیرند. در تصاویر هم این موضوع به صورت جدی به چشم می خورد. تصاویر کتاب‌ها عمدتاًمشکلاتی اساسی دارند. از جمله این که خیلی از آنها با متن تناسب ندارند. برای کودکان پیش‌دبستان که در تفکر انتزاعی محدودیت دارند، تصاویر کمک کننده هستند. درواقع، تصویر ابزاری است تا پیام کاملاً منتقل شود و به کودک این فرصت را می دهد که در فضای ذهنی خودش داستان را بازسازی کند. اما برخی تصاویر به گونه‌ای است که پیام را منتقل نمی‌کند بنابراین ما فرصت تصویرسازی ذهنی را از بچه‌ها می گیریم.
وی افزود: از سوی دیگر، کلمات هم از دیگر ابزارهایی هستند که به پردازش ذهنی کودکان کمک می‌کند. حال کلماتی در داستان ها به کار می‌روند که کودکان از نظر فرهنگی و فضای شناختی با آن عجین نیستند و از سوی دیگر تصاویری را می‌بینند که با کلامی که دریافت می‌کنند انطباق ندارد.
وی با تاکید بر این که ناشران در سیاست‌گذاری های خود دفتر انتشارات وتکنولوژی آموزشی باید ارائه شاخص‌ها و معیارها دوره پیش‌دبستان را به طور ویژه مدنظر قرار دهد،تصریح کرد: شاخص‌های اختصاصی در گروه های مختلف تفاوت چندانی با هم ندارند، در حالی که دوره پیش‌دبستانی باید به طور ویژه و با توجه به گروه سنی دیده شود. باید ویژگی کودکان و انتظارات ما در شاخص‌ها در نظر گرفته شود. مانند این که حدود انتظار ما در یادگیری و نیازهای رشدی کودکان چیست.
فضلی با اشاره به این که کتاب‌های دوره پیش‌دبستانی باید به دو گروه «برای کودکان» و «درباره کودکان» تقسیم شود و هر کدام از گروه ها جداگانه بررسی شوند،متذکرشد:کتاب‌های تالیف شده متفاوت بودند، اما در حوزه کتاب‌های «درباره کودکان» به نظر می‌رسد از نظر ادبیات و منابع علمی به غنای خوبی می‌رسیم؛ به ویژه که در این منابع به ضرورت دوره پیش‌دبستان و اهمیت آن در شکل‌گیری شخصیت و هویت کودکان تاکید می‌شود. این، نشان می دهد که در حال رسیدن به یک فهم مشترک هستیم. اما در میان کتاب‌ها، آثاری که برای خانواده‌ها باشد،وجود نداشت؛ درحالی که خانواده‌ها در دوره پیش‌دبستانی نهادی مهم هستند که همه هویت و شخصیت کودک تحت تاثیر آنهاست. روش‌های فرزندپروری برای گروه‌های سنی گوناگون هم از جمله موضوعات مهمی است که درباره آنها کتابی نبود.
وی درباره این که آیا کتاب هایی که برای بررسی دراین دوره ازجشنواره به گروه شما رسید می تواند پاسخگوی نیازمخاطبان باشد، یادآورشد:حدود ۵۷ عنوان کتاب به گروه ما رسید و اگر بخواهم بگویم چند درصد پاسخگوی نیاز نظام آموزشی ما در دوره پیش‌دبستان است، درصد زیادی نیست. باید از فرصت جشنواره استفاده کنیم تا کسانی را که در این حوزه حرکت می‌کنند به سمت اهداف نظام آموزشی ترغیب کنیم. قصه ها و شعرها و بقیه کتاب‌های دوره پیش‌دبستانی ویژگی خاص خود را دارند و لازم است مولفان و ناشران با دقت بیشتری وارد این وادی شوند. در برخی از تولیدات هم تولیدات کمی داریم مانند مسائل روز جامعه که والدین با آن درگیر هستند. گرچه دنیای امروز دنیای ارتباطات و الکترونیک است ودسترسی به اطلاعات راحت‌تر شده است، اما اگر خانواده‌ها در برخورد با فرزندانشان به مشکلی برخورند نمی‌دانند باید چه راهکاری در پیش بگیرند. از این رو، نیازمند منابع موثقی در حوزه آسیب‌ها هستند که مولفان باید به آنها هم توجه داشته باشند.
وی درمورد این که جشنواره دراین حوزه چه کاری می تواند انجام دهد،خاطرنشان کرد:فکر می‌کنم مهم‌ترین کاری که جشنواره می تواند انجام دهد، فرهنگ‌سازی است. سنگ محک جشنواره، جهت دادن به تولیدات در کشور است و طبیعی است که بسیاری از ناشران تمایل دارند در این مسیر حرکت کنند، اما برخی هم نمی‌دانند باید چه کنند. از سوی دیگر، باید فضای تولید آثار مدیریت شوند. سامان‌دهی منابع آموزشی و تربیتی به عنوان یک بخش مهم در وزارت آموزش و پرورش برای هدایت تولید منابع و بسته‌های آموزشی باید سیاست‌گذاری کند و چارچوب و معیارهای دقیقی را ترسیم کند. البته این معیارها باید مبتنی بر اهداف دوره ها و ویژگی‌ها و نیازهای مخاطب باشد. مثلاً در دوره پیش‌دبستانی که منابع به صورت غیرمتمرکز تولید می‌شود نیازمند بسته‌های آموزشی هستیم. بنابراین اگر قرار است جشنواره به رسالتش عمل کند باید بر اساس نیازها و اهداف و انتظارات نظام آموزشی فضای تولیدات را به گونه‌ای تنظیم و هدایت کند که به تدریج ناشران به نیازها پاسخ دهند. من فکر می کنم جشنواره می‌تواند چنین فضایی را ایجاد کند تا کسانی که اهل فکر و قلم هستند بیشتر و تخصصی‌تر وارد این حوزه شوند.
