افزایش مصرف مواد دخانی در بین نوجوانان ۱۳ تا ۱۵ ساله

به گزارش خبرنگار ایلنا، ایرج حریرچی؛ سخنگوی وزارت بهداشت در نشست خبری خود با بیان اینکه مصرف سیگار و سایر مواد دخانی یکی از موضوعات بسیار مهم در کشور است، گفت: شایع‌ترین عامل مرگ و میر در جهان به دلیل مصرف مواد دخانی و سیگار است و نیمی از افراد مصرف‌کننده مواد دخانی به دلیل بیماری‌های مستقیم و غیرمستقیم ناشی از مصرف سیگار فوت می‌کنند.

او با بیان اینکه 7 میلیون نفر در دنیا به دلیل مصرف سیگار در هر 6 ثانیه فوت می‌شوند گفت: سالانه 50 هزار مورد مرگ و میر ناشی از مصرف مواد دخانی در کشور داریم. مرگ و میر ناشی از دخانیات به تنهایی بیش از مرگ و میر ناشی از تصادفات، ایدز و استفاده از سلاح‌های گرم و سرد است.

او با بیان اینکه افزایش خطر بیماری قلبی در افرادی که دخانیات مصرف می‌کنند 2.4 درصد است گفت: مصرف دخانیات سرطان ریه را 23 برابر در مردان افزایش می‌دهد. همچنین وزن کودکان متولد شده از مادران سیگاری 10 درصد کمتر از وزن نرمال است.

سخنگوی وزارت بهداشت درباره مصرف قلیان نیز گفت: هر وعده مصرف قلیان معادل مصرف 100 تا 200 نخ سیگار است. همچنین کسانی که در معیت افراد مصرف‌کننده قلیان هستند و فقط از بوی قلیان استنشاق می‌کنند مانند این است که شش تا هفت نخ سیگار کشیده‌اند.

حریرچی با بیان اینکه 8 میلیون نفر در کشور به نوعی مصرف‌کننده مواد دخانی هستند گفت: 14.13 درصد مردم مواد دخانی مصرف می‌کنند که در مردان 25.16 درصد یعنی از هر چهار نفر یک نفر مصرف‌کننده مواد دخانی است همچنین در زنان از هر 25 نفر یک زن دخانیات مصرف می‌کند که البته شیوع دخانیات در زنان رو به افزایش است.  همچنین در طول 5 سال گذشته مصرف دخانیات از 14.9 درصد به 14.13 درصد رسیده است که با توجه به بررسی‌هایی که انجام شده مصرف قلیان در حال افزایش است اما مصرف روزانه سیگار از 10.9 درصد به 10.1 درصد کاهش یافته است. مصرف دخانیات در روستا 15.44 درصد است و در شهرها نیز 13.62 درصد است که میزان مصرف دخانیات در روستاها بیش از شهرها است البته ما توانسته‌ایم8 درصد مصرف دخانیات را کاهش دهیم وطبق تعهدمان تا سال 1404 باید این میزان را به 30 درصد برسانیم.

او درباره مصرف دخانیات در میان نوجوانان نیز توضیح داد: مصرف مواد دخانی در نوجوانان بین 13 تا 15 سال در حال افزایش است و 3.4 درصد نوجوانان بین این سنین سیگار مصرف می‌کنند که این میزان در 5 سال گذشته 3 درصد بوده است. عمده افزایش سیگار در بین نوجوانان در بین دختران شایع شده و از 9 دهم درصد به 2.1 درصد رسیده است. در بین پسران نیز از 5.1 درصد به 4.8 درصد کاهش داشته است. همچنین 6.6 درصد دختران در سنین 13 الی 15 سالگی و 11.1 درصد پسران در همین سن قلیان مصرف می‌کنند.

او خاطرنشان کرد: براساس برخی برآوردها ما در کشور 40 میلیارد نخ سیگار مصرف می‌کنیم البته برآورد دیگری نیز وجود دارد که این مصرف را 50 میلیارد نخ سیگار محاسبه کرده است. که هزینه آن 10 هزار میلیارد تومان می‌شود. همچنین سالانه حدود 20 تا 30 هزار میلیارد تومان صرف هزینه بهداشتی درمانی افراد سیگاری می‌شود. اگر بتوانیم 10 درصد مالیات سیگار را افزایش دهیم بی‌شک بین 4 تا 5 درصد مصرف سیگار را کاهش می‌دهیم.

سخنگوی وزارت بهداشت با بیان اینکه قیمت سیگار در ایران 20 درصد کشور تولیدکننده آن است گفت: کشورهای تولیدکننده سیگار، سیگار را ارزان‌تر از آنچه در کشور خود ارائه می‌دهند به ایران می‌فروشند همچنین در ایران قیمت سیگار نسبت به 181 کشور دنیا ارزان تر است. در برخی از کشورها نیز مالیات بر سیگار 70 درصد قیمت آن است در حالی که در کشور ما این درصد بسیار کمتر است و باید با افزایش مالیات بر سیگار در قیمت خرده‌فروشی مصرف آن را کاهش دهیم چرا که با افزایش قیمت مالیات می‌توانیم علاوه بر صرفه‌جویی در هزینه‌های مصرفی منابع جدیدی در بخش بهداشت و درمان ایجاد کنیم.

او با بیان اینکه در برخی استان‌ها مانند اصفهان، خراسان‌شمالی و زنجان مصرف قلیان از قهوه‌خانه و سفره‌خانه‌ها حذف شده است، گفت: در بعضی از استان‌ها از جمله تهران این همکاری کم است و مالیات و جرایم نیز بازدارنده نیستند. گاهی ما 7 بار سفره‌خانه یا مصرف عرضه قلیان را پلمپ کرده‌ایم اما با توجه به اینکه جریمه‌ها بسیار ناچیز است با پرداخت جریمه توانسته‌اند پلمپ را باز کنند. ما امیدواریم با افزایش جریمه ها بتوانیم عامل بازدارنده‌ای برای مصرف مواد دخانی به ویژه قلیان ایجاد کنیم. همچنین امیدواریم با همکاری خانواده‌ها بتوانیم به کاهش 30 درصدی مصرف مواد دخانی برسیم.

حریرچی با بیان اینکه در برنامه ششم توسعه میزان مالیات بر سیگار نسبت به گذشته کاهنده بوده‌است گفت: سالانه حدود 10 هزار میلیارد تومان از فروش سیگار به دست می‌آید که مالیات آن 600 میلیارد تومان است. پیشنهاد ما این است که اگر مالیات بر سیگار به طور مستقل وضع شود می‌تواند عامل بازدارنده باشد. چرا که تجربیات دیگر کشورها نیز موید همین مطلب است. همچنین اگر فروش سیگار براساس هولوگرام باشد جلوی فروش سیگارهای قاچاق نیز گرفته می‌شود. در بیشتر کشورهای دنیا 40 درصد هزینه خانوار صرف سیگار می‌شود. در کشورهای با درآمد متوسط وقتی قیمت سیگار بالا رفته است در ابتدا این فقرا و نوجوانان بودند که مصرف سیگارشان را کاهش دادند بنابراین افزایش قیمت سیگار می‌تواند عامل بازدارنده‌ای برای مصرف آن باشد. همچنین افراد سیگاری باید هزینه عوارض ناشی از سیگار را بپردازند در حال حاضر هزینه بستری 500 هزار نفر بیمار ناشی از مصرف دخانیات را دولت و بیمه‌ها می‌پردازند.

حریرچی درباره افزایش مالیات بر دخانیات نیز گفت: در صحن علنی مجلس طرحی مطرح شده مبنی بر اینکه مالیات بر دخانیات از درب کارخانه به خرده‌فروشی منتقل شود چرا که با توجه به میزان قاچاق از درب کارخانه کنترل قابل انجام نیست.

او در بخش دیگری از سخنانش درباره تعرفه‌گذاری‌ها گفت: در حال حاضر همه بیمارستان‌های خصوصی و دولتی خدمات را مانند گذشته انجام می‌دهند همانطور که دکتر فاضل رئیس سازمان نظام پزشکی گفته‌اند نیز ترجمه کتاب تعرفه‌ها در حال انجام است اما سازمان نظام پزشکی باید اجماعی را در جامعه پزشکی ایجاد کند. همچنین درخصوص تغییر تعرفه‌ها نیز تا شورای عالی بیمه تصمیم نگیرد نمی‌توان آن را تغییر داد. وزارت بهداشت تنها یک عضو از این شورا است و به تنهایی نمی‌تواند تصمیم‌گیرنده باشد.

سخنگوی وزارت بهداشت درباره طب سنتی نیز گفت: ما از همه گروه های مختلف برای اجرای صحیح بند 12 سیاست‌های کلی سلامت که در رابطه با طب سنتی است استفاده می‌کنیم.

او ادامه داد: نظارت بر مراکزطب سنتی اگرپروانه‌دار باشند برعهده وزارت بهداشت است و این نظارت‌ها دقیق انجام می‌شود اما با یکسری از مراکز که ادعای طب سنتی دارند نیز از طریق نیروی انتظامی برخورد خواهیم کرد.

حریرچی با بیان اینکه ما 65 درصد پزشک متخصص و عمومی کمبود داریم، گفت: در دهه 60 و اوایل 70 برای جراحی عروق و قلب در مراکز استان‌ها با مشکلاتی مواجه بودیم و بعضاً بیماران برای درمان باید به خارج از کشور اعزام می‌شدند اما در حال حاضر ما در شهرهای دوم و سوم شهرستان‌ها نیز می‌توانیم این اعمال را انجام دهیم و خوشبختانه اعزام به خارج از کشور به زیر 2 درصد رسیده است، اما همچنان با کمبود پزشک مواجه هستیم.

او ادامه داد: در حال حاضر نیازهای پزشکی در کشور توسط بخش دولتی و خصوصی در حال انجام است و امیدواریم بتوانیم با برخی راه‌های اصلاحی جلوی تقاضای القایی بیماران برای مراجعه به پزشک متخصص را گرفته و نظام ارجاع را اجرایی کنیم.

حریرچی در بخش دیگری از صحبت‌هایش در پاسخ به این سوال که آیا مجلس دستور تحقیق و تفحص در خصوص تعرفه‌ها را داده است یا خیر گفت: ما هرکاری که مجلس بخواهد را انجام می‌دهیم اما تاکنون چنین درخواستی از سوی مجلس برای تحقیق و تفحص درباره تعرفه‌ها نداشتیم. همچنین نامه‌ای که از طرف انجمن بیهوشی به وزیر بهداشت داده شده بود را آ‌قای وزیر به آقای جهانگیری و وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ارجاع داده است و پیگیری‌های لازم در خصوص آن در حال انجام است.

او همچنین ادامه داد: خوشبختانه در سال‌های اخیر همکاری ما با نیروی انتظامی، شهرداری و دیگر وزارتخانه‌ها به خوبی بوده است اما در هیچ جای دنیا نمی‌توان بر خدمات ارائه شده از دستگاه‌های مختلف نظارت مداوم را داشت. ما معتقدیم اصلاح برخی از امور باید از طریق فرهنگ‌سازی در خانواده‌ها و افراد انجام شود و به طور مثال هیچ نوجوانی به تنهایی وارد قهوه‌خانه نمی‌شود و اولین بار توسط خانواده‌ها مصرف قلیان را تجربه می‌کند. ما نمی‌توانیم به خانواده‌ها در این خصوص متعرض شویم و تنها از طریق افزایش آگاهی عمومی می‌توان برخی رفتارها را اصلاح کرد. بعضی از موارد باید قبح ذاتی آن تبدیل به قبح عملی شود تا جلوی آن گرفته شود.

او همچنین درباره خدمات جدید طرح تحول سلامت گفت: با توجه به محدودیت منابع و اعتباراتی که  در اختیار داریم اولویت اصلی ما حفظ و نهادینه‌سازی دستاوردهای فعلی طرح تحول است که در بند یک برنامه وزیر بهداشت به مجلس نیز اشاره شده بود. اولویت‌های بعدی ما نیز ارتقاء ارائه خدمات است. همچنین گسترش کمی دستاوردها از جمله جامع تر شدن پرونده الکترونیک و افزایش تخت‌های بیمارستانی است اما در اجرای طرح تحول سلامت در دولت دوازدهم اقدام جدید پر هزینه‌ای نخواهیم داشت.

سخنگوی وزارت بهداشت ادامه داد: سند درمان کشور تا سال 1404 منتشر شده و به طور مشخص در آن تعیین شده که در سال‌های مختلف چه اقداماتی از جمله اضافه شدن تخت‌های بیمارستانی باید انجام شود. وزارت بهداشت نیز از بودجه‌ ای که طبق لایحه در مجلس مصوب شده تخطی نمی‌کند اما سعی می‌کنیم در مورد پیشگیری از بیماری‌ها بیشترین بودجه را تخصیص دهیم.

حریرچی در بخش دیگری از صحبت‌هایش در خصوص بیماران صعب‌العلاجی که از سوی پزشک جواب می‌شوند و بیمارستان آنها را نگهداری نمی‌کند نیز گفت: مجوز هزار مرکز نگهداری از بیماران جواب‌شده داده شده است که این مراکز در حال فعالیت هستند. گاهی اوقات درمان‌های موجود به بیماری افراد و ادامه بقای آن کمکی نمی‌کند و در برخی موارد مضر نیز هست. اگر فرد در بیمارستان باشد گروه پزشکی به دلیل ملاحظات قانونی موظف به ارائه خدمات درمانی است. در تمام دنیا افراد بالای 65 سال که در بخش آی‌سی‌یو نگهداری می‌شوند درصد کمی از آنها می‌توانند به سلامت از این بخش خارج شوند و به طور معمول این افراد در بیمارستان‌ها نگهداری نمی‌شوند بلکه در همین مراکز که نام بردم نگهداری و مراقبت از آنها انجام می شود اما در کشور ما هنوز فرهنگ مراقبت از بیمار در اینگونه مراکز ایجاد نشده است.

حریرچی درباره نظارت وزارت بهداشت بر هیات‌های مذهبی نیز گفت: ما دستورالعمل‌های لازم را به هیئات‌ مذهبی اعلام کردیم و ارزیابی ما در خصوص نظارت بر رعایت مسائل بهداشتی این مراکز این است که اغلب آنها با توجه به اینکه اینگونه رفتارها خودجوش است موارد بهدا شتی را رعایت می‌کنند مگر با توجه به محدودیت‌های مالی که برخی از هیئات دارند به جای استفاده از ظروف گیاهی برای غذاهای داغ از ظروف ارزان‌تر استفاده کنند.

او با اشاره به هفته سالمند گفت: از 10 مهرماه هفته سالمند آغاز می‌شود. پیری جمعیت در اکثر کشورها از جمله ایران در حال افزایش است و اگرچه رشد جمعیت جوان با افزایش باروری تغییر می‌کند اما روند پیری کاهش نمی‌یابد و از جمعیت 79 میلیون نفری ما 9.2 درصد یعنی حدود بیش از 7 میلیون نفر سالمند هستند که پیش‌بینی می‌شود تا هشت سال آینده به 10 درصد برسد. همچنین تا 33 سال دیگر میزان افراد پیر در جامعه به 30 درصد می‌رسد.

سخنگوی وزارت بهداشت ادامه داد: شعار هفته سالمند آینده‌ای بهتر با مشارکت سالمندان است که باید برای فعال بودن سالمندان و طول عمر سالم تلاش کنیم. بی‌شک افزایش تعداد خالص و درصد سالمندان هزینه‌های سلامت را بالا می‌برد.