۵۵درصد دانجشویان ایران مرد هستند/عدم نظارت بر دانشگاه آزاد موجب ایجاد تخلفات در این دانشگاه شد

به گزارش خبرنگار ایلنا، مجتبی شریعتی نیاسر معاون آموزشی وزارت علوم در همایش معاونان آموزشی دانشگاه آزاد گفت: آیت‌الله‌ هاشمی رفسنجانی یکی از اسطوره‌های نظام بودند و خدمات ارزشمندی به این نظام داشتند به خصوص اینکه ایشان نقش منحصر به فردی در توسعه دانشگاه آزاد داشته‌اند.

وی ادامه داد: دانشگاه آزاد یکی از زیرنظام‌هایی است که نزدیک به ۳۶ درصد جمعیت دانشجویی کشور را به خود اختصاص می‌دهد. بخش عمده‌ای از جمعیت دانشجویی کشور در مقطع کارشناسی ارشد تحصیل می‌کنند و نزدیک به ۸۰ درصد جمعیت دانشجویی در گروه علوم انسانی و مهندسی مشغول تحصیل هستند. بنابراین باید علوم انسانی به دلیل کثرت بی رویه جمعیت دانشجویی مورد توجه قرار بگیرد.

۵۵ درصد جمعیت دانشجویی کشور را مردان تشکیل می‌دهند

معاون آموزشی وزارت علوم با تاکید بر اینکه علوم پایه همواره مورد بی‌مهری و غفلت در نظام آموزشی کشور قرار گرفته است، اظهار داشت: وزارت علوم در سال جاری اعتبار ویژه‌ای برای توسعه علوم پایه قرار داده ضمن اینکه برنامه‌هایی را نیز برای رفع مشکل علوم انسانی در نظر داریم.

شریعتی نیاسر افزود: ۵۵ درصد جمعیت دانشجویی کشور را مردان تشکیل می‌دهند و‌ حدود دو درصد جمعیت اعضای هیات علمی دانشگاه‌های کشور استاد هستند که بالغ بر ۳۳ درصد این جمعیت را مردان تشکیل می‌دهند که متاسفانه اغلب آنها در بخش غیردولتی مشغول هستند. این در حالی است که در بسیاری از مراکز دانشگاهی شاخص دنیا نظیر دانشگاه‌های هاروارد و استنفورد که ما هرگاه بخواهیم دانشگاه‌های خود را در رده‌های بالا قیاس کنیم با آنها مقایسه می‌کنیم بخش خصوصی اداره می‌شوند.

معاون وزیر علوم با تاکید بر لزوم ورود بخش خصوصی به عرصه آموزش عالی تصریح کرد: با توجه به اینکه بخش خصوصی انگیزه، توان، میدان بیشتری برای ورود به عرصه آموزش عالی دارند لازم است که به طور جدی در این جهت حرکت کنند.

سیر نزولی جمعیت دانشجویی کشور در دولت یازدهم

شریعتی نیاسر با اشاره به روند رشد جمعیت دانشجویی کشور در سال‌های ۸۴ تا سال ۹۵ خاطرنشان کرد:‌ بیشترین افزایش در بخش علوم انسانی و علوم مهندسی صورت گرفته و از سال ۹۲ و ۹۳ که تقریبا با آغاز به کار دولت جدید مقارن بوده است روند جمعیت دانشجویی کشور سیر نزولی داشته است.

وی تاکید کرد: سیر کاهشی جمعیت دانشجویی در سال‌های اخیر به دلیل جمعیت جوان دانشجویی و اعمال سیاست‌های انقباضی و کنترل جمعیت دانشجویی کشور توسط وزارت علوم بوده است. در واقع ما از ابتدای مسئولیت در وزارت علوم همواره سه شعار «ارتقای کیفی»، «کنترل کمی» و «اقتدار و هماهنگی» را سرلوحه برنامه‌های خود قرار داده‌ایم و این سه شعار را در عرصه عمل نیز دنبال کردیم.

معاون آموزشی وزارت علوم با اشاره به روند رشد کمی موسسات غیرانتفاعی ابراز داشت: روند رشد کمی تعدادی از موسسات غیرانتفاعی از سال ۸۷ تا ۸۳ یک سیر تدریجی رشد داشتند که تعداد بسیار کمی که در سال ۸۷ رشد کرده بود که از آغاز به کار دولت نهم به بعد این موسسات سیر افزایشی و فزاینده و غیرقابل باور و غیر منطقی شاهد بوده است به طوری که از ۴۴ موسسه غیرانتفاعی در سال ۸۳ به ۳۴۰ موسسه غیرانتفاعی رسیدیم.

شریعتی نیاسر اضافه کرد: از سال ۹۲ تعدادی از موسسات غیرانتفاعی کاهش پیدا کرده و به طور کلی جلوی رشد آنها گرفته شد. به طوری که ما در سال‌های اخیر هیچ مدرسی برای تاسیس مرکز آموزش عالی جدید نداده‌ایم - جز در مواردی که از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی که یک نهاد بالادستی است - صادر شده است.

هشت درصد جمعیت دانشجویی کشور در دانشگاه غیرانتفاعی تحصیل می‌کنند

وی درباره جمعیت دانشجویی در موسسات غیرانتفاعی بیان کرد: اگرچه تعداد موسسات غیرانتفاعی روند رشد بی‌رویه‌ای را در سال ۸۰ داشته است اما جمعیت قابل ملاحظه‌ای در این موسسات وجود نداشت. در واقع جمعیت دانشجویی این موسسات از ۱۰ تا ۲۰ هزار دانشجو شروع شد و تا سال ۸۹ و ۹۰ این عدد به حدود ۴۰۰ هزار دانشجو  افزایش پیدا کرد که به طور کلی اوج جمعیت دانشجویی در موسسات غیرانتفاعی ۴۱۰ هزار دانشجو است که این تعداد ۸ درصد از جمعیت دانشجویی کشور را به خود اختصاص می‌دهد.

معاون آموزشی وزارت علوم به روند رشد جمعیت دانشجویی در دانشگاه آزاد اشاره کرد و یادآور شد: اگرچه جمعیت دانشجویی سایر زیرنظام‌ها با رویکرد انقباضی وزارت علوم در سال‌های اخیر کنترل شد اما این وضعیت در دانشگاه آزاد به دلیل عدم هماهنگی با آموزش عالی همواره این نوسان را در سال‌های ۹۰ تا ۹۲ داشته است ولی جمعیت دانشجویی این دانشگاه از سال ۹۳ کاهش یافت.

دانشگاه پیام نور فاصله گرفته است 

شریعتی نیاسر با بیان اینکه وضعیت جمعیت دانشجویی در دانشگاه پیام نور به نوعی وضعیت زیگزاگی بود، عنوان کرد: به دلیل نوسانات مدیریت‌ها این اتفاق در دانشگاه پیام نور به وجود آمد به طوری که دانشجویی این دانشگاه در سال ۸۵ ، ۶۸۰ هزار نفر بوده است. این جمعیت ظرف یک سال به تعداد یک میلیون و ۱۲۰ هزار دانشجو افزایش یافته است اما از سال ۹۲ شاهد سیر کاهشی جمعیت دانشجو در این دانشگاه هستیم.

وی افزود: علت کاهش جمعیت دانشجویی در دانشگاه پیام نور علاوه به دلیل کاهش جمعیت دانشجویی کشور به این نکته برمی‌گردد که این دانشگاه از ماموریت اصلی خود که آموزش غیرحضوری و نیمه‌حضوری است، فاصله گرفته است. در واقع تا زمانی که دانشگاه‌ها به ماموریت اصلی خود بر نگردند در حوزه اهداف آموزش عالی موفق نخواهد شد.

معاون وزیر علوم تا‌کید کرد: اگرچه دانشگاه آزاد در دهه شصت به عنوان یک دانشگاه غیرحضوری شکل گرفت اما این ماموریت در گذر زمان این دانشگاه را به یکی از دانشگاه‌های بزرگ حضوری کشور تبدیل کرد و در حال حاضر جزو زیرنظام‌هایی است که ما آن را باور داریم و باید مورد حمایت قرار بگیرد.

شریعتی نیاسر به روند رشد جمعیت دانشجویی کشور در دوره تحصیلات تکمیلی در سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت:‌ البته این روند رشد با توجه به توصیه همه مسئولان نظام به ویژه تاکیدات مقام معظم رهبری اتفاق افتاده که ما در این جهت تلاش کردیم در کنار رشد کمی به کیفیت نیز بپردازیم.

وی ادامه داد: ما در بخش تحصیلات تکمیلی از سال ۸۴ تا ۹۵ ، ۸/۵ برابر افزایش جمعیت را شاهد بودیم.

۲۵ درصد دانشجویان در تهران هستند

معاون آموزشی وزارت علوم با تاکید بر اینکه تا ۲۰ تا ۲۵ درصد جمعیت دانشجویی کشور در استان تهران وجود دارد، اظهار داشت: به جز استان‌های اصفهان، خراسان رضوی و خوزستان مابقی استان‌ها با وجود اینکه جوانان بسیار مستعدی دارند اما جمعیت دانشجویی پایینی را به خود اختصاص داده‌اند و بسیاری از دانشجویان از این مناطق محروم به سایر استان‌های برخوردار برای تحصیل مهاجرت می‌کنند بنابراین باید توسعه آموزش عالی در همه مناطق استان‌های کشور به صورت برابر صورت بگیرد. 

شریعتی نیاسر بر تعداد رشته محل‌های دوره کارشناسی ارشد در دانشگاه غیرانتفاعی و آزاد اشاره و تصریح کرد: از سال ۹۲ تا ۹۵ تعداد رشته محل‌های دوره کارشناسی ارشد مراکز غیرانتفاعی از ۲۷۰ موررد به ۵۰۳ رشته محل و در دانشگاه آزاد از ۴۰۰ مورد در سال ۹۳ به سه هزار و ۱۷۱ رشته محل در سال ۹۵ افزایش یافته است.

وی تاکید کرد:‌ در دوره دکتری نیز تعداد رشته محل‌ها در مراکز غیرانتفاعی در سال ۹۳ نه رشته محل و در سال ۹۵ هشت رشته محل افزایش یافته است ولی در دانشگاه آزاد از ۱۱۸ رشته محل در سال ۹۳ به ۱۴۰۱ رشته محل در سال ۹۵ افزایش یافته است.

معاون آموزشی وزارت علوم شریعتی نیاسر ادامه داد: در مجموع تعداد رشته محل‌های دوره کارشناسی ارشد در موسسات غیرانتفاعی ۱۳۷۹ مورد بوده است و این تعداد در دانشگاه آزاد ۵ هزار و ۶۰۹ رشته محل بود. 

رشته‌های دانشگاه آزاد رشد بی‌رویه داشت

شریعتی نیاسر با تاکید بر اینکه تعداد رشته محل‌ها در دوره کارشناسی ارشد از سال ۹۲ تا ۹۴ در موسسات غیرانتفاعی سیر کاهشی داشته است، خاطرنشان کرد: این روند از سال ۹۴ به صورت تدریجی افزایش داشته و مجددا در سال ۹۵ کاهش داشته است اما در دانشگاه آزاد از سال ۹۳ تا ۹۴ شاهد رشد ناگهانی در تعداد رشته محل‌های دوره کارشناسی ارشد بوده که این عینا ناشی از سیاست‌های نادرست اتخاذ شده در دوران مدیریت وقت بوده است.

وی با تاکید بر این که تعداد رشته محل‌ها در دوره دکتری دانشگاه‌ها در سال‌های اخیر روند کاهشی داشته است، ابراز داشت: این روند در موسسات غیرانتفاعی تقریبا متوقف شده بود، اما در دانشگاه آزاد اسلامی تعداد رشته محل‌ها از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۴ سیر افزایشی پیدا کرده است و طی سال‌های ۹۴ و ۹۵ نیز شاهد رشد بی‌رویه رشته محل‌های دوره دکتری در این دانشگاه بودیم که این وضعیت هم از لحاظ نیاز بازار و هم شاخص‌های دیگر دانشگاه‌ غیرقابل قبول بود.

او با تاکید بر این که تعداد رشته محل‌ها در دانشگاه‌های دولتی حدود ۶۴ درصد کاهش داشته است، بیان کرد: این میزان در موسسات غیرانتفاعی ۶.۴ درصد، دانشگاه پیام نور ۲۷ درصد، دانشگاه‌های وابسته به دستگاه‌های اجرای ۹۵ درصد کاهش داشته است این در حالی است که در دانشگاه آزاد حدود ۶۷درصد افزایش یافته است.

معاون وزیر علوم درباره جمعیت دانشجویان پزشکی یادآور شد: جمعیت دانشجویی پزشکی در سال ۱۳۹۵ تقریبا ۲۴۷ هزار نفر بوده و این در حالی است که این جمعیت در رشته‌های غیرپزشکی چهار میلیون و ۱۰۰ هزار نفر می‌شود، در واقع سه درصد کل جمعیت کشور در دانشگاه‌های زیر مجموعه وزارت بهداشت قرار دارند.

شریعتی نیاسر اضافه کرد: وزارت بهداشت که ماموریت بهداشت، درمان و پیشگیری را برعهده دارد در حال حاضر گرفتار آموزش سه درصد جمعیت دانشجویی کشور است در واقع در زمانی در دهه ۶۰ شرایط ایجاب کرد این وزارتخانه از وزارت علوم در حوزه آموزش تفکیک شوند، اما براساس مطالعه تطبیقی که انجام دادیم در بسیاری از دانشگاه های تراز اول که پنج ویژگی برای آن مطرح می‌شود یکی از ویژگی‌ها این است که آموزش علوم پزشکی را در دل خود جای دهد.

۹ مرکز غیرانتفاعی به دلیل ضعف کیفی منحل شده‌اند 

وی تاکید کرد: اتفاقا دانشگاه آزاد یکی از نمونه‌های موفق همزیستی آموزش پزشکی و غیرپزشکی است و با توجه به اینکه در دنیای امروز تعامل بین رشته‌ای مبنای آموزش قرار می‌گیرد، نمی‌شود رشته‌ها را از هم فاصله داد و آن را در نظام‌های مدیریتی متفاوت جایگذاری کرد بنابراین این نقطه ضعفی است که برای آن چاره‌اندیشی شود.

معاون آموزشی وزارت علوم با تاکید بر این که چهار تا پنج درصد جمعیت کشور دانشجو هستند، گفت: این در حالی است که در کشورهای پیشرفته نظیر ژاپن تنها ۲.۲ درصدت جمعت آنها دانشجو هستند در اینجا بخش آموزش های مهارتی مورد توجه قرار می گیرد که باید در این زمینه فرهنگ سازی های لازم انجام شود.

شریعتی نیاسر درباره برنامه وزارت علوم در حوزه نظارتی و زیرنظام های آموزشی عنوان کرد: انصافا انتظار ما از دانشگاه آزاد این است که با رویکرد جدید مدیریتی به این امر توجه کنند، در واقع ما در بخش غیردولتی کیمسیون ماده ۹ را تشکیل دادیم. براساس آن جلوی رشد کمی مراکز غیرانتفاعی گرفته شد و از طرفی دیگر رویکرد جدی نظارتی را در این موسسات حاکم کردیم به طوری که از مجموع ۳۵۳ مرکز غیرانتفاعی ۹ مورد به دلیل ضعف کیفی منحل و ظرفیت ۲۴ مورد دیگر نیز صفر شد.

نظارت بر دانشگاه آزاد وجود نداشت

وی افزود: براساس برنامه نظارت موسسات غیرانتفاعی به پنج سطح تقسیم شده‌اند. موسساتی که در سطح پنج قرار بگیرند اجازه رشد ندارند اما موسساتی که سطح یک را کسب کنند علاوه بر اینکه اجازه رشد دارند شاخص‌های تشویقی را نیز دریافت خواهند کرد.

معاون آموزشی وزارت علوم با بیان اینکه در دانشگاه آزاد نهاد بالادستی آموزش عالی یعنی وزارت علوم در مدیریت گذشته نظارت جدی بر این دانشگاه نداشته است و ما شاهد مصادیقی از تخلفات متعدد بودیم، گفت: در بازدیدی که سال‌های گذشته از برخی مراکز این دانشگاه داشتیم یکی از این مراکز با در اختیار داشتن ۳۵ هزار جمعیت دانشجویی که شش هزار نفر آن عضو هیات علمی بودند تنها یک هیات علمی با رتبه دانشیاری داشت. این در حالی است که ما در این زمینه با مراکز دولتی سختگیرانه عمل می‌کنیم.

شریعتی نیاسر با بیان اینکه در یکی از واحدهای دانشگاه آزاد بیش از ۷۰ رشته کارشناسی ارشد راه‌اندازی شده بود که ۱۷ رشته در مقطع دکتری بود که این آمار در حالی بود که اعضای هیات علمی کافی وجود نداشت، اظهار داشت: مواردی را مشاهده کردیم که دانشجویی در واحدی پذیرش شده بود ولی به دلیل عدم مجوز آن واحد از دانشگاه دیگر فارغ‌التحصیل شده بود یا این‌که فردی در عین حال که هیات علمی دانشگاه دولتی بود حکم علمی او در دانشگاه آزاد نیز صادر شده بود. امیدواریم با نظارت‌هایی که صورت خواهد گرفت شاهد اینگونه موارد و تخلفات نباشیم.

معاون آموزشی وزارت علوم با اشاره به اسناد بالادستی تصریح کرد: ما در اسناد بالادستی قانون تشکیل وزارت علوم، نقشه جامع علمی و غیره را داریم و از لحاظ قانون مشکلی در آموزش عالی وجود ندارد. تنها مشکل ما اجرایی کردن آن است، یعنی دقیقا در سند چشم‌انداز توسعه مشخص شده است که باید به جایگاه اول اقتصادی در منطقه برسیم و در نقشه جامع نیز پیش‌بینی شده است تا افق ۱۴۰۴ باید در کجا قرار بگیریم.

 آموزش عالی برنامه‌ریزی ندارد

شریعتی نیاسر طرح آمایش آموزش عالی را منحصر به فردترین و مهم‌ترین اقدام وزارت علوم طی سال‌های اخیر خواند و خاطرنشان کرد: این طرح در اسفندماه سال ۱۳۹۴ به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و دارای ۱۰ ماده است که هشت بند آن به مواد تکلیفی و اجرایی اشاره دارد که ماموریت‌گرایی، ساماندهی آموزش عالی، ارتقای کیفی، طرح جامع نظام پذیرش و سنجش و آموزش‌های مهارتی از جمله موارد این طرح است.

وی افزود: براساس برنامه ششم توسعه زیرنظام‌های آموزشی باید به بخش‌های فراملی، ملی، منطقه‌ای و محلی تقسیم شوند و این برنامه در دانشگاه آزاد نیز باید پیاده شود. بی‌برنامه‌گی معضل اصلی آموزش عالی است.