ازدواج دانشجویی؛ آری یا خیر

ازدواج دانشجویی

*وَ مِنْ آیاتِهِ اَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ اَنْفُسِکُمْ اَزْواجاً لِتَسْکُنُوا الی ها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً اِنَّ فی ذلِکَ لاَیات لِقوْم یَتَفَکَّرُونَ

  و از نشانه‌های او اینکه همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید، ودرمیانتان مودّت ورحمت قرار داد. این نشانه هایی است برای گروهی که تفکّر می کنند! سوره روم، آیه 21

  مقدمه – ازدواج:

هر ملتی در دین و آیین خود، اصولی را برای ازدواج ترتیب داده است. دین اسلام هم که به عنوان کامل ترین دین الهی از آن یاد می شود؛ برآن تاکید کرده و آثار و فواید بسیاری را برای آن بر می شمارد. ازدواج در وهله  نخست باعث حفظ بنیان اجتماع شده و در مرحله بعد چارچوب اصلی خانواده را پی ریزی می‌کند. بی شک جامعه سالم جامعه‌ای است که خانواده در آن عنصری موثر و مهم تلقی می شود.  

ازدواج و تشکیل خانواده از آغاز آفرینش بشر، سنگ بنای هر اجتماعی محسوب می شود. ازدواج پیمان مقدسی است که در سایه ی آن، انسان ها تربیت شده و در مسیر کمال حرکت می کنند. ازدواج پیمانی است که در آن زن و مرد متعهد می شوند که حقوق اخلاقی، معنوی و مادی را در قبال یکدیگر رعایت کنند.  

پیامبراکرم صلی الله و علیه و آله در این باره می فرمایند: در اسلام هیچ بنایی ساخته نشد ,که نزد خدای عزّوجلّ محبوبتر و ارجمند تر از ازدواج باشد . بحار الانوار ، ج 103,ص 222  

درباره ارزش و اهمیت امر ازدواج، جایگاه پر اهمیت آن در دین بسیار سخن گفته شده است. لذا ما در این یادداشت سعی داریم ضمن صحه گذاشتن بر تمام مقالات موجود در این حوزه، به بحث ازدواج های آسان در قالب ازدواج دانشجویی و بررسی نقاط قوت و ضعف آن بپردازیم.

– تعریف ازدواج دانشجویی

در یک تعریف ساده و عامه فهم می توان ازدواج دانشجویی را چنین تعریف کرد:

 ازدواجی که در آن زوج یا زوجین هر دو دانشجو هستند، مراسم ازدواج در ساده ترین شکل ممکن و به دور از تجملات رایج برگزار می شود و زوجین دارای میانگین سنی پایینی هستند.

در چند سال اخیر رویکرد نهادهای فرهنگی، برای تسهیل امر ازدواج و ترغیب جوانان به تشکیل خانواده، تاکید به گسترش ازدواج های دانشجویی بوده است. و در همین خصوص همه ساله، شاهد برگزاری مراسم ازدواج جمعی از دانشجویان سراسر کشور در اعیاد مذهبی هستم.   در بررسی های کارشناسانه و گفت‌وگو با تنی چند از روانشناسان، و کارشناسان مذهبی به این نکته مهم رسیدیم که تشویق و ترغیب به ازدواج در سنین پایین باید منوط به وجود مجموعه‌ای از شرایط و ویژگی‌ها باشد تا ازدواج ها در همان سال‌های نخست به بن بست منتهی نشوند.

شرایط جامعه چه از نظر فرهنگی، چه از نظر اقتصادی در تسریع در امر ازدواج موثر است. تغییر هر یک از این شرایط محیطی هم به طبع باعث تغییر در نگرش ها و رویکردهای منجر به ازدواج می شود.

شرایط زمانی و محیطی در جوامع امروزی، در تمام تصمیم گیری های مهم سایه گسترده اند و نمی‌توان بدون در نظر گرفتن این شرایط راهکاری برای یک موضوع مهم اجتماعی مثل ازدواج ارائه کرد.

در منابع اسلامی، به ازدواج در سنین پایین اشاره و در پاره ای از موارد تاکید شده است. تاکید اصلی هم برای جلوگیری از به گناه افتادن جوانان و آسیب های اجتماعی آن است.  

اما باید دید که آیا جامعه شرایط و لوازم تسریع این مهم را فراهم کرده است یا خیر؟

آیا خانواده، مدرسه و دانشگاه توانسته اند نسلی را تربیت کنند که در عنفوان جوانی توانایی پذیرش مسولیت‌های یک زندگی مشترک را داشته باشند یا خیر.  

بسیاری از پدران و مادران ما در دورانی جوانی خود را سپری کرده اند که، سهم اصلی زندگی را معنویات و اخلاقیات برعهده داشته است و همین امر پذیرش شریک زندگی و پایه گذاری یک زندگی مشترک را تسهیل می‌کرد. چرا که توقع افراد از شریک زندگی شان در حد توانایی‌های فردی آن شخص بوده و چیزی بالاتر از وسع مالی بر او تحمیل نمی شد. کما اینکه در اوایل جنگ بسیاری از دانشجویان، پاسداران، طلاب و بسیجیان در سنین آغاز جوانی ازدواج کرده اند و جز معدودی همگی زندگی های موفقی دارند.

– مزایای ازدواج دانشجویی

از نظر روانشناسی، ازدواج اعتماد به نفس را در افراد تقویت می کند و باعث افزایش روحیه شادابی و نشاط در فرد می شود. یک انسان متاهل، مسولیت پذیری برایش بیشتر معنا پیدا می کند و وارد مرحله جدیدی در زندگی می شود که می تواند طعم استقلال مالی را بچشد و به ثبات مالی برسد. در کنار تمام این ویژگی های مثبت تلاش برای سازندگی در فرد افزایش می یابد.

ازدواج در محیط دانشگاه، به دلیل اینکه دو طرف زمان زیادی را در کنار هم بوده اند و به شناخت نسبی از هم دست یافته اند، می تواند یک ازدواج سازنده تلقی شود. دو انسانی که در یک محیط آموزشی حضور دارند، تقریبا در یک گروه سنی قرار دارند، اهداف مشترکی دارند و نگاه شان به آینده و مسیر آتی زندگی تا حدود زیادی به هم شبیه است.

درک متقابل افراد به دلیل وجود روحیه نزدیک افزایش می یابد. بنابراین در چنین ازدواجی برنامه ریزی زندگی به سهولت رقم می خورد و زوجین درگیری کمتری در این خصوص دارند.  

در ازدواج های دانشجویی به دلیل اینکه اغلب پسران دانشجو در حین تحصیل مخصوصا در مقاطع کارشناسی دارای شغل ثابت و تمام وقت نیستند، بودجه ی زیادی برای شروع زندگی ندارند.

خواه ناخواه توقعات همسر پایین می آید و در نتیجه در چنین ازدواج هایی تجملات و افراط گری های مالی را کمتر شاهد هستیم. ساده زیستی و تاکید بر معنویات و دوری از اشرافی گیری و پرهیز از ریخت و پاش های سایر ازدواج های مرسوم از ویژگی های قابل تحسین در این نوع ازدواج ها است.  

همچین به دلیل افق دیدی که دانشگاه و در کل محیط های آموزشی به افراد می دهد می توان این انتظار را داشت که در چنین ازدواج هایی دو طرف درباره ی ادامه ی تحصیل و انتخاب شغل زوجه دچار درگیری و مشکلات حاد نشوند.

نظر علمای دینی در مورد ازدواج دانشجویی

جناب آقای بدرخانی، به عنوان روحانی و محقق علوم قرآنی، در رابطه با موضوع مطرح شده به نکات خوبی اشاره کرده اند. ایشان معتقدند، ازدواج دانشجویی در واقع یک نوع فرهنگ است، ما در عرف دانشجویان، موارد متعددی را می بینیم که با قید دانشجویی آورده می شود مانند: لباس دانشجویی، غذای دانشجویی، خوابگاه دانشجویی.

اما بخش دیگری از این روایت بر می گردد به طرح این سوال که آیا ازدواج آقایان و بانوان در دوران دانشجویی مطلوب است یا خیر؟!  

طبیعتا اینجا نیازمند تفصیل بیشتری هستیم. بررسی شرایط سنی طرفین، مقطع تحصیلی زوجین، بلوغ عقلی و رشد توانایی های مالی می توانند مصداق این تفصیل باشند. پس نمی توان به صرف دانشجو بودن، ازدواج دانشجویی را رد یا قبول کرد. عده ای بر این باورند که ازدواج در مقاطع بالاتر تحصیلی به دلیل رشد عقلانی افراد و نیز فراهم شدن فرصت های شغلی خوب و رسیدن به ثبات شخصیتی، ازدواج مطلوب تری خواهد بود. از سوی دیگر باید گفت که اگر اشخاص از حیث عقلی و فکری در حدی باشند که توان مدیریت یک رابطه و مدیریت خانواده را داشته باشند و سایر شرایط و ملزومات را نیز دارا باشند؛ به صرف کم سن و سال بودن جایز نیست که ازدواج را به تاخیر بیندازند.

چرا که شور و احساس جوانی ولو با فراز و نشیب هایی در زندگی همراه شود؛ چون منجر به کسب تجربه می شود؛ از منطق و تعقل انتزاعی در سنین بالاتر مطلوب تر است.

ازدواج دانشجویی از نظر روانشناس

خانم مژده ارشادی فارسانی، به عنوان استاد دانشگاه و روانشناس، نیز در این خصوص اینگونه به ارائه ی توضیح می پردازند:

در خصوص مبحثی که مطرح شده توجه به دو مسئله ضروری است:

الف) اگر رواج ازدواجی با سبک و سیاق دانشجویی، ریشه در اختتام تعاریف ناهنجار و آداب و تشریفات نامتناسب با نوع زندگی اصیل دارد و به دنبال آغازی زیباتر برای یک زندگی نوپا است و تلاش دارد با ایجاد فضای بسیار مثبت از بحران های غیر ضروری روانی، اجتماعی و قطعا مالی جلوگیری کند؛ اقدامی پسندیده است و باید همت گماشت تا از فضاهای کوچک به سمت محیط های اجتماعی محور سوق پیدا کند.

قطعا این مسیر، تابلوی توقف بزرگی است، برای تعارضات و مناقشات بی اساس و بی ارزشی که گاه تمام ارزشمندی یک زندگی را نشانه می روند.

ب) از منظری متفاوت، اگر بخواهیم به این منش ازدواجی، به عنوان راهکاری ارزنده برای کاهش آمار طلاق، افزایش سلامت خانواده، جلوگیری از روند افزایشی زندگی های متاسفانه به سبک ازدواج سفید، کاهش آمار روابط فرازناشویی و فرا خانوادگی، کاهش آسیب های شبکه های مجازی و سایر آسیب های معطوف به خانواده، نام ببریم؛ باید به این راهکار شک کرد.  

ازدواج مسیری است دو نفره، سفری است دو سویه، که موجب افزایش روح سرزندگی، اعتماد بنفس و مسئولیت پذیری افراد می شود.  

نکته اصلی در همین جمله اخیر است.  

ازدواج باعث افزایش این خصیصه های مثبت می شود، آن هم با خاصیت هم افزایی زن و مرد در کنار و برای هم. پسر و دختر جوانی که جهانشان از سنین پایین تر دو نفره می شود، شادی، رضایت و موفقیت بیشتری را می توانند به تصویر بکشند؛ البته اگر پیش فرض مد نظر ما رعایت شود و این پیش فرض وجود و بروز خصوصیات ذکر شده در بالاست. یعنی دختر و پسری که اعتماد بنفس، شادی، مسئولیت پذیری و… را در زندگی فردی خود دارند، با ازدواج می توانند این خصایص مثبت را هم در خود و هم در همسرشان افزایش دهند.

پیش فرض شروع زندگی در سنین پایین تر هم مثل سایر سنین، تسلط بر خویشتن و دارا بودن مهارت های زندگی اعم از مهارت های شخصی (کنترل تکانه ها، هیجان طلبی، منطق خواهی در مسیر درست زندگی، همدلی، خودمراقبتی، خودشناسی، اعتماد بنفس)، مهارت های ازدواج (ادراک و همدلی با همسر، مقابله مثبت با بحران ها، پرهیز از تعارض ، رویکرد حل مسئله مدار، مقابله با استرس ها)، مهارت های اجتماعی (حقوق شهروندی، سلامت و رفاه اجتماعی، شناسایی نیروهای موثر معاصر) می باشد.

اگر قرار است فردی را به سمت زندگی مشترک تشویق کنیم، بهتر است قبل از او مسیر پیشنهادی را بررسی کرده و آمادگی های لازم و هشدارهای به موقع را برای تداوم زندگی در جاده خوشبختی با ضمانت بیشتری اجرایی سازیم. یادمان باشد، ترویج ازدواج بعنوان راهکار پوششی بر دیگر آسیب های اجتماعی و اهمال و تساهل در پرداختن زیربنایی به آسیب ها، خود چالشی خطر آفرین برای شرایط اجتماعی فعلی است.

اول تفکر، پژوهش، بررسی دقیق و بعد ارایه یک راهکار.  

نظر دانشجویان در چند دانشگاه معتبر کشور

برای کامل کردن بعد علمی این مقاله در مرحله ی آخر یک نظر سنجی از بین حدود صد دانشجو، از هفده دانشگاه کشور به عمل آوردیم که نظرات متنوع و دیدگاه های جالبی در این خصوص داشتند. دختران دانشجو اغلب موافق ازدواج دانشجویی بودند. به شرطی که طرف مقابل هم از نظر مالی به یک ثبات نسبی رسیده باشد و به اصطلاح وابسته ی به جیب پدر نباشد. پسران دانشجو در این میان تردید های بیشتری داشتند، موافقت پسران در جامعه ی آماری کوچک ما منوط به فراهم شدن زمینه های شغلی و استقلال مالی بود.  

-نسترن 24 ساله و دانشجو است او معتقد است که انسان یک موجود چند بعدی است. هم از نظر دین و هم از نظر عقل و هر باب دیگه انسان باید چند بعد را با هم جلو ببرد و این توانایی را داشته باشد و یا این ظرفیت را در خودش ایجاد کند تا بتواند همزمان در چند بعد رشد کند.

شخصی که بتواند همه ی این کارها را انجام دهد موفق و هنرمند است. ازدواج دانشجویی هم به همین نحو است اگه کسی به رشد کامل برای ازدواج رسیده باشد به نظر من فرقی نمیکند دانشجو باشد یا دانش آموز یا فارغ التحصیل. در نتیجه من با ازدواج در حین تحصیل کاملا موافقم.  

نسیم دانشجوی دانشگاه مشهد است وقتی از او درباره ی ازدواج دانشجویی پرسیدیم اینگونه پاسخ داد: به نظر من ازدواج دانشجویی هم نکات مثبت دارد هم منفی. مثبت اینکه طی مدت زمانی که هردو طرف در دانشگاه درس می خوانند به یک شناخت نسبی نسبت به هم می رسند و این شروع یک زندگی را راحت تر می کند.

شناخت از روی رفتار، انتخاب دوست و غیره به انتخاب درست کمک میکند اما مشکلاتی که دارد اینکه، دو طرف حین درس خواندن اگر تصمیم به ازدواج بگیرند چنانچه به بلوغ عقلی و شعور اخلاقی کافی رسیده باشند؛ می توانند مشوق هم باشند. اما اگه نرسیده باشند، تمرکز را از هم می گیرند و اکثرا درس نیمه رها می شود.

الهام هم دانشجو است و در حین تحصیل کار هم می کند او در جواب این سوال می گوید: اگر دو نفر شرایط ازدواج را داشته باشند به نظرم ازدواج دانشجویی خیلی خوب است. چون طرف مقابل هم رشته ات هست. اما من آدمهایی رو می شناسم که هم رشته ی هم هستند و به جای اینکه از این موهبت استفاده کنند و به هم کمک بیشتری برای پیشرفت کنند؛ همدیگر رو رقیب هم می بینند. ازدواج دانشجویی خیلی خوب است. کاش کسانی که به این شیوه ازدواج می کنند قدر موقعیتی که خدا در اختیارشون گذاشته رو بدونند.

مرتضی 26 ساله است و دانشجوی برق مخابرات: تو دوره ی کارشناسی همیشه به این زوجهای جوونی که همیشه باهم بودند حسودیم می شد. با هم بریم دانشگاه با هم از دانشگاه بیاییم، با هم درس بخونیم، با هم غذا بخوریم، کلا به نظر من زندگی متاهلی دانشجویی خیلی خوبه.

مجتبی 23 ساله که خودش در ترم شش با هم دانشگاهی اش ازدواج کرده نظرات و تجربیات جالبی در این خصوص دارد:

پسری که می خواهد ازدواج دانشجویی کند باید موقعیت سنجی کند. که آیا دست در جیب پدر بودن برای بعد ازدواج و گرفتن پول تو جیبی از پدر ناراحتش نمیکند؟!  

ولی اگه غرور دارد و با ازدواج به دنبال استقلال به تمام معنا از خانواده است باید اول دنبال یک شغل نیمه وقت (نه پاره وقت ) شغلی که خیالش راحت باشد بعد تمام شدن درس به صورت تمام وقت می تواند آنجا به کار مشغول شود. در وهله آخر رفتن به مدارج بالاتر علمی را بی خیال شود!

حمید 27 ساله دانشجوی ارشد میگوید : دختر خوب و مناسب رو در هر محیطی که شناختیم باید سریع برای امر خیر پیش قدم بشیم.

نتیجه گیری – ازدواج دانشجویی

با جمع بندی نظرات طیف گسترده ای از افراد جامعه به این جمع بندی و نتیجه گیری خواهیم رسید که ازدواج دانشجویی جنبه های مثبت بسیاری دارد به شرطی که بستر های لازم برای به ثمر نشستن ازدواج های این چنینی فراهم شود و جوانان ما از سنین دبیرستان مهارت های لازم را کسب کرده و آماده ی یک زندگی مشترک سالم و سازنده شوند.

این نکته را در نظر بگیرید که داشتن مجلس عروسی در ازدواج دانشجویی باعث کاهش هزینه های عروسی برای تالار عروسی برای شما خواهد بود. این عامل هم برای عروس هم برای داماد عامل کلیدی در موفقیت زندگی شان خواهد بود.

برای اطلاعات بیشتر از این موضوع می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید :  https://www.aroos.co/