از خرید محبوبیت با جیب مردم تا وخامت صندوق‌های بیمه‌ای
در جلسه چالش‌ها و چشم‌اندازهای طرح تحول سلامت کارشناسان به بررسی چالش‌های اجرای طرح تحول سلامت پرداختند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، فرشاد مومنی در جلسه چالش‌ها و چشم‌اندازهای طرح تحول سلامت که با حضور مسعود پزشکیان نائب رییس مجلس، احمد فیاض‌بخش از اساتید دانشگاه علوم پزشکی و محسن ایزدخواه کارشناس امور بیمه در موسسه مطالعاتی دین و اقتصاد برگزار شد، گفت: با توجه به اینکه شرایط خاصی را در کشور تجربه می‌کنیم باید برون‌رفت‌هایی را برای خروج از این شرایط در نظر بگیریم که متاسفانه به این موضوع رسیدگی نمی‌شود.
وی ادامه داد: متاسفانه در شرایط اقتصادی کشور برنامه‌های خوبی در نظر گرفته نمی‌شود. این نتیجه چیزی است که در دولت قبل به صورت فاجعه‌انگیزی عمل شد. از آغاز دهه ۹۰ با کاستی‌هایی در کشور برخورد کردیم. در آغاز کار دولت جدید قیمت‌نفت کاهش پیدا کرد و شدت پیچیدگی کشور به نحو درستی درک نشد و این عدم همکاری همچنان ادامه دارد. از این زاویه به شدت احساس نگرانی می‌کنیم.
مومنی با بیان اینکه ما متحد هستیم که با توجه به قوانین کشور از طریق کار فکری و کار‌شناسی خطرات را گوشزد کنیم، متذکر شد: هیچ‌یک از انتظاراتی که از برنامه میان‌مدت وجود دارد نسبت به بخش‌های بزرگ کشور برآورده نشد و همه شیوه سکوت و نادیده‌انگاری را در پیش گرفته‌اند. در سلسله جلساتی که برگزار خواهیم کرد نگرانی‌های خود را با اصحاب‌خرد و قدرت در میان می‌گذاریم که شیوه اداره کشور هزینه سنگینی برای ما دارد.
برخی با خرید محبوبیت از جیب ملت سعی در ادامه کار دارند
این اقتصاددان در ادامه با اشاره به طرح تحول سلامت گفت: در بعد سلامت هر موضوعی که رخ دهد بسیار مهم و حیاتی است. ما به این مساله با اولویت نگاه می‌کنیم. در ایران با سیکل‌های سیاسی روبهرو هستیم و این سیکل‌ها با رفتارهای عوام‌فریبی رو به رو شده است. متاسفانه با خرید محبوبیت از جیب ملت سعی در ادامه کار دارند که این موضوع هزینه‌های بسیاری برای کشور دارد. مانند یارانه‌ها که هیچ کمکی به ما نکرد و این وعد‌ها باز هم ادامه و از سوی برخی با افزایش پرداخت یارانه‌ها هم روبهرو هستیم.
مومنی با بیان اینکه باید مسایل کشور را شفاف‌سازی کنیم و در این‌باره باید به صورت علمی برخورد کنیم، اذعان کرد: از روز اول که طرح تحول سلامت مطرح شد، تعجب کردیم که در این طرح شباهت‌هایی با مسکن‌مهر را مشاهده کردیم. هر دوی این‌ها با توجه به زمان مطرح‌شدن بسیار مهم بود. مساله مسکن یکی از مسایل حاد کشور است و موضوع سلامت هم به همین ترتیب که در دوران دولت روحانی برای مردم بسیار کمرشکن بود و هزینه‌ها برای مردم بسیار سنگین بود.
ندانم‌کاری‌ها، افراد را زیر خط فقر می‌برد
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه تصریح کرد: سال ۹۲ کمیسیون بهداشت و وزیر بهداشت ادعاهایی کردند که شدت بحرانی بودن این موضوع را نشان می‌داد. به ازای ندانم‌کاری‌هایی که در کشور وجود داشت متاسفانه افرادی در این میان زیر خط فقر رفتند. درباره مسایل قانونی این طرح هشدار دادیم و گفتیم که این موضوع کشور را با بحران رو به رو می‌کند ولی این هشدار‌ها نادیده گرفته شد.
این اقتصاددان خاطرنشان کرد: از یک طرف این نگرانی‌ها افزایش پیدا می‌کند و از طرف دیگر ناکار آمدی مسئولان این موضوع را بسیار خطرناک‌تر خواهد کرد. اینکه برای برون رفت از بانک‌ها وام بگیریم، چیزی جز فرو رفتن در باتلاق نیست. رفتارهای وزارت بهداشت و وزارت کار، علایم نگران کننده است و این رفتار‌ها تنها به کشور آسیب می‌رساند.
در ادامه این نشست مسعود پزشکیان اظهار کرد: حرف‌هایمان را پیش از این زده‌ایم و اینجا هم تکرار می‌کنیم. از چند نظر می‌توان به این موضوع نگاه کرد. در اکثر کشورها این موضوع را بررسی کرده‌اند و تحقیقات مختلفی را سازمان‌جهانی انجام داده، سپس آن را عملی کرده‌اند.
وی ادامه داد: باید توجه داشت که پیشگیری بهتر از درمان است و مجری طرح باید عملکرد خود را از پله اول شروع می‌کرد که متاسفانه این عمل محقق نشد.
نایب‌رییس مجلس در ادامه متذکر شد: در طرح تحول سلامت آمدند به همه مردم دفترچه دادند که در کشور ما مانند چک سفید از آن استفاده شد. اگر کشور دارای سرمایه زیادی هم باشد باز هم این طرح به دادن چنین دفترچه‌هایی با شکست رو به رو می‌شد.
بالا بردن تعرفه‌ها شکاف زیادی بین دریافتی پزشکان ایجاد کرد
پزشکیان خاطرنشان کرد: برای جلوگیری از زیر میزی‌ها تعرفه‌ها را بالا بردند که این موضوع هم بدون بررسی و پژوهش بود و بین دریافتی پزشکان شکاف زیادی به وجود آورد. همچنین تعرفه‌های اعلام شده هم بدون در نظر گرفتن عواقب این کار اعلام شد.
وی تصریح کرد: باید توجه کنیم تنها سیستم بهداشت و سلامت کشور نبود، بلکه بیمه‌ها هم با پوشش کامل به بحرانی‌شدن این موضوع کمک کردند و بدون در نظر گرفتن هزینه این بسته‌ها، مسایل را پذیرفتند. ابتدا باید کلیات طرح تحول سلامت را بررسی می‌کردیم و سپس آن را عملی می‌کردیم. ابتدا در جلسه‌ای که با مسئولان وزارت‌بهداشت داشتیم خطرات این طرح را بارها گوشزد کردیم ولی آنها گفتند که این تنها پیش‌نویس است. بیمه‌ها با توجه به سطح‌بندی می‌توانند مبالغ را پرداخت کنند.
عضو فراکسیون بهداشت مجلس در پایان اظهارتش گفت: باید به اندازه بودجه‌ای که داریم برای این طرح برنامه‌ریزی می‌کردیم که متاسفانه حالا می‌بینیم حتی دولت هم نمی‌تواند بدهی سال گذشته را پرداخت کند. متاسفانه باز هم این عملکردهای نادرست با مطرح کردن طرح‌هایی مانند خصوصی‌سازی ادامه پیدا می‌کند که با این شرایط ما به بن‌بست خواهیم رسید.
اجرای طرح تحول سلامت موجب افزایش کارانه‌ها شد
احمد فیاض بخش دیگر کارشناس این نشست با بیان اینکه در حال حاضر هیچ ارتباط منطقی میان شاخص سلامتی کشور با عملکرد طرح تحول سلامت وجود ندارد، گفت: از نظر علم اقتصاد، خدمات درمانی و بهداشت یک کالای عاریتی است که با هدف تامین غیر مستقیم نیاز به سلامتی توسط مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی با بیان اینکه پیش از اجرای طرح تحول سلامت، شاخص‌های سلامتی کشور بیانگر توزیع ناعادلانه خدمات بهداشتی و درمانی در میان گروه‌های مختلف اجتماعی بود، افزود: طرح تحول سلامت قرار بود با هدف توزیع عادلانه خدمات درمانی میان همه اقشار غنی و فقیر جامعه اجرا شود اما در عمل باعث شد تا تنها منابع صندوق بیمه‌های درمانی بابت هزینه‌های مربوط به اجرای نادرست این طرح از جمله افزایش کارانه‌ها اختصاص یابد.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی افزود: ممکن است عنوان شود که مردم از عملکرد طرح تحول سلامت رضایت‌مندی کامل دارند که باید متذکر شویم در عمل چنین نیست.
وی با یادآوری این نکته که استفاده از خدمات مختلف درمانی و بهداشتی در مقام یک کالای عاریتی نمی‌تواند مانند یک کالای ذاتی لذت‌بخش باشد، اظهار کرد: از دیگر نتایج اجرای این اشتباه افزایش بار مالی غیر منطقی در صندوق‌های بیمه‌ای و افزایش غیر متعارف کارانه‌های پزشکی است.
این استاد دانشگاه افزود: ممکن است بازهم در دفاع از این طرح گفته شود که با به اجرای درآمدن طرح تحول سلامت هزینه‌های خارج از جیب مردم کاهش یافته اما باید در نظر داشته باشیم که این اتفاق باعث افزایش هزینه سایر بخش‌های تامین کننده خدمات درمانی مانند مالیات عمومی منابع خیریه شده است.
فیاض‌بخش همچنین در مورد آسیب ناشی از افزایش کارانه‌های پزشکی گفت: در حالی که برای تعیین هزینه کار پزشکی ابزارهایی متنوع همچون حقوق ساعتی، بودجه سالیانه و... وجود دارد. مجریان طرح تحول سلامت هرچند در سال گذشته مرتکب اشتباه دیگری شدند و تنها با تمرکز کارانه پزشکی این طرح به طرح پرهزینه تبدیل شود.
وضع سازمان تامین اجتماعی از همه صندوق‌ها بد‌تر و وخیم‌تر است
محسن ایزدخواه نیز در نشست بررسی چشم انداز و چالش‌های طرح تحول سلامت گفت: در حال حاضر در کشور حدود ۲۵ صندوق بیمه اجتماعی است که از این تعداد ۴ صندوق تامین اجتماعی، خدمات کشوری، نیروهای مسلح و روستاییان عشایر جزو صندوق‌های عمومی حساب شده و مابقی مثل صندوق بازنشستگی نفت، صداوسیما و بانک صندوق‌های خصوصی محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه در حال حاضر وضعیت شاخص ضریب پشتیبانی تمامی صندوق‌ها بین یک تا حدود پنج است افزود: به صورت مشخص می‌توان مدعی شد که سازمان تامین اجتماعی به عنوان فراگیر‌ترین صندوق بیمه‌های اجتماعی در کشور عدد شاخص پشتیبانی در حدود۸ /۵ درصد است.
این کارشناس بیمه بایادآوری اینکه از نظر علم اقتصاد هر صندوق بیمه‌ای که شاخص پشتیبانی آن به عدد ۵ نزدیک شود در آستانه ورشکستگی و انحلال قرار می‌گیرد، افزود: با این شرایط می‌توانیم مدعی شویم که در میان وضعیت وخیم صندوق‌های بیمه‌های اجتماعی، وضع سازمان تامین اجتماعی از همه صندوق‌ها بد‌تر و وخیم‌تر است.
وی که معتقد است دلیل وخامت بیش از حد وضعیت صندوق سازمان تامین اجتماعی به انباشته شدن مطالبات جاری این سازمان از دولت و تحمیل هزینه‌های غیر منطقی بخش درمان باز می‌گردد، افزود: از زمان به اجرا درآمدن طرح تحول سلامت هزینه‌های درمانی سازمان تامین اجتماعی از حدود هفت هزار میلیارد تومان در سال به حدود پانزده هزار میلیارد تومان افزایش یافته و بر همین اساس پیش بینی می‌شود که در سال آینده بار مالی هزینه‌های درمانی این سازمان رقمی در حدود ۲۵ میلیارد تومان برآورد شود.
ایزدخواه با بیان اینکه که امروز در نقد اجرای طرح تحول سلامت بخش قابل توجهی از انتقادات متوجه عملکرد نادرست مدیران وزارت بهداشت است، افزود: در این رابطه البته نقش و وظایفی هم متوجه وزارت تعاون، کارو رفاه اجتماعی بوده است و به همین دلیل می‌توان مدعی شد چون که درست انجام وظیفه نکرده‌اند، در نتیجه وضعیت کنونی به وجود آمده است.
وی یادآور شد: زمانی که در سال ۸۳ قانون جامع نظام رفاه اجتماعی در مجلس وقت تصویب شد تصور این بود که با تاسیس وزارت رفاه و تامین اجتماعی قرار است از این پس دولت‌ها استانداردهای رفاه اجتماعی را در جامعه ارتقا دهند.
این کارشناس بیمه افزود: اما این تصور بعد از به روی کار آمدن دولت نهم هرگز محقق نشد چرا که همان زمان وزیر وقت با نگاه سود و زیان به صندوق‌های بیمه‌ای نگاه می‌کرد و در ادامه این دولت شاهد بودیم که چطور این وزارتخانه نوپا در نهایت با دو وزارت خانه کار و تعاون ادغام شد.
ایزدخواه اظهار کرد: انتقاد به مجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درخصوص وضعیت کنونی از صندوق‌های بیمه‌ای از جایی آغاز می‌شود که مسوولان این وزارتخانه به عنوان متولی بیمه‌های اجتماعی تلاش خود را برای تحکیم موقعیت بیمه‌های اجتماعی انجام ندادند.
وی با بیان اینکه در جریان همین طرح تحول سلامت اگر مسوولان مربوطه در وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی هوشیاری و دقت لازم را به خرج می‌دادند می‌توانستند با متقاعد کردن مجلس، مسوولان وزارت اقتصاد و سازمان مدیریت از افزایش نابجای هزینه‌های درمانی جلوگیری کنند، گفت: این سازمان از یک سو تمام اعتبارات درمانی خود را بابت هزینه‌های مراکز ملکی هزینه کرده است و از سوی دیگر مجبور شده است تا بابت پرداخت تعهدات خود به مراکز درمانی طرف قرارداد از بانک رفاه وام سنگین دریافت کند.
ایزدخواه با بیان اینکه از زمان ادغام سه وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی جذابیت وزارتخانه جدید تنها در صندوق‌های بیمه‌ای خلاصه شده است، یادآور شد: این وضعیت باعث شده است تا مسوولان مربوطه آن طور که باید به وضعیت بیمه‌های اجتماعی توجه نکند.
وی ادامه داد: نتیجه غفلت مسئولان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی این بود که وزارت بهداشت از همان ابتدای مطرح شدن طرح تحول سلامت درصدد برآمد تا از طریق پنجره قیمتی مقاصد مطلوب خود را در قالب اجرای طرح تحول سلامت دنبال کند و در نتیجه اینگونه صندوق‌های بیمه‌ای به ویژه سازمان تامین اجتماعی درنتیجه افزایش غیر متعارف هزینه‌های درمانی در معرض خطر قرار بگیرد.