ساختمان بانک مرکزی و بناهای فرسوده، گره کور بهسازی میدان تاریخی بهارستان
طرح بهسازی میدان بهارستان، در تلاش است تا هویت تاریخی این میدان را به آن باز گرداند اما برخی مشکلات همچون چند بنای بسیار فرسوده و ساختمانی متعلق به بانک مرکزی که اجازه بهسازی آن داده نمی‌شود، مشکلاتی را در این زمینه ایجاد کرده‌اند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، میدان بهارستان از قدیمی‌ترین محله‌های تهران است که نه تنها به واسطه قدیمی بودن بلکه به واسطه اتفاقاتی که در تاریخ معاصر ایران در این میدان رخ داده، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
این میدان به واسطه مجاورت با ساختمان مجلس کالبد تاریخ و تمامی حوادثی است، که پیرامون جنبش مشروطه ایران رخ داده است، و شاید بتوان این میدان را نماد مشارکت سیاسی مردم ایران دانست.
هرچند که ۳ بنا (ساختمان مجلس شورای اسلامی، مسجد سپه سالار و عمارت مسعودیه) در میدان بهارستان در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده‌اند اما خود میدان با تمامی بناها و ویژگی‌هایش که بی‌شک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است به فهرست آثار ملی نپیوسته است و بی‌آنکه به ویژگی‌های تاریخی و منحصر به فرد آن توجه شود همانند بسیاری از میادین و گذرهای دیگر شهر محل گذر خودرو‌ها و موتورسیکلت‌های فراوان است و مغازه‌های، لباس فروشی، کفش فروشی، بانک‌ها، رستوران‌ها و... آن را احاطه کرده‌اند.
نماد دوره‌های معماری مختلف در میدان بهارستان
در پیرامون میدان بهارستان بناهای متعلق به چند دوره معماری به چشم می‌خورد: یک ساختمان با نمای متعلق به پس از انقلاب اسلامی، ۱۱ نمای رضاشاهی ۳ نمای قاجاری و ۴ نمای پهلوی دوم.
با وجود این تنوع در معماری بناهای پیرامون میدان، اما بناها تا چندی پیش آن چنان با تابلوهای سر در فروشگاه‌ها، کولر‌ها، کانال‌های کولر و... احاطه شده بودند که به سختی این تنوع و ویژگی‌های معماری دیده می‌شد، اما اکنون با شروع پروژه بهسازی و نوسازی میدان بهارستان شرایط تفاوت کرده است و قرار است که در آینده‌ای نزدیک جداره بیشتر بناهای پیرامون میدان سامان دهی شوند.
تاکنون نیز برخی از بناها همچون ساختمان کلانتری میدان بهارستان که دومین کلانتری تهران است بهسازی شده است.
نمای کلانتری تاریخی در معرض دیدی عموم قرار دارد
در سال ۱۳۴۰ اولین تجمع معلمان در ایران در اعتراض به حقوق صنفیشان که منجر به اصلاح سیستم پرداخت حقوق می‌شود در جلو کلانتری بهارستان انجام شده است. بنای تاریخی کلانتری امروز با همکاری خوب نیروی انتظامی، با حفظ هویت بنا بهسازی شده و دیوار جلو آن برداشته شده و به جای آن نرده نصب شده است تا رهگذاران بتوانند از مشاهده نمای این ساختمان تاریخی، استفاده کنند.
از طرف دیگر فضای جزیره میدان بهارستان نیز با باز طراحی تندیس آیت الله سیدحسن مدرس و تغییر موقعیت آن، بهسازی حوض‌های میدان، نیمکت‌ها و همچنین ایجاد دو لوح سنگی در ضلع‌های شرقی و غربی میدان که اسلامی نمایندگان نخستین دوره مجلس شورای ملی و مجلس شورای اسلامی بر روی آن حک شده شکل تازه‌ای به میدان داده است و قرار است که توپ کلنل لیاخوف نیز به زودی در میدان نصب شود.
برای ۴ نمای فرسوده کاری نمی‌توان کرد
در کنار این بهسازی‌های انجام شده و بهسازی‌های در حال انجام روی ساختمانی‌هایی همانند پاساژ آشتیانی، تعاونی بانک تجارت و... اما کار بهسازی چند بنا به بن بست رسیده است.
محسن هاشمی مدیر پروژه بهسازی بهارستان در این باره می‌گوید: «از ۶۲ نمای موجود در میدان ۱۸ نما کاملا فرسوده است که از این تعداد برای ۴ نما هیچ کاری نمی‌توان انجام داد زیرا باید از بنیان استحکام بخشی شوند و این جزو ماموریت ما نیست.»
درست در چنین مواقعی است که جای خالی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران به خوبی دیده می‌شود، هرچند که میراث فرهنگی در انجام این پروژه به طور کلی حضور چندانی ندارد و اقدامی همپای بهسازی نما‌ها برای مرمت بناهای تاریخی صورت نمی‌گیرد، اما این جای خالی در مورد بناهایی که نیاز به استحکام بخشی و مرمت دارند بیش از دیگر بخش‌ها خود نمایی می‌کند.
بانک مرکزی اجازه بهسازی نمای ساختمان تاریخی را نمی‌دهد
علاوه بر این ۴ بنای فرسوده یکی دیگر از مشکلات بهسازی میدان بهارستان ساختمانی در ضلع شمال غربی میدان است که به بانک مرکزی تعلق دارد، مدیر پروژه بهسازی میدان بهارستان معتقد است که این بنا بزرگ‌ترین نمای دکوراتیو ایران را دارد، او در اینباره می‌گوید: این بنا ودیعه‌ای نزد بانک مرکزی بوده و اکنون متعلق به بانک مرکزی است، با توجه به ارزش تاریخی ومعماری بنا ما تصمیم داشتیم دیوار جلو آن را برداریم و به جای آن با حفظ اصول ایمنی نرده نصب کنیم اما بانک مرکزی موافقت نکرد و حتی برای بهسازی نیز ۲ بار کار ما را متوقف کردند زیرا مایل بودند ساختمان فروبریزد و مجوز ساخت ساختمان چند طبقه‌ای را به جای آن بگیرند.
هرچند که طرح بهسازی در میدان بهارستان باتلاش و صرف هزینه همراه است اما قانونی وجود ندارد که مالکان بناها را به حفظ نماهاییی که در طرح بهسازی ساماندهی شده‌اند، موظف کند و این مساله شاید بزرگ‌ترین ضعف و نگرانی برای بهبود وضعیت این میدان باشد که اگر قانونی در این باره تصویب شود یا میدان بهارستان در فهرست آثار ملی ثبت شود، می‌توان از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کرد.