نابودی آثار تاریخی ۳ استان با انتقال آب خلیج فارس به مرکز ایران
اجرای طرح سامانه انتقال آب از خلیج فارس به صنایع جنوب شرق کشور که بدون انجام مطالعات فرهنگی - تاریخی شروع شده صدمات زیادی به آثار تاریخی هرمزگان، کرمان و یزد وارد آورده و تهدیدی جدی برای محوطه‌های تاریخی آن به شمار می‌رود.
به گزارش ایلنا، علیرضا سرداری؛ مسئول بخش نجات بخشی پژوهشکده باستان‌شناسی با اعلام این خبر گفت: اجرای این طرح در استانهای هرمزگان، کرمان و یزد توسط شرکت تأمین و انتقال آب خلیج فارس بدون انجام مطالعات فرهنگی- تاریخی برخلاف آیین نامه بند «ج» ماده ۱۱۴، مدتی است که بدون هیچ گونه مجوز و موافقت سازمان میراث فرهنگی آغاز شده است.
او تصریح کرد: طبق گزارش‌های محلی رسیده از استانهای هرمزگان و کرمان این طرح تا کنون باعث تخریب و تهدید برخی از آثار تاریخی شده و متأسفانه تذکرات یگان حفاظت میراث فرهنگی نیز در این خصوص بی‌تأثیر بوده است.
این طرح از غرب شهر بندرعباس از محل تأسیسات آب شیرین کن مجاور کشتی سازی آغاز شده و در ادامه مسیر به سمت شمال پس از عبور از ارتفاعات شهرهای فین و حاجی آباد وارد دشت شده و به سمت مجتمع صنعتی و معدنی گل گهر در ۵۰ کیلومتری جنوب غربی سیرجان و از آنجا به سمت معادن مس سرچشمه ادامه می‌یابد.
وی با بیان اینکه این سامانه در ادامه به مجتمع صنعتی و معدنی چادرملو و مجتمع فولاد اردکان در استان یزد منتهی می‌شود گفت: این طرح زیر نظر شرکت تأمین و انتقال آب خلیج فارس اجرا می‌شود.
سرداری افزود: به منظور دریافت مجوز موافقت این طرح عمرانی از سازمان میراث فرهنگی، مکاتبه‌ای از طرف مدیرعامل این شرکت به معاونت وقت میراث فرهنگی در تاریخ ۲۱/۱۰/۱۳۹۲ برای استعلام انجام گرفت که طی آن، این معاونت طرح مورد اشاره را برای انجام مطالعات فرهنگی-تاریخی به ریاست وقت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ارجاع داد.
او گفت: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، به عنوان متولی انجام این مطالعات و در صورت لزوم عملیات نجات بخشی، با اعلام زمان بر بودن بررسی‌های باستان‌شناسی و مستندسازی میراث فرهنگی طرح‌های بزرگ، درخواست تهیه نقشه‌های مسیر و جزئیات طرح به منظور بررسی و ارزیابی میزان تأمین اعتبار مالی انجام این مطالعات کرد.
سرداری تصریح کرد: دراین مرحله پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، با دریافت نقشه‌ها در تاریخ ۱۰/۲/۱۳۹۳ نمونه‌ای از پیش نویس تفاهم نامه همکاری و قرارداد خدمات پژوهشی را به این شرکت ارسال کرد که تاکنون منتظر پاسخ شرکت کارفرما است.
او افزود: با وجود تشکیل جلسه و مذاکرات با شرکت کارفرما درخصوص ضرورت انجام مطالعات پیش از اجرای طرح یادشده و چگونگی انجام برنامه بررسی‌های باستان‌شناسی و چندین مکاتبه از طرف پژوهشکده باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و هشدار نسبت به عواقب قانونی، تنها پاسخ شرکت مورد اشاره اعلام مسکوت ماندن طرح بوده که به محض تأمین امکانات و رفع مسائل اجرایی همکاری‌های لازم با پژوهشگاه صورت خواهد گرفت.
به گفته سرداری، همچنین این شرکت با نادیده گرفتن حقوق پژوهشگاه و سرباز زدن از تأمین تعهدات مالی اجرای مطالعات فرهنگی- تاریخی و اتلاف وقت، اقدام به استعلام دوباره از معاونت میراث فرهنگی سازمان در تاریخ ۱۳/۳/۱۳۹۳ و همچنین ادارات کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استانهای هرمزگان و کرمان کرده است.
اما این معاونت و ادارات کل ضمن اعلام متولی بودن پژوهشگاه به شرکت مجری، مکاتبات را دوباره به پژوهشگاه ارجاع دادند.
مسئول بخش نجات بخشی پژوهشکده باستان‌شناسی گفت: در حال حاضر شرکت تأمین و انتقال آب خلیج فارس بدون انجام مطالعات فرهنگی- تاریخی برخلاف بند «ج» ماده ۱۱۴قانون ۵ساله چهارم، مدتی است که بدون هیچ گونه مجوز موافقت سازمان میراث فرهنگی، اجرای طرح را آغاز کرده است.
وی خاطرنشان ساخت که طبق گزارش‌های محلی رسیده از استانهای هرمزگان و کرمان اجرای این طرح باعث تخریب و تهدید برخی از آثار تاریخی شده و متأسفانه تذکرات یگان حفاظت میراث فرهنگی نیز در این خصوص بی‌تأثیر بوده است.
سرداری افزود: بنابر گزارش‌های واصله از اداره کل میراث فرهنگی استان کرمان، این طرح در حال تسطیح و حفاری مسیری به عرض ۳۰ متر و عمق یک متر است که دارای ایستگاه‌ها و تأسیسات وابسته است.
سرداری گفت: برخی از مسئولان وحتی مقامهای عالی رتبه هنگامی که درباره اجرای طرح‌های عمرانی بزرگ سخن می‌گویند در حالی که رعایت اصول زیست محیطی را در طرح‌ها مورد تأکید قرار می‌دهند به ضرورت مطالعات تاریخی و فرهنگی و حفظ میراث فرهنگی حتی کوچک‌ترین اشاره‌ای نمی‌کنند.
بر اساس بند ج ماده ۱۱۴ قانون برنامه ۵ ساله چهارم، تمامی وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و موسسات دولتی موظفند قبل از اجرای پروژه‌های بزرگ عمرانی و در مرحله امکان‌سنجی و مکان‌یابی نسبت به انجام مطالعات فرهنگی – تاریخی «میراث فرهنگی» اقدام و در طراحی و مکان‌یابی پروژه‌های یاد شده نتایج مطالعات را رعایت کنند.
گفتنی است؛ در ماههای اخیر عملیات چند طرح عمرانی در زمینه راه سازی، سد سازی و کانال کشی آب که مطالعات فرهنگی – تاریخی روی آن‌ها صورت نگرفته متوقف شده است تا پس از انجام این مطالعات و کاوش‌های نجات بخشی احتمالی دوباره شروع شود.