تخریب ناشی از سدسازی در جنگل‌های هیرکانی غیرقابل جبران است/جنگل‌های جوان جایگزین هیرکانی نمی‌شوند
یک استاد دانشگاه در واکنش به سخنان یکی از مسولان کشور که عنوان کرده بود با دریافت معادل پولی خسارت‌های وارد شده به جنگل‌های هیرکانی به دلیل سد سازی می‌توان جنگل‌های جوانی ایجاد وبه نوعی جبران خسارت کرد، اظهار کرد: خسارات وارده به این جنگل‌ها به هیچ عنوان قابل جبران نیست و جنگل‌های دست‌ساز جایگزین اکوسیستم جنگل‌های هیرکانی نمی‌شوند.
هومن روانبخش درباره اهمیت جنگل‌های هیرکانی و تفاوت آن با جنگل‌های مصنوعی به خبرنگار ایلنا گفت: اهمیت جنگل‌های ۲ میلیون ساله هیرکانی و تفاوت آن با جنگل‌های دست ساخته به حدی آشکار است که حتی یک دانش‌آموز می‌تواند آن را درک کند. جنگل‌های هیرکانی یک اکوسیستم ارزشمند است و با جنگل‌های دست‌ساز تفاوت بسیاری می‌کنند.
وی ادامه داد: متاسفانه دیدگاه برخی از مسولان ما این است که جنگل تنها درخت است در حالی که جنگل مجموعه‌ای از اکوسیستم متشکل از هزاران و یا حتی میلیون‌ها ارگانیسم ازجمله پرسلولی‌ها، گیاهان، جانوران، حشرات، قارچ ها و... هستند که همه باهم اکوسیستم جنگلی را تشکیل می‌دهند و اشتباه است که جنگل را تنها درخت بدانیم زیرا درخت را دوباره می‌توان کاشت اما اکوسیستم طبیعی جنگل را به هیچ عنوان نمی‌توان به وجود آورد.
عضو هیات علمی دانشگاه سمنان اظهار کرد: جنگل‌های هیرکانی جزء جنگل‌های معتدله کره زمین هستند. نمونه‌هایی از جنگل‌های معتدله در اروپا، امریکا و آسیای شرقی نیز یافت می‌شوند، اما همه این جنگل‌ها در دوران یخبندان عقب‌نشینی کردند و یا از بین رفتند اما جنگل‌های هیرکانی به دلیل آنکه در عرض جغرافیایی پایین‌تر و در اقلیم گرمتری واقع شده‌بود، تحت تاثیر یخبندان قرار نگرفت و به همین خاطر ۲ میلیون سال است که این اکوسیستم توانسته زنده باشد و خودش را احیا کند، اما جنگل‌های اروپا و امریکا در دوره‌ای از بین رفتند و مجددا به وجود آمدند حتی عده‌ای نیز معتقدند جنگل‌های هیرکانی، جنگل‌های اروپا را نجات داده است، به این شکل که گونه‌های مادری که در جنگل‌های هیرکانی بودند به اروپا مهاجرت کردند و سبب احیا جنگل‌های اروپایی شدند.
وی با بیان اینکه بخش‌هایی از جنگل‌های ایران به عنوان ذخیره‌گاه زیست کره و «HOT SPOT» تنوع زیستی معرفی شده است، گفت: متاسفانه جنگل‌های هیرکانی از دوسمت خود یعنی چه از سمت پایین دست که جلگه است و چه از سمت بالادست در حال کاهش سطح است که دلیل اصلی آن تغییر کاربری جنگل‌ها به زمین زراعی و باغ و در مرحله بعد تبدیل به ویلا است، از سوی دیگر با کاهش کیفیت جنگل‌ها نیز روبرو هستیم که دخالت در اکوسیستم جنگل همانند سد سازی‌ها موجب آن می‌شود و جنگل را از درون بیمار می‌کند، بهره برداری نادرست و چرای دام نیز از دیگر عوامل کاهش کیفیت جنگل‌ها است.
این متخصص جنگل‌شناسی افزود: جنگل سبب افزایش رطوبت و بارندگی می‌شود، کاهش سطح جنگل نیز بر روی اقلیم تاثیر می‌گذارد. اگر جنگل‌ها از بین بروند میزان بارندگی‌ها کم شده و دمای هوا بالا می‌رود که این مساله بر روی کشاورزی، صنعت و زندگی در شهر‌ها نیز اثرگذار است. جنگل نقش اصلی را در حفاظت از آب وخاک بازی می‌کند و از بین رفتن آن‌ها منابع آب کشور را کاهش می‌دهد.
روانبخش با اشاره به اینکه اثرات تغییر اقلیم با دخالت‌های انسان تشدید شده است، توضیح داد: جنگل‌های هیرکانی جنگل‌های پایداری هستند که توان احیا خود را دارند مگر آنکه تخریب‌ها به حدی برسد که خاک و عرصه جنگل از بین برود. تخریب‌های ناشی از سدسازی و معدن، از جمله تخریب‌هایی هستند که سبب می‌شوند جنگل دیگر نتواند خود را احیا کند و صدمات وارده به جنگل‌ها از طریق آن‌ها دیگر قابل جبران نیست.
وی ادامه داد: در بسیاری موارد ما نیاز به جنگل‌کاری نداریم، کافی است جنگل را به حال خود بگذاریم و مقداری حمایت و حفاظت کنیم تا خود را دوباره احیا کند اما معدنکاری و سد سازی توان احیا را از جنگل می‌گیرد و نتیجه آن مواردی مانند سیل است که نمونه آن را اخیرا در سوادکوه دیدیم.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: نباید از یاد ببریم که سد سازی عرصه جنگلی را ازبین می‌برد، سیستم هیدرولوژیک را به هم می‌ریزد، به پایین دست سد آب کمتری می‌رساند و اکوسیستم حاشیه رودخانه‌ها و جنگل‌ها را نیز ازبین می‌برد که پیامد وخیمی برای محیط زیست دارددارد و روند احیا جنگل را مختل می‌کند.