حقوق معلمان پس از "رتبه‌بندی" چقدر افزایش یافت؟
معلمان بر این باورند که ماهیت طرح رتبه‌بندی به نظر خوب و کارساز است، اما آنچه که شاید بتوان از آن بعنوان وجه منفی طرح یاد کرد این است که به واسطهٔ تبلیغ بیش ازحد و غیرکار‌شناسی، سطح انتظارات بطور غیرطبیعی بالا رفت و به عبارتی، یک توقع کاذب ایجاد شد.
«نظام رتبه‌بندی معلمان و جذب و تامین منابع انسانی» در آخرین جلسه هیات دولت در سال ۹۳ به تصویب رسید. براساس طرح رتبه‌بندی، معلمان از اول مهرماه به رتبه‌های پایه، ارشد، خبره و عالی تقسیم شدند و بنا به وعده وزیر آموزش و پرورش قرار بود؛ در رتبه اولیه قریب ۳۰۰ هزار تومان و در بالا‌ترین رتبه حدود ۸۰۰ هزار تومان به حقوق معلمان افزوده شود که البته آنچنان که باید و شاید محقق نشد؛ این وعده را وزیر آموزش و پرورش در مردادماه سال جاری داد و از حمایت تمام قد دولت از این طرح و اختصاص اعتبار برای اجرای آن در سال آینده خبر داده بود. فانی اعلام کرد؛ دولت در سال ۹۳ برای سال جاری هزار و ۳۵۰ میلیارد تومان اختصاص داده و برای سال ۹۵ نیز سه هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.
با وجود ابهامات و اعتراضات فراوان از سوی معلمان و نمایندگان مجلس نسبت به چگونگی و نوع اجرای طرح رتبه‌بندی، بالاخره احکام معلمان از مهر سال۹۴ صادر شد. براساس این طرح مشمولانی که براساس ضوابط مصوب در یکی از این رتبه‌های پایه، ارشد، خبره و عالی قرار گرفتند، به ترتیب از ۱۵، ۲۵، ۳۵ و ۵۰ درصد افزایش امتیاز حق شغل از مهرماه برخوردار شدند. اگرچه احکام رتبه‌بندی معلمان در حال صدور است و موجب ترمیم حداقلی حقوق معلمان و رضایت نسبی این قشر شده، اما هنوز برخی از صدور احکام باقی مانده است و برخی دیگر از نحوه اجرای آن گله دارند.
به گفته مسوولان آموزش و پرورش این طرحی که هم اکنون در حال اجراست، فاز مقدماتی رتبه‌بندی است. فاضل مشاور و مدیرکل دفتر وزارتی وزارت آموزش و پرورش در همین رابطه به ایلنا می‌گوید: «از سال‌های آینده فازهای دیگر رتبه‌بندی اجرا خواهد شد و به تدریج در سال‌های آتی به رتبه‌بندی مدنظر سند تحول بنیادین دست می‌یابیم» این تاکیدات به این خاطر است که طبق تصمیم شورای عالی آموزش و پرورش مقرر شده، طرح رتبه معلمان از قانون مدیریت خدمات کشوری آغاز و به تدریج به رتبه‌بندی سند تحول بنیادین برسد.
در تماسی که با تعدادی از معلمان داشتیم، میزان رضایتشان نسبت به احکام صادر شده را جویا شدیم. حرف آخر همه آن‌ها مَثل جالبی بود «کاچی بِه از هیچی». معلمان بر این باورند که ماهیت طرح به نظر خوب و کارساز است، اما آنچه شاید بتوان از آن بعنوان وجه منفی طرح یاد کرد؛ این است که به واسطهٔ تبلیغ بیش ازحد و غیرکار‌شناسی، سطح انتظارات بطور غیرطبیعی بالا رفت و به عبارتی، یک توقع کاذب ایجاد شد. از طرفی حرف دیگرِ معلمان این است که با این افزایش، حقوقشان همچنان پایین‌تر از حداقلِ حقوقِ کارکنانِ سایرِ دستگاه‌های دولتی است و افزایش صورت گرفته، مقدار کمی از کاستی‌های موجود را ترمیم کرده است. در این میان برخی نیز نگرانی صادر نشدن احکام جدید خود را دارند و برخی دیگر از اعمال نشدن حق و حقوق خود در این طرح گلایه‌مندند.
یکی از مسوولان آموزش و پرورش با بیان اینکه تاکنون ۷۰ درصد احکام رتبه‌بندی برای معلمان صادر شده است، در توضیح علت صادر نشدن احکام سایر معلمان به خصوص هنرستانی‌ها به ایلنا، می‌گوید: «برخی از معلمان که موفق به اخذ ابلاغ خود نشده‌اند، حکمشان هم هنوز صادر نشده است. این دسته از معلمان نتوانستند؛ ساعت موظفی خود را پر کنند. طبق قانون، معلمان حداقل باید ۲۰ ساعت تدریس در هفته داشته باشند. به همین دلیل در این بین ممکن است، یک معلم برغم تلاش فراوان، نتواند؛ بیش از ۱۶ ساعت تدریس بگیرد، بالطبع نسبت میزان کسری ساعت تدریس، با کسر از امتیاز در میزان حق شغل روبرو می‌شود.»
او در ادامه با اعلام اینکه ۴۰ هزار معلم داریم که سابقه‌شان کمتر از ۶ سال است و قطعا رتبه‌بندی شامل حالشان نمی‌شود، می‌گوید: باید صبر کنیم، همه استان‌ها احکام ابلاغی را بزنند، تا ببینیم چه کسانی از غافله عقب مانده‌اند. از سوی دیگر از یک میلیون فرهنگی، حدود ۴۰ هزار نفر نیروی اداری داریم که از این بین حدود ۲ الی ۳ هزار نفر حکمشان از اداری به آموزشی تغییر یافته و قرار است با تدبیر آموزش و پرورش این نیرو‌ها هم شامل رتبه‌بندی شوند.
اینکه معلمی مدعیست باسابقه‌ای نزدیک به ۲۷ سال، با اجرای طرح رتبه‌بندی و افزایش حقوق ناشی از اجرای طرح، دو میلیون و ۶۰۰ هزار تومان حقوق می‌گیرد و فردی دیگر با مدرک کار‌شناسی و سابقه ۵ سال کار در اداره ثبت اسناد ۳ و نیم میلیون تومان دریافتی دارد، تفاوتی فاحش و البته قابل تامل را آشکار می‌سازد؛ تفاوتی که همچنان این قشر را آزار می‌دهد. این معلم به خبرنگار ایلنا، می‌گوید: «آنچه که وزیر می‌گفت با طرحی که اجرا شد، بسیار متفاوت است. چیزی که مطرح شده بود یک سری پارامترها با شاخص‌های بیشتری بود که البته با توجه به محدودیت زمانی، نتوانستند آن را اجرا کنند و بالطبع مبالغی که باید می‌دادند، نبود. به طور مثال عنوان شده بود با اجرای طرح رتبه‌بندی، حداقل ۳۰۰ و حداکثر ۸۰۰ هزار تومان به حقوق معلمان اضافه می‌شود، اما چون نتوانستند؛ شاخص‌ها را پیاده کنند، ابتدا یک تطبیق موقت را انجام دادند و احکام قبلی را با رتبه جدید مطابقت دادند.»
در حال حاضر با اجرای طرح رتبه‌بندی حداقل افزایش حقوق معلمان 80 هزار تومان و حداکثر 500 هزار تومان است. با این وصف به معلمی که 6 سال سابقه کار دارد، چیزی حدود 75 هزار تومان افزایش حقوق تعلق گرفته. طبق رتبه‌بندی معلمان، افراد در بدو ورود به آموزش و پرورش در رتبه مقدماتی، پس از 6 سال در رتبه پایه، پس از 12 سال در رتبه ارشد، بعد از 18 سال در رتبه خبره و با گذشت 24 سال از شروع فعالیت در رتبه عالی جای می‌گیرند. هر چند رتبه‌بندی معلمان همواره وجود داشته، به نظر می‌رسد با اجرای طرح "رتبه‌بندی جدید"، پسوند " حرفه‌ای "، عناوین تازه رتبه‌بندی را شکل داده است.
ثقفی سخنگوی آموزش و پرورش شهر تهران از صدور احکام بیش از ۸۸ درصد از معلمان شهر تهران خبر می‌دهد و به ایلنا می‌گوید: «۵۶ درصد معلمان مشمول افزایش میانگین ۳۸۰ هزار تومان شدند و ۳۲ درصد از آن‌ها واجد افزایش بالغ بر ۴۴۰ هزار تومان حقوق می‌باشند. در مجموع ۶۴ هزار همکار فرهنگی در شهر تهران داریم که از این تعداد ۵۴ هزار نفر نیروی آموزشی هستند و ۱۰ هزار نفر باقی مانده که رتبه‌بندی شامل آن‌ها نمی‌شود، یا نیروی اداری هستند و یا زیر ۶ سال سابقه دارند.»
معلمی که با اجرای طرح، با وجود قرار گرفتن در رتبهٔ «عالی حرفه‌ای»، ۵۲۹ هزار تومان افزایش حقوق شاملش شده، می‌گوید: «از یک سو به نظر می‌رسد؛ معلمان از افزایش حقوق ناشی از اجرای طرح رتبه‌بندی رضایت دارند و از سوی دیگر اما این افزایش آن چیزی نیست گه مد نظر و مورد انتظارشان بود.»
به نظر می‌رسد؛ اجرای این طرح، نسبتاً برخی انتظارات معلمان و فرهنگیان را تامین کرده، هرچند آنچه در اجرا دیده می‌شود با اهدافِ ریالیِ ارائه شده در طرح تا حدی مغایرت دارد. با این وجود شواهد نشان از آن دارد که اجرای فاز نخست طرح رتبه‌بندی در مقطع زمانی فعلی، توانسته تا حدی موج نگرانی فرهنگیان را آرام کند و معلمان را از باتلاق بی‌اعتمادی بیرون بکشد.
گزارش: مهتاب چابک