ابتلای سالانه 3500 کودک به سرطان در کشور

به گزارش ایلنا، حسن ابوالقاسمی در آستانه برگزاری نهمین همایش سراسری انجمن خون با بیان اینکه انجمن خون و سرطان کودکان ایران در سال ۱۳۷۹ تشکیل شد، گفت: در کشور به واسطه وجود بیماری‌های خونی و مادرزادی بیش از ۱۱۰ نفر فوق تخصص را در این رشته تربیت کردیم.

وی افزود: بیماری‌های شایعی مثل تالاسمی و هموفیلی و بسیاری از بیماری‌های خونی دیگر به واسطه ازدواج‌های فامیلی در کشور شیوع بالاتری نسبت به کشورهای دیگر دارند. امروزه با تاسیس رشته خون و سرطان اطفال افرادی در داخل کشور تربیت شدند و به دانشگاه‌های مختلف رفتند.

ابوالقاسمی هدف از برگزاری این کنگره را دانش افزایی، ‌افزایش مهارت‌ها و بروز رسانی اطلاعات متخصصین این رشته دانست و گفت: ‌ برای این کنگره از کشورهای منطقه دعوت عام به عمل آمده است. همچنین از افرادی که در علوم پایه هستند و افراد با تجربه و همکاران خود نیز برای حضور در این همایش دعوت می‌کنیم.

وی با بیان اینکه مهمانانی از هفت کشور خارجی برای حضور در این کنگره دعوت شده‌اند، افزود: همچنین برخی کارگاه‌های تخصصی را نیز در این همایش گنجاندیم که از جمله آن کارگاه مراقبت از خون، اخلاق پزشکی در بیماری‌های خونی و سرطان و غیره است. همچنین دانشجویان رشته هماتولوژی و آنکولوژی کودکان را در همایش امسال مشارکت دادیم تا مقالات خود را ارائه دهند؛ چرا که حضور آن‌ها باعث می‌شود تجربیات زیادی در دوران دانشجویی دریافت کرده و با افراد توانمندی آشنا شوند.

وی با اشاره به همکاری با برخی NGO‌ها مانند موسسه محک گفت: محل همایش در بیمارستان محک است. تا کنون ۱۳۰ مقاله به دبیرخانه کنگره رسیده و پذیرفته شده که به شکل سخنرانی و پوس‌تر ارائه خواهند شد. همچنین از کار‌شناسان خبره این رشته دعوت شده تا مقالات خود را ارائه دهند.

ابوالقاسمی موضوعات این همایش را بیماری‌های تالاسمی، هموفیلی، اختلالات خونریزی دهنده و غیره عنوان کرد و گفت: ‌ پیش بینی می‌کنیم که بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ نفر در این همایش شرکت کنند. چرا که کنگره‌ها محل تبادل آرا است. در این کنگره سعی کردیم از روش‌های نوین استفاده کنیم. مثلا دستگاهی را تعبیه می‌کنیم تا مسائلی را که در این رشته مورد اختلاف نظر است به رای گیری گذاشته و از متدهای جدید آموزشی نیز استفاده خواهیم کرد. همچنین برنامه‌های آموزشی نیز در مدت برگزاری کنگره هر روز به مدت یک ساعت برگزار می‌شود. موضوعات همایش بحث‌های چالشی است و نظرات مختلف به همراه کیس‌های مختلف ارائه خواهد شد.

رئیس نهمین همایش سراسری انجمن خون و سرطان‌های کودکان با بیان اینکه در کنگره‌های پیشین مطالعات بالینی داروی فاکتور هفت را ارائه کردیم، گفت: امسال مطالعات بالینی فاکتور هشت را انجام و آنرا در همایش ارائه می‌کنیم. سعی کردیم در این همایش موضوعاتی را انتخاب کنیم که در جامعه به آن مبتلا هستیم.

ابوالقاسمی در پاسخ به سوالی در خصوص میزان کودکان مبتلا به سرطان با بیان اینکه به یک سیستم ثبت بسیار خوب در کشور نیاز داریم، اظهار کرد: بر اساس آخرین اطلاعات دریافتی از مرکز ثبت سرطان وزارت بهداشت سالانه ۳۵۰۰ کودک زیر ۱۵ سال به سرطان مبتلا می‌شوند. همچنین سالانه حدود ۱۰۰ تا ۱۱۰ هزار سرطان در کشور داریم که ۳۵۰۰ مورد از آن‌ها به اطفال اختصاص می‌یابد و سه درصد از میزان کل سرطان کشور را تشکیل می‌دهد.

وی افزود: ‌ اهمیت این سه درصد کم نیست؛ زیرا کودکان در آغاز زندگی خود هستند و درمان در آن‌ها نقش بسیار مهمی دارد. البته ۸۵ درصد سرطان‌های کودکان درمان قطعی پیدا می‌کند. لذا این رشته در کشور پا به پای رشته سرطان بزرگسالان پیشرفت کرده است زیرا کار بسیار حائز اهمیتی است و متخصصان زیادی برای آن تربیت می‌شوند.

ابوالقاسمی با اشاره به ضرورت به روز بودن درمان سرطان در کودکان گفت: درمان در آن‌ها باید به صورتی باشد تا ضمن بردن بیشترین بهره از درمان، کمترین عارضه را برای آن‌ها داشته باشد و این موضوع نیاز به آموزش و تحقیقات دارد. اطلاعات تکمیلیتر در خصوص سرطان‌های اطفال و اینکه در کدام مناطق میزان بروز این سرطان‌ها بیشتر است را نداریم.

ابوالقاسمی در پاسخ به سوالی در خصوص عود بیماری سرطان در کودکان بعد از درمان گفت: ‌ عود سرطان در کودکان بسیار نادر و کمتر از دو الی سه درصد است و اگر این بیماری بعد از گذشت پنج سال از درمان عود نکند در دوران بزرگسالی نیز عود نخواهد کرد.

وی در خصوص هزینه‌های درمان سرطان در کودکان و در پاسخ به اینکه آیا خانواده‌ای به دلیل این هزینه‌ها درمان فرزندش را‌‌ رها می‌کند؟ گفت: در اینجا دو نکته حائز اهمیت است، اول اینکه باید در تمام مراکز استان‌ها یک پزشک حاذق وجود داشته باشد که این اتفاق در کشور ما افتاده و دومین نکته این است که هزینه‌های درمان نباید بالا باشد. در این خصوص اتفاق خوبی که رخ داده این است که هزینه‌های مازاد درمان سرطان کودکان را خیرین می‌دهند و در سال‌های اخیر نشنیده‌ام که خانواده‌ای درمان فرزندش را به دلیل مشکلات اینچنینی‌‌ رها کند.

ابوالقاسمی در خصوص هزینه‌های دارویی درمان سرطان در کودکان نیز اظهار کرد: در سرطان‌های بزرگسالان هر روز شاهد این هستیم که یک داروی جدید وارد بازار می‌شود و عمده این دارو‌ها گران هستند و تاثیرات صد در صدی هم ندارند، اما در سرطان‌های کودکان هنوز از داروهای قدیمی استفاده می‌شود و کمتر از ۱۰ درصد داروهای ما در ۱۰ سال گذشته جدید بوده یعنی‌‌ همان داروهای قدیمی در درمان سرطان‌های کودکان مفید بوده است.

وی ادامه داد: با اقدامات حمایتی خوب مانند کنترل تب و فراهم کردن فراورده‌های خونی لازم همین داروهای قدیمی تاثیر و نتیجه خوبی دارند. بنابراین بخش کمی از هزینه‌های درمان سرطان مربوط به درمان سرطان کودکان است. چرا که معمولا داروهای آن‌ها ارزان قیمت است. بالای ۹۵ درصد داروهای مصرفی در درمان سرطان کودکان قدیمی هستند که قیمت آن‌ها به مراتب کمتر از داروهای جدید است. اما معنی این موضوع این نیست که هزینه‌های درمان سرطان همیشه کم است، بلکه علاوه بر دارو بستری‌های طولانی مدت، پیوند‌ها و غیره هزینه‌های بالایی را به خانواده‌ها تحمیل می‌کند. اگر بیماری عود کند یا به پیوند استخوان احتیاج داشته باشد، هزینه‌ها بالا می‌رود و ممکن است درمان سرطان در یک کودک بیش از ۲۰۰ میلیون هزینه در بر داشته باشد.

ابوالقاسمی در پاسخ به اینکه ایران از چه کشورهایی این دارو‌ها را وارد می‌کند، گفت: کمپانی‌های مختلفی در ایران این داروهای قدیمی را می‌سازند. به همین خاطر اگر این دارو‌ها از برندهای متفرقه‌ای که در کشورهایی مانند هند و آمریکای لاتین وارد شوند، اطمینان زیادی به آن‌ها نداریم. بنابراین امیدواریم که برندهای اصلی به کشور وارد شوند. در بحران دارویی سال ۹۱ بسیاری از این برندهای نامعتبر وارد شد اما خوشبختانه سریعا جمع آوری و با برندهای اصلی جایگزین شد.

وی اولین سرطان شایع میان کودکان را سرطان خون عنوان کرد و گفت: سرطان مغز و اعصاب مرکزی و سرطان غدد لنفاوی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

ابوالقاسمی در خصوص بیماری‌های ژنتیکی که بر اثر ازدواج‌های فامیلی در کودکان به وجود می‌آید، اظهار کرد: بیماریهای ارثی معمولا به صورت مغلوب به ارث می‌رسند. یعنی دو ژن باید وجود داشته باشد تا بیماری خونی بروز کند. اگر دو غریبه با هم ازدواج کنند شانس اینکه هر دو، یک ژن را داشته باشند کمتر است اما در ازدواج فامیلی وجود یک ژن در هر دو نفر بیشتر می‌شود. بنابراین بیماری‌های مغلوب در ازدواج‌های فامیلی به ارث می‌رسند.

وی با اشاره به پیشرفت غربالگری در ایران گفت: ایران جزو نخستین کشورهایی بود که از سال ۱۳۷۵ غربالگری بیماران خونی را آغاز کرد؛ به طوری که در حال حاضر از تولد سالانه هزار کودک تالاسمی به کمتر از ۲۰۰ تولد رسیده‌ایم. این غربالگری در بیماری‌های هموفیلی نیز انجام می‌شود و در این مورد پیشرفت خوبی داشته‌ایم.

ابوالقاسمی با بیان اینکه اگر این بیماری‌ها در خانواده زود‌تر شناسایی شوند، امکان تشخیص آن‌ها قبل از تولد افزایش می‌یابد، گفت: ‌ خوشبختانه در بسیاری از بیماری‌های ارثی و خونی امکان تشخیص قبل از تولد وجود دارد. در حال حاضر در بیماری تالاسمی بیش از ۱۵ مرکز در اکثر استان‌های کشور به تجهیزات تشخیص قبل از تولد مجهز شدند و خوشبختانه قانونی در مورد اینکه چه بیماری‌هایی را می‌توان قبل از تولد تشخیص داد، وجود دارد؛ چرا که امکان تشخیص بیماری‌ها زیر ۱۶ هفتگی نیز وجود دارد.

وی افزود: در حال حاضر در زمینه بیماری‌هایی مانند تالاسمی، هموفیلی و برخی بیماری‌های ژنتیکی تشخیص قبل از تولد با مجوز سازمان پزشکی قانونی انجام می‌شود و بهترین نتیجه را در تالاسمی گرفته‌ایم.

ابوالقاسمی در پاسخ به سوالی در خصوص میزان تاثیرات بمباران شیمیایی در دوران دفاع مقدس در فرزندان ساکنین آن مناطق، گفت: در مطالعه‌ای همه کسانی که در سردشت از طریق بمباران، شیمیایی شده بودند را بررسی کردیم که هیچ بیماری خاصی از جمله بیماری سرطان در آن‌ها بیشتر نبود و نتوانستیم بیماری خاصی را جدا کرده و بگوییم در کودکان افراد شیمیایی شده این بیماری بیشتر است و همچنین افزایش سرطان را نیز نداشتیم.

ابوالقاسمی در توضیحاتی در مورد علت بروز سرطان گفت: علت عمده بروز این بیماری تغییر ژن است. برخی عوامل مانند پرتو ایکس و گاما، بنزن و غیره از عوامل شناخته شده سرطان هستند و به طور قطعی منجر به سرطان می‌شوند. اما یک سری عوامل نیز ریسک بروز سرطان را بالا می‌برند. به عبارت دیگر دستکاری بشر در طبیعت، بی‌تحرکی، آلودگی آب، خاک و غیره احتمال بروز سرطان را افزایش می‌دهند. زمانی که غذای جامعه به سوی غذاهای سرخ کرده و کنسرو شده تغییر پیدا می‌کند، سرطان نیز افزایش پیدا می‌کند. اگر بشر با طبیعت آشتی نکند سرطان نیز افزایش خواهد یافت.

وی افزود: باید بدانیم که این‌ها به صورت بالقوه خطرناک است، مثلا رابطه چاقی با بروز سرطان واقعا جدی است؛ یا در بسیاری از موارد ثابت شده که بین افراد سیگاری و بروز سرطان در بچه‌های آن‌ها رابطه وجود دارد.

وی در پایان در خصوص دستاوردهای کنگره انجمن خون و سرطان ایران گفت: هر کنگره‌ای دستاوردهای خاص خود را دارد. اما مهم آن است که ما موفق شدیم نظر بالای ۸۰ درصد همکاران خود را به این کنگره جلب کنیم تا آن‌ها به صورت فعال در آن شرکت کنند و این نشان می‌دهد که در برگزاری کنگره هر سال بهتر شده‌ایم.